Jökull - 01.12.1977, Qupperneq 93

ATHUGASEMDIR OG VIÐAUKAR
ABSTRACT
Glaciers variations were recorded at 39 loca-
tions. The retreat 1976/77 was 30 meters on the
average, which is about three times more than
the average for the last ten years. The recession
1976/77 was similar to that of the period 1931/
64 when the average retreat was 27 m per year.
Haustið 1977 voru lengdarbreytingar mældar
á 39 stöðum. Á 30 stöðum hopaði jökuljaðar,
en gekk fram á 9 stöðum. Samtals sýndu fram-
skriðsstaðirnir 166 m framskrið, en hopstaðir
1425 m hop, eða 1259 m hop umfram fram-
skrið. Það svarar til rúmlega 30 m hops að
meðaltali við hverja mælistöð. Hopið er því
meira nú en það hefur mælst undanfarin ár,
eða ámóta og meðaltal áranna 1931/1964, en
þá var 27 m hop á ári, reiknað með sömu að-
ferð. Eins og tekið hefur verið fram á undan-
förnum árum hér í Jökli ber að taka niður-
stöður aðeins eins árs með gætni. Athugunin
talar þó skýru máli um þróunina, Ijóst er að
]öklar eru á undanhaldi hér á landi.
Veturinn 1976/77 var snjóléttur, einkum vest-
anlands. Engin stórveður komu, úrkoma lítil,
og engar tilþrifamiklar lægðir gengu yfir landið
um veturinn og raunar ekki fyrr en í ágústlok.
Leysing á jökli var alldrjúg um sumarið. Hret
kom um höfuðdag, jökulár setti niður. Enn sem
fyrr vekur hop Tungnaárjökuls eftirtekt. Þá
hopar, eða máske réttara sagt, hrynur Breiða-
merkurjökull niður hjá Jökulsárlóni.
Snafellsjökull
Merkin koma upp úr snjó við Jökulháls, svo
að Hallsteini tókst að hefja mælingu að nýju
út frá viðmiðunarmerkjum föður síns.
Kaldalón
1 mælingaskýrslunni tekur Aðalsteinn fram:
„Jökullinn hefur þynnst allmikið með Jökul-
holtunum. Fyrir ofan klettaskerið virðist vera að
koma upp hjallarönd eða rák. Sundið á milli
Jökulholta og klettaskersins hefur þrengst tölu-
vert vegna þess að jökullinn hefur þynnst veru-
lega. Jökullinn er sléttur og sprungulaus. Ný-
snævi er á jöklinum síðan í höfuðdagshretinu."
Um árferðið skrifar Aðalsteinn: „Veturinn frá
áramótum 76/77 var án allra stórviðra, nokkur
kuldaþræsingur, jafnkaldast í janúar. Komu
engir byljir, sem hægt var að nefna, aðeins
hríðarél. Voru því úrkomur litlar, enda sérstak-
lega snjólétt hér í vor. Eg man varla eftir öðru
eins snjóleysi hér 1 brúninni. ... 29. júní til
6. júlí var kuldi og fennti í fjöll 5. júlí. Ur því
hlýnaði á ný og gerði rigningartíð til 19. júlí.
Þá tók gróður vel við sér, varð mikil gras-
spretta bæði á túnum og í úthaga. 1 þessum
hlýindum tók upp allar fannir, það er að segja
frá síðasta vetri, svo eftir júlílok var enginn
nýgræðingur á fjöllum fyrir sauðfé. Gekk því
fénaður á fallandi gróðri frá ágústbyrjun. Enda
kom það í Ijós í haust, þegar slátrun hófst, að
dilkar voru að miklum mun lakari en verið hafði
hér um langt árabil, grennri og fallþungi minni.
Heyskapur gat ekki hafist vegna rigninga fyrr
en um 20. júlí, en eftir það voru þurrkar góðir,
og segja má að ágúst hafi verið of þurr. Land
ofþornaði og lækir þrutu víða, vatnsskortur var
til rafmagnsframleiðslu. Heyskapur góður og
nýting ágæt . . . höfuðdagshret. Haustið góð-
viðrasamt og úrkomulítið. Heita mátti snjólaust
hér í árslok.“
Reykjarfjarðarjökull
í bréfi með mælingaskýrslunni segir Guðfinn-
ur, að Guðmundur Ketill sonur sinn hafi mælt
jökulinn fyrir sig. Ennfremur segir liann: ...
„I jökuljaðri vestan ár er nú hraunhraukur og
tveir allstórir steinar. Steinninn fjær jökulánni
er merktur. Jökuljaðar er mikið sprunginn þar
sem áin kemur undan. Þegar við fórum úr
Reykjarfirði 18. ágúst var blár snjór á jöklinum
alveg upp undir Hrolllaugsborg, það er fátítt.
í stefnu norð-norðaustur frá Hljóðabungu eru
þrjár sigdældir í jöklinum, á að giska 1,5 km
frá borginni. Sú austasta er stærst og liættuleg
mönnum. Ferðalög ókunnugra aukast mjög um
og yfir jökulinn, tel ég því rétt að vakin sé at-
hylgi á því, að ekki sé farið norðan við Hljóða-
bungu nema í björtu veðri og ætíð með varúð.
Síðastliðinn vetur fór ég ásamt fleirum á vél-
sleðum yfir jökul, vissi ég vel um þetta svæði
og fór þar hvergi nærri, enda dimm þoka á há-
jöklinum. í Jökli 1956 (bls. 34 og 36) er ritað
um sker í Drangajökli, miklar breytingar hafa
orðið þar síðan."
JÖKULL 27. ÁR 91