Jón á Bægisá - 30.09.2004, Page 110

Andreas F. Kelletat
Von dir sagte Mama
Moksau dampfen
Moksau dampfen
plapperte ich
Sei lieb der Weihnachtsmann kommt
sagte Mama
Weinermann kommt Weinermann kommt
plapperte ich
Ist der denn ganz bei Trost
fragte Papa
Stærsta þýðingavandamálið er vafalaust 6. línan (“moskopaska haista-
maan“), sem er þýtt á þýsku með „Moksau dámpfen“ (Moksva ,,kefja“).
Þýðandinn hefur þar valið setningarfræðilega eðlilega framsetningu, hún
minnir á málfræðivanan símskeytastíl í barnamáli fullorðinna, lágmarks-
setningar úr tveggja orða tímabili máltökunnar eins og „Mama kommen“
(mamma koma) og hefur um leið margræðni þessara setninga: Verður
Moksva kefjuð? Á að kefja Moksvu? Óhefluð aukamerkingin helst einnig
í þýsku þýðingunni, því hið finnska „paska“ (skítur) og hið þýska „Sau“
(gylta) í „Moksau“ eru a.m.k. stílfræðilega jafngild.
Þýðingin á „Moskovassa / Moskopassa" í „Moskau / Moksau“ er vel
heppnuð, því textinn stendur og fellur með góðri lausn á þessum vanda.
Gagnrýna mætti að 6. lína á þýsku inniheldur ekkert orðtak, þótt
myndanið „Sau“ geti vísað til orðasambanda eins og „jemanden zur Sau zu
rnachen" (svína einhvern út) eða „die Sau rauslassen“ (sleppa gyltunni út,
þ.e. sleppa sér). Á finnsku er augljóst að hálfifelmtruð spurning föðurins
„Mistá se on tuollaista oppinut" („Hvar hefur hann lært annað eins?“)
vísar til hins óheflaða orðtaks „haista paska“, en á þýsku er það óljósara
hvað drengurinn á að hafa lært: orðið „Sau“ eða „Moksau“ eða orða-
samband á borð við „Dir Sau wird ichs aber zeigen“ (ég skal sýna svíninu
það). Stuttaralegt svar móðurinnar er í samræmi við síðasta kostinn.
Með ríminu „dámpfen / kámpfen“ uppíyllir þýðingin einnig kröfu um
jafngildi á sem flestum málsviðum. Þótt braglínur 6, 9 og 11 séu hver um
sig þremur atkvæðum styttri en frumtextinn skiptir það eklci öllu máli þar
sem haldið er í ríkjandi einkenni frumtextans, eða hinn auðheyranlega
víxltakt áhersluatkvæða og áherslulausra atkvæða, en í öllum öðrum brag-
línum er hrynjandin ekki svo regluleg.
Þýski textinn undirstrikar listræna málbeitingu barnsins enn frekar. Á
finnsku bablar það eftir föður sínum heila setningu og breytir, en í þýð-
ingunni sér maður hvernig barnið nælir sér í einstök orð eða hljóð úr
setningunni. Það hefur ekki áhuga á forsetningunni eða fornafninu; úr
setningarheildinni „Im Moskau kámpfen sie“ tekur það aðeins upp
108
á Jföesgtdiá — Tímarit þýðenda nr. 8 / 2004