Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2009, Blaðsíða 37

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 3. tbl. 85. árg. 2009 33
Staðreyndir um Therapy
Therapy-kerfið, rafrænt kerfi fyrir ávísun og skráningu lyfjagjafa, var fyrst tekið í notkun á Landspítala í maí 2003.
Kerfið var þá sett upp til reynslu á A6 en nú nota nánast allar legudeildir á Hringbraut, á Grensási og í Fossvogi kerfið.
Byrjað verður fljótlega að setja kerfið upp á geðsviðinu en kvennasvið á svo eftir að bætast í hópinn. Nýjar deildir
fá kynningu í vikunni áður en byrjað er en einstaklingar fá kennslu eftir þörfum og starfsmenn hugbúnaðardeildar
fylgjast vel með. Therapy byggist á lyfjaskráningarkerfi sem var fyrir í apótek Landspítala og var bætt við ávísun og
skráningu lyfjagjafa í samvinnu við Landspítala og sjúkrahús í Hollandi og Danmörku. Ný útgáfa er væntanleg í lok
2009 og þar verða töluverðar nýjungar, þó ekki skráning vökvagjafar sem margir hjúkrunarfræðingar bíða eftir. Ekki
hefur verið ákveðið hvort rafræn skráning vökvagjafar verður í Sögukerfinu eða í Therapy.
Söluaðili Therapy er fyrirtækið Theriak sem er upphaflega alíslenskt en er nú hluti af CIS Health Care í Bretlandi.
Óhentugt kerfi
Therapy-kerfið var innleitt á Bráðamóttöku
10D á Hringbraut síðastliðið sumar.
Almenn reynsla af notkun hins rafræna
kerfis virtist góð á legudeildum þar
sem lyfjaávísanir og lyfjagjafir eru frekar
reglulegar og breytingar sjaldan gerðar
oftar en einu sinni á sólarhring. Á
bráðamóttöku reynir hins vegar mjög á
þessa þætti því þar eru lyfjafyrirmæli tíð.
Komu því veikleikar kerfisins fljótlega í
ljós þar og gefur það litla yfirsýn.
Á bráðamóttöku er gegnumstreymi
sjúklinga mikið og það býður hættunni
heim í kerfi sem þessu. Tölvur eru hvorki
til staðar við rúmin né aðgengilegar
öllum þeim sem þátt eiga í meðferð
sjúklingsins. Því eru lyfjafyrirmæli oft ekki
skráð í rauntíma og urðu flest fyrirmæli
munnleg stuttu eftir innleiðingu kerfisins
og treyst á rétta skráningu eftir að lyfið
hafði verið gefið. Þar sem oft er mikið
álag á deildinni leið iðulega langur tími
frá lyfjagjöf til lyfjaskráningar. Fór það
jafnvel svo að þegar loks gafst tími til að
skrá í kerfið höfðu sjúklingar þegar verið
útskrifaðir. Þar sem ekki er unnt að skrá
lyfjagjafir sjúklinga, sem eru útskrifaðir,
urðu þarna til fjölmörg tilfelli þar sem
lyfjameðferð var beitt án þess að hún
væri skráð.
Til að bregðast við þeim vanda, sem
kominn var upp, var gefinn kostur á
að hjúkrunarfræðingar settu sjálfir inn
lyfjafyrirmæli í kerfið undir sameiginlegu
notendanafni innan hverrar deildar (hjúkrun
10D; hjúkrun 11G). Sami möguleiki er fyrir
hendi á öðrum deildum þar sem kerfið er í
notkun. Þetta veldur hins vegar þeim vanda
að hjúkrunarfræðingar eru í raun farnir að
gefa lyfjafyrirmæli sjálfstætt og gefa lyf án
skráðrar þátttöku læknis en það er afar
varhugarvert fyrir hjúkrunarfræðinga og
virðist með öllu ólöglegt.
Önnur vandamál hafa komið upp sem
tengjast einnig aðgengi starfsmanna
að kerfinu. Þannig hafa komið upp
ítrekuð tilfelli þar sem gefin hafa verið
lyfjafyrirmæli á nafni einhvers sem farinn
af vakt án þess að loka kerfinu á eftir
sér. Þá er læknir eða hjúkrunarfræðingur
skráður fyrir lyfjafyrirmælum sem hann
hefur í raun hvergi komið nálægt.
Kerfið gerir afar illa ráð fyrir endurteknum
lyfjagjöfum innan hvers klukkutíma og
því er nær vonlaust að sjá hversu mikið
heildarmagn lyfja hefur verið gefið. Á
bráðamóttöku er þetta alvarlegur galli
þar sem oft þarf að „títra“ inn gjöf
sterkra verkjalyfja eða hjartalyfja þar til
ætluð verkun næst fram og mikilvægt
er að fylgjast með hvert heildarmagn er
orðið. Kerfið hefur hins vegar enga getu
til að veita slíka yfirsýn. Sveima þarf yfir
punktum á grafi til að sjá hvenær lyfið
var gefið en jafnvel þá sést bara ein
gjöf í einu og þar sem lyfjagjöf er beitt á
nokkra mínútna fresti er ógerlegt að sjá
rétt magn á réttum tíma á handhægu
yfirliti. Til að mynda er ekki til staðar sá
möguleiki að hægrismella á hvert lyf og fá
fram töflu yfir lyfjagjafir í tímaröð.
Leiðréttingar á rangri skráningu lyfja hafa
einnig valdið óánægju notenda. Hafi gjöf
verið ranglega skráð þarf að fara til baka
og afskrá það í þremur skrefum. Þetta
er flókið og letjandi og ýtir undir að röng
skráning sé látin standa óleiðrétt. Loka
þarf einum glugga til að fara í annan, þar er
lyfið valið og skráning tekin til baka. Ekki er
hægt að gefa til kynna af hverju skráning
er tekin til baka nema með möguleikunum
„ranglega skráð“ og „annað“. Telst hæpið
að það uppfylli lögbundna skráningu ef
lyfjafyrirmælablöðin, sem áður voru notuð,
eru höfð til viðmiðunar þar sem unnt var að
skrá af hverju lyf var ekki tekið eða gefið.
Gunnhildur Gunnarsdóttir.