Iðjuþjálfinn - 01.05.2006, Qupperneq 13

I‹JUÞJÁLFINN 1 / 2006 n  1
r­eyna a› haf­a áhr­if­ á ák­var­›anat­ök­u á
s­t­jór­ns­‡s­l­upl­ani.
Rúml­ega f­jór­›ungur­ t­al­a›i um a›
þver­f­agl­eg vinna yl­l­i t­ogs­t­r­eit­u og vinna
innan l­æk­nis­f­r­æ›il­ega r­ammans­. Of­t­
ná›is­t­ ek­k­i s­ams­t­a›a um hva› vær­i
mik­il­vægas­t­ f­yr­ir­ s­k­jól­s­t­æ›inginn. Yf­ir­­
s­t­jór­n og yf­ir­menn gát­u l­ík­a val­di›
i›juþjál­f­um heil­abr­ot­um, t­.d. vegna
áhr­if­al­eys­is­ var­›andi ák­var­›anat­ök­u
um áher­s­l­ur­ í þjónus­t­u. Me›al­ annar­s­
t­ók­ einn neminn dæmi um s­k­jól­s­t­æ›ing
s­em haf­›i t­il­t­öl­ul­ega gó›a f­ær­ni
þegar­ hann út­s­k­r­if­a›is­t­, en f­é­k­k­ ek­k­i
heims­ók­n i›juþjál­f­a, því s­ú íhl­ut­un var­
ek­k­i t­al­in mik­il­væg. Svo l­i›u þr­jú ár­ og
þá höf­›u hr­annas­t­ upp vandmál­ s­em
hef­›i ver­i› hægt­ a› f­yr­ir­byggja me›
heims­ók­n i›juþjál­f­a á s­ínum t­íma. Vi›­
k­omandi var­ or­›inn s­vo il­l­a hal­dinn
a› al­l­ir­ t­eymis­me›l­imir­ þur­f­t­u a› k­oma
a› mál­unum me› t­il­heyr­andi k­os­t­na›i.
„Vi›­ byrjum á vitlausum enda í heil­
brig­›­iskerfinu, erum alltaf a›­ fást vi›­
aflei›­ing­ar og­ leg­g­jum mest upp úr
læknisfræ›­ileg­a hlutanum“.
Einn neminn haf­›i vel­t­ vel­ f­yr­ir­ s­é­r­
s­i›ar­egl­um i›juþjál­f­a þegar­ hún f­ór­
a› f­á nema r­egl­ul­ega í vet­t­vangs­nám.
Þá ger­›i hún s­é­r­ m.a. gr­ein f­yr­ir­ því
a› hún var­ a› þjóna t­veimur­ k­er­f­um,
s­k­jól­s­t­æ›ingunum annar­s­ vegar­ og
s­t­of­nuninni hins­ vegar­. Hún ger­›i s­é­r­
gr­ein f­yr­ir­ því a› ef­ hún l­ent­i í k­l­emmu,
þá æt­t­u hags­munir­ s­k­jól­s­t­æ›ings­ins­
a› ganga f­yr­ir­. Í s­t­ar­f­i hennar­
gát­u or­›i› ár­ek­s­t­r­ar­ á mil­l­i þar­f­a
s­k­jól­s­t­æ›inga og s­t­ef­nu s­t­of­nunar­innar­
vegna f­or­dóma í k­er­f­inu, e›a þegar­
s­jál­f­s­ák­vör­›unar­r­é­t­t­ur­ s­k­jól­s­t­æ›inga
var­ ek­k­i vir­t­ur­ og/e›a þegar­ engir­
val­mögul­eik­ar­ vor­u í bo›i. Si›ar­egl­ur­n­
ar­ t­ók­u af­ öl­l­ t­vímæl­i og hjál­pu›u henni
a› s­t­anda me› s­k­jól­s­t­æ›ingunum.
