Jökull - 01.12.1970, Page 11

Mynd 6. Leiðangursmenn að lokinni ferð á Vatnajökul í júní 1969. Litla telpan á myndinni
og flaskan lengst til vinstri voru ekki á vegum leiðangursins.
Fig. 6. Members of Vatnajökull Expedition at the Jökulheimar hut in June 1969.
Kötlugosi 1918. Þar sem íslög jöklanna leggj-
ast á mjög reglubundinn hátt á yfirborð þeirra
og öskulögin er auðvelt að greina í tærum ísn-
um, má ætla, að öskulög í jöklum geti veitt
mikilvæga vitneskju um eldgos á íslandi síðustu
1000—2000 ár, jafnframt því að sum þeirra má
nota til aldursákvörðunar á ískjarnanum.
Samtímis boruninni með bræðslubornum var
tekið að grafa gryfju. Þar sem vitað var, að
þykkt hjarnsins er þarna 30—40 m, en snúnings-
borinn gat í mesta lagi náð 17 m niður, var
æskilegt að grafa sem dýpst, til að ná tvívetnis-
sýnum úr sem mestum hluta hjarnsins. Þegar
gryfjan var orðin um það bil fimm metra djúp,
var snjóbílnum lagt við brún gryfjunnar, en
gálgi búinn til úr skíðum og festur við þak
snjóbílsins. Trissuhjól var síðan fest við skíðin.
Þá var gerð karfa úr tréramma og strigapoka
og var snjórinn eftir þetta dreginn upp úr
gryijunni í þessari körfu með hjálp gálgans og
trissunnar. Enda þótt hjarnið væri mjög hart
J)arna, sóttist þetta verk allvel, enda voru þar
aðalmenn tveir þaulvanir og hörkuduglegir
grafarar. Þegar gryfjan var orðin liðlega 10
metra djúp var varla talið vogandi að grafa
dýpra, því að öryggisbúnaður var næsta lítill.
Auk þess var farinn að styttast sá tími, sem ætl-
aður hafði verið til leiðangursins.
Að greftrinum loknum var borað með snún-
ingsbornum frá botni gryfjunnar, með hinum
nýja borbúnaði, sem þegar hefur verið lýst,
Gekk sú borun vel og tók það alls tæpan sólar-
hring að bora 17 metra djúpa liolu. Hin djúpa
gryfja og gálginn flýttu mjög fyrir boruninni.
Með gryfjugreftri og borun með snúningsborn-
um tókst að ná sýnum fyrir tvívetnismæling-
arnar niður á 27 metra dýpi, en þetta var mun
betri árangur en við höfðum vænzt, og reynd-
JÖKULL 20. ÁR 9