Jökull - 01.12.1988, Page 85

X
Miðaldalag (1226/27)
Medieval tephra layer (1226/27)
Garðlag
Turf wall
Landnámslag (um 900) Pæla
Settlement tephra layer (about 900 AD) rZ' Dugout
Mynd 6. Snið gegnum efri torfgarðinn í Húshólma. Staðsetning sniðsins er sýnd á 2. mynd.
Fig. 6. Section across a turfwall partly overrun by Ógmundarhraun.
Location ofthe section is shown in Fig. 2.
ur runnið í sjó á íslandi á tólftu öld og þá fyrir 1180.
Þar sem hraunrennsli í sjó á þessum tíma er aðeins
þekkt frá Krísuvíkureldum renna skrif kapcllánsins
frekari stoðum undir þá skoðun okkar að Ögmundar-
hraun hafi brunnið árið 1151. Ólíklegt er að átt sé
við eldgosið 1188 því rit Herberts múnks er talið
fært í letur 1178-80.
ALDUR GARÐS í HÚSHÓLMA
Grafið var eitt snið í gegnum efri garðinn í Hús-
hólma (mynd 6) og reyndist það forvitnilegt. Garð-
urinn er mjög vel varðveittur. Hliðar hans standa
nokkuð vel og eru nær lóðréttar, um 40 cm háar
(50-55 cm sé pælunni bætt við) en breidd garðsins er
um 150 cm. Pælan, sem stungin hefur verið með
garðinum beggja vegna til efnistöku, sést greinilega
af litaskiptum í jarðvegi og er hún nú um 10-15 cm
djúp í sniðinu. Neðst í pælunni norðan megin við
garðinn var dreif af landnámslaginu en hún lá ekki
inn undir garðinn svo það hefur fallið eftir að hann
var hlaðinn. Þess skal getið til glöggvunar að sniðið
var gaumgæfilega athugað og landnámsaskan var
skoðuð í víðsjá (binocular smásjá) og borin saman
við sýni af ösku úr öðrum sniðum. Miðaldalagið
liggur upp að garðinum beggja vegna. Hann er því
hlaðinn fyrir 900 en þegar miðaldalagið féll um
1226/27 var verulega fokið að honum.
Einnig var grafið snið við fjárborgina efst í Hús-
hólma og þar lá miðaldalagið upp að vegghleðslunni
og er hún því allnokkru eldri en öskulagið.
Eins og áður var bent á virðist sem kirkja hafi ver-
ið í notkun í Húshólma eftir að hraunið rann. Svein-
björn Rafnsson (1982) getur þess að kirkjan í Krísu-
vík hafi verið lögð af 1563. Telja má nær fullvíst að
hraunið hafi runnið 1151 og í því gosi hafa bæjar-
húsin í hinni fomu Krísuvík og garðamir farið undir
hraun. Kirkjan hefur því að líkindum verið í notkun
í allt að fjórar aldir eftir að Ögmundarhraun rann.
Nafnið Hólmastaður bendir til þess að þar hafi verið
kirkja eftir að Húshólminn fékk nafn og þá síðar en
JÖKULL, No. 38, 1988 83