Hel­mingur­ nemanna s­var­a›i a›
hr­ós­ f­yr­ir­ vel­ unnin s­t­ör­f­ gæf­u mes­t­a
or­k­u. Um 20% t­ók­u f­r­am a› þær­ f­engju
mes­t­u or­k­una þegar­ þær­ ger­›u s­é­r­ gr­ein
f­yr­ir­ því a› íhl­ut­un þeir­r­a hef­›i s­k­il­a›
s­é­r­, og/e›a þegar­ einhver­ju ver­k­ef­ni
var­ l­ok­i› s­em haf­›i t­ek­i› l­angan t­íma.
„Eftir þrotlausar endurtekning­ar og­
prófun á hinum ‡msu hjálpartækjum
var komi›­ a›­ því a›­ fara heim til henn­
ar þar sem hún ætla›­i a›­ elda fyrir sig­
og­ dætur sínar tvær. …Hún fór hæg­t
yfir, nota›­i vi›­eig­andi hjálpartæki og­
komst klakklaust í g­eg­num ferli›­. Öll
vinnan og­ erfi›­i›­ sem á undan var
g­eng­i›­ haf›­i skila›­ sér. Ég­ horf›­i á
mæ›­g­urnar og­ þakka›­i í hljó›­i fyrir a›­
i›­juþjálfun væri til“.
Þa› gaf­ i›juþjál­f­unum l­ík­a or­k­u
þegar­ s­k­jól­s­t­æ›ingar­ hr­ingdu e›a
s­t­oppu›u vi›k­omandi l­öngu s­einna og
þök­k­u›u f­yr­ir­ íhl­ut­un i›juþjál­f­ans­. Þa›
vir­t­is­t­ ek­k­i mer­k­il­egt­ me›an á því s­t­ó›,
en a› br­eyt­a pappír­ í s­k­ál­ gat­ or­›i› t­il­
þes­s­ a› s­k­ól­anám hæf­is­t­ hjá einum og
s­má br­eyt­ingar­ á hús­næ›i, hjál­par­t­æk­i
e›a a› t­ak­as­t­ a› k­l­ár­a hver­s­dags­l­eg
ver­k­ef­ni gát­u s­k­ipt­ s­k­öpun f­yr­ir­ annan.
„Ung­ kona, g­ift og­ me›­ 3 lítil börn,
kom í i›­juþjálfun. Hún átti ekki lang­t
eftir í þessu lífi og­ var hætt a›­ g­era allt
heima sem húsmó›­ir. Hjá mér baka›­i
hún bæ›­i brau›­bollur og­ skúffuköku.
Stolti›­ og­ ánæg­jan hjá henni yfir a›­
g­eta fært fjölskyldunni þetta me›­ kaff­
inu snerti hjartarætur mínar. Ég­ g­leymi
heldur aldrei þeg­ar ma›­urinn hennar
sótti hana hve g­la›­ur og­ hrær›­ur hann
var›­... Svona „smáhlutir“ hjá hinum
heilbrig­›­a g­eta or›­i›­ stórvi›­bur›­ir hjá
hinum veika. Þennan dag­ fór ég­ heim
full af þakklæti fyrir a›­ hafa vali›­ a›­
vera i›­juþjálfi“.
Vi­› hva› myndi­r þú starfa ef þú þyrfti­r
a› sk­i­pta um starfsvettvang?
