Tölvumál - 01.11.2008, Blaðsíða 42

4 2 | T Ö L V U M Á L
Auknar kröfur aukið flækjustig
Það er ekki nýtt að kaupa tölvuþjónustu. Hýsingaþjónustur eru vel þekkt
fyrirbæri. Það er ekki að ástæðulausu. Hver kannast ekki við að reka
vefþjóna eins og Exchange Server eða IBM Lotus Notes póstþjón. Þessi kerfi
eru flókin í rekstri. Það þarf öfluga miðlara undir þjónusturnar, kælitæki,
varaaflgjafa, afritun o.s.frv. Allt kostar þetta peninga. Kerfisstjórar grípa
þá eðlilega til þess ráðs að takamarka þjónustur, t.d. setja kvóta á pósthólf
– og það á sama tíma og póstur eykst og viðhengin stækka. Það virðist
sem þjónustan versni eftir því sem þörfin fyrir hana eykst. Notendur vilja
sífellt meira. Það má vera að þá bylgju sem menn kenna við „Web 2.0“
sé kannski erfitt er að skilgreina nákvæmlega, en notendur vita hvað þeir
vilja og þeir kalla á fleiri þjónustur og flóknari tengingar við efni. Þjónusta
vefumsýslukerfa verður sífellt flóknari og einfaldar vefsíður duga varla
lengur. „Rich Internet Applications“ ­ RIA, með athugasemdakerfum, bloggi
og RSS viðmóti eru taldar eðlilegar. Þessar kröfur munu bara aukast.

Aukið flækjustig kallar á nýja möguleika
Rekstur tölvukerfa er flókinn og þeir sem sjá um hann eru ekki
öfundsverðir því kröfurnar eru miklar. Það er ekki auðvelt að útskýra fyrir
athafnamanninum sem senda þarf mikilvægan samning á hótelherbergi
í útlöndum rétt fyrir miðnætti, að póstþjóninn fór niður. Eða ráðgjafanum
sem sendi frábæru PowerPoint glærurnar sínar til ráðstefnuhaldara en það
tókst ekki því einhver í tölvudeildinni taldi í góðri trú fyrir tveimur árum að
2 megabæti í viðhengi væri andskotans nóg. Eða nemendunum sem eru
að skila verkefnum á miðnætti en vefkerfið sem tekur við verkefnum virkar
ekki (reyndar er sá fyrirvari hér að líklega er það afsökun fyrir sein skil). Eða
starfsmanninum með 10 ára starfsreynslu og fullt pósthólf af gögnum að
1G sé hámarkskvóti á pósti og hann þurfi að taka til í pósthólfinu sínu.
Á sama tíma eru að spretta upp þjónustur eins og GMail, Google Apps,
Facebook, Flickr sem bjóða þjónustu sína ókeypis eða á svo hagkvæman
máta að það kostar hvern notanda ekki mikið. Frítt eða nánast frítt og
allt þarna í skýinu tilbúið til notkunar. Kannski er „cloud computing“ ekki
heppilegasta orðið eins og Economist minnist á (Economist, 2008). Skýið
gefur til kynna eitthvað sem er óáþreifanlegt og þyngdarlaust, þegar um er
að ræða gríðarstóra tölvusali fulla af vélum – netþjónabú eins og einhverjir
tala um. Þessir miðlarar kosta peninga, mikla peninga. Það kostar einnig
mikla orku að reka þá. Reyndar er rekstrarkostnaðurinn það mikill að það
er í tísku að finna endurnýtanlega og græna orkugjafa til að knýja þessa sali
áfram (Economist, 2008).

Stærðarhagkvæmnin borgar brúsann
Það sem er áhugavert við þessa tölvusali er hagfræðin. Tökum til dæmis
Flickr myndavefinn. Notkun á Flickr er ókeypis. Hver sem er getur skoðað
vefinn, hver sem er getur skráð sig inn á vefinn og sett þar inn myndirnar
sínar. Flickr hefur tugmilljónir notenda. Hvernig fá þeir tekjur? Ekki er
Kerfin
í skýjunum
Það gerist kannski ekki oft en gerist þó öðru hvoru. Hlutirnir gjörbreytast og það sem maður hélt
að væri eina vitið, stenst ekki lengur. Forsendur breytast. Eitt dæmi er sú breyting sem hefur átt
sér stað undanfarin misseri í rekstri tölvukerfa. Svokölluð „cloud computing“ eða tölvuvinnsla
í skýjunum eins og við gætum kallað það. Fyrirbærið hefur stóraukist og hagfræðin á bak við
rekstur tölvukerfa hefur kallað á endurskoðun. Ef til vill er besta hagræðingin í fyrirtækjum að
breyta hlutverki tölvudeilda og fara að nota þær þjónustur sem eru í boði á netinu – í skýinu.
Það mun verða erfitt að réttlæta kostnað við tölvukerfi þegar hægt er að fá þjónustuna fría eða
mjög ódýra með því að nota opnar og fríar þjónustur á netinu.
Ólafur Andri Ragnarsson, aðjúnkt
við Háskólann í Reykjavík og Chief
Software Architect hjá Betware