Jökull


Jökull - 01.12.1976, Síða 82

Jökull - 01.12.1976, Síða 82
Grímsvatnahlaupið 1976 SIGURJÓN RIST, VATNAMÆLINGAR, ORKUSTOFNUN ABSTRACT A jökulhlaup from Grímsvötn into Skeidará commenced on Sept. 4, 1976. The flood reached its peak on Sept. 22 and was over on Oct. 2 (Fig. 1). The total water volume amounted to 2.4 kms. The last burst before this one occurred in March 1972 and totalled 3.2 km3. The volume ratio is in agreement with the ratio of accumulation periods which were 6 years and 5 months for the 1972 burst and 4 years and 5 months for the 1976 burst. The river Skeidará yielded similar volume of water in both bursts, but in 1972 the river Gigja yielded about 0.8 kms in addition to the water that came to Skeidará. The recent bridge over Skeidará, which was built in 1974, offered now favorable conditions for observations. In the strongest flow channels the water velocity was too high for conventional current meters. The meter could not be kept at a fixed position. In these channels the velocity was measured with the aid of floats. A wooden vertical pole with crossed vertical plates, loaded with bag of gravel at the lower end and a buoy- ant float at top was thrown into the current and the time required by the float to draw out a fine thread of 50 or 100 m length was re- corded. The pole is carried downflow with the average water velocity at the depth of the cross- ed vertical plates. By varying this depth the velocity could also be measured as a function of depth in the water. The poles could not be retrieved and one pole was thus needed for each measurement. The measurements were very tedious as the river bottorn was rapidly chang- ing. A strong smell of hydrogen sulphide ivas felt during the time of the burst. This is usual but the smell was stronger than during the latest previous bursts. The new construction on Skeidarársandur, the bridges and the dams withstood the flood witli- out damage. This time no icebergs broke off the glacier and no experience could therefore be obtained, how tlie bridge would withstand a flood with colliding icebergs. The water current eroded gravel from the pillars of the bridge, e.g. pillars no. 19 and 20, but this excavation filled again when the erosion moved towards west. The lowering of the ice surface at Grímsvötn was observed during the latter half of the burst. Attempts to reach Grímsvötn at the beginning of the burst failed because of weather condi- tions. A goocl agreement tuas obtained between the volume of the water carried by Skeidará and the decrease of stored water in Grímsvötn. AÐDRAGANDI Þegar Ragnar Stefánsson bóndi í Hæðum í Skaftafelli kom út á hlaðvarpann árla morguns 4. september 1976, sló fyrir hægum vestan and- vara sem bar að vitum hans kunnan þef. Það var ekki um að villast, brennisteinslykt var í lofti. Lykt sú er öræfingar nefna jöklafýlu. Ragnar grunaði strax, að hér væri á ferðinni fyrsti boðberi um það, að Grímsvatnahlaup væri að hefjast. Grímsvötn hlupu síðast í mars 1972 og með hliðsjón af tímalengd milli fjög- urra síðustu hlaupa, var ekki að búast við hlaupi, fyrr en upp úr miðju ári 1977. Spurst höfðu þó út þau tíðindi, að sennilega yrðu Grímsvötnin með fyrra fallinu. Vorleiðangur Jöklarannsóknafélags Islands mældi stöðu vatns- borðs í Grímsvötnum 1425 m y. s. hinn 20. júní 1976. Helgi Björnsson jöklafræðingur taldi lík- legt að búast mætti við hlaupi, þegar kornið væri fram í mars 1977. Ragnar sá ekkert óvenjulegt við Skeiðará. Hún var mikil og dökk af korgi eins og vera bar eftir úrkomur og hlýindi. Hvarvetna var vöxtur í vatni. „Þetta skýrist næstu daga,“ sagði Ragnar. Flokkur vegavinnumanna bjó í skálum suður 80 JÖKULL 26. ÁR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.