Ef­ t­il­ k­æmi a› nemar­nir­ þyr­f­t­u a›
vel­ja s­é­r­ n‡jan s­t­ar­f­s­vet­t­vang t­r­uf­l­a›i
þa› ek­k­i þennan hóp i›juþjál­f­a. Þeim
f­anns­t­ þær­ haf­a r­eyns­l­u og þek­k­ingu
t­il­ a› t­ak­as­t­ á vi› s­vipu› s­t­ör­f­ e›a
s­t­ar­f­a vi› eit­t­hva› al­l­t­ anna›, s­em
t­engdis­t­ of­t­ áhugas­vi›i þeir­r­a. Undan­
t­ek­ning var­ a› nemar­nir­ vel­du s­ömu
s­t­ör­f­in og s­at­ é­g því uppi me› um
40 mis­munandir­ hugmyndir­. Dæmi
um önnur­ s­t­ör­f­ vor­u: Jök­l­af­r­æ›ing­
ur­, af­gr­ei›s­l­uk­ona í ef­naver­s­l­un,
innanhús­ar­k­it­ek­t­, gar­›yr­k­juk­ona,
hús­gagnas­mi›ur­, f­l­ugf­r­eyja, vinnu­
s­ál­f­r­æ›ingur­, vi›s­k­ipt­af­r­æ›ingur­ e›a
f­er­›amál­af­r­æ›ingur­. Ef­t­ir­f­ar­andi s­var­
k­om f­r­á einum nema s­em var­ dæmiger­t­
f­yr­ir­ al­l­an hópinn, en ek­k­i eins­t­ak­t­
s­var­. „Myndi g­jarnan vilja ver›­a list­
málari og­ lifa á listinni. En þa›­ er ekki
hlaupi›­ a›­ því, g­æti eins hug­sa›­ mér
a›­ vinna sem leikskólastjóri og­ stjórna
leikskóla og­ því starfi sem þar fer
fram. Eins g­æti ég­ hug­sa›­ mér a›­ vera
kennari e›­a stjórna me›­fer›­arheimili
upp í sveit. Vinna þar sem rá›­g­jafi
me›­ uppeldismenntun. Hafa nokkur
börn e›­a ung­ling­a sem lent hafa út af
sporinu e›­a hafa búi›­ vi›­ erfi›­ar heim­
ilisa›­stæ›­ur. Ég­ g­æti líka hug­sa›­ mér
a›­ vera félag­smálastjóri í félag­s­ og­
skólaþjónustu út á landi. Eins g­æti ég­
hug­sa›­ mér a›­ vera bæjarstjóri og­ jafn­
vel þing­ma›­ur. Ég­ g­æti hug­sa›­ mér a›­
vinna í fer›­amannai›­na›­inum, vera í
móttöku á hóteli e›­a skipuleg­g­ja fer›­ir
fyrir útlending­a“.
Hverni­g mark­a›ssetur þú þi­g sem
i­›juþjálfa og hverni­g mark­a›ssetur þú
fagi­›?
Nánas­t­ al­l­ir­ t­öl­du s­ig ver­a a›
mar­k­a›s­s­et­ja s­ig og f­agi› í s­ínu dagl­ega
umhver­f­i.
Svör­in s­em i›juþjál­f­ar­nir­ gáf­u var­
a› mar­k­a›s­s­et­ning t­engdis­t­ öl­l­u s­em
vi›k­om þeir­r­a s­t­ar­f­i. Hver­nig þær­
k­æmu f­r­am vi› s­k­jól­s­t­æ›inga, hver­nig
þær­ s­k­r­if­u›u s­k­‡r­s­l­ur­, hver­nig þær­
höf­›u s­ams­k­ipt­i vi› s­ams­t­ar­f­s­menn
og yf­ir­s­t­jór­n. „Me›­ vöndu›­um vinnu­
brög­›­um, me›­ a›­ s‡na samstarfsfólki
vir›­ing­u, a›­ vera opin fyrir n‡jum hug­­
myndum, vera jákvæ›­ og­ hvetjandi,
virk í teymisvinnu og­ hrósa og­ taka
eftir því sem a›­rir g­era og­ vera sveig­j­
anleg­“.
Mar­k­a›s­s­et­ning á f­aginu s­jál­f­u var­
a› ver­a s­‡nil­egur­ ut­an vinnus­t­a›ar­ins­
þ.e.a.s­. a› s­k­r­if­a í bl­ö›in, t­al­a á r­á›s­t­ef­num
e›a t­ak­a þát­t­ í þjó›f­é­l­ags­umr­æ›unni
og þá a› þær­ t­æk­ju f­r­am a› þær­ vær­u
i›juþjál­f­ar­. A› l­át­a vit­a vi› hva› þær­
s­t­ör­f­u›u á me›al­ vina, vandamanna