Jökull - 01.12.1988, Síða 83

R-2
0 50 100 cm
HScndinn jarðvcgur
Sandy soil
□ Miðaldalag (1226/27)
Medieval tephra layer (1226/27 AD)
I I Landnámslag
1 I Settlement tephra layer (about 900 AD)
[TTTTn Ögmundarhraun
li 111U Ögmundarhraun lava flow
Gjallhroði frá Ogmundarhrauni
Scoria from the Ögmundarhraun lava
|----1 Sviðningur
r * * * I Charcoal
[— ~| Jökulruðningur
LA A1 Till
Mynd 5. Snið við austurjaðar Ögmundarhrauns. Staðsetning sniðsins er sýnd á 2. mynd.
Fig. 5. Section at the eastern margin ofthe Ogmundarhraun lavaflow. Location is shown in Fig. 2.
1151:
"Elldr i Trölladyngivm. Hvsrið" (Konungsannáll bls. 115).
"Elldur wppi j Trolla dyngium" (Oddaverjaannáll bls. 474).
"Eldr í Trölladyngjum. Húshríð" (Annáll Flateyjarbókar bls.
301).
1188:
"Ellz vppqvama j Trolla dyngiu" (Skálholtsannáll bls. 180).
(Úr Skálholtsannál hefur glatast þ.á.m. fyrir árið 1151 - inn-
skot höf.).
Trölladyngja eða Trölladyngjur heitir nyrsti hluti
Núpshlíðarháls. í sumum eldri heimildum (Arni
Magnússon, 1955) er notað nafnið Dyngjur (og mun
þá átt við Grænudyngju og Trölladyngju) og eru þær
m.a. eyktarmark frá Kálfatjöm (Pétur Jónsson,
1937-39). Hingað til hefur ekki verið hægt með
vissu að heimfæra þessar heimildir upp á eldgos.
Einstöku menn hafa álitið að hér væri átt við Trölla-
dyngju eða Dyngjufjöll í Ódáðahrauni (Olafur Jóns-
son, 1945). Þar hefur þó ekki fundist hraun sem
tengja má þessum heimildum. Þorvaldur Thorodd-
sen (1925) telur umrædd gos hafa verið í Trölla-
dyngju á Reykjanesi og það gerði Jónas Hallgríms-
son (1934-37) einnig. Sigurður Þórarinsson (1965)
birti kort af Islandi þar sem merkt em inn gos á
sögulegum tíma og þar telur hann eldgos í Trölla-
dyngju á Reykjanesi vera 1151, 1188 og 1360 en tel-
ur þó síðastnefnda ártalið óvisst. Jón Jónsson (1983)
getur sér þess til að Brennisteinsfjöll hafi áður fyrri
verið nefnd Trölladyngjur en ekki hafa fundist nein
gögn önnur en klausa í annálabrotum Gísla Odds-
sonar (1942) sem styðja þá tilgátu og í raun engin á-
stæða til þar sem Trölladyngja eða Trölladyngjur
hafa ávallt verið þekktar þar sem þær nú em enda
JÖKULL, No. 38, 1988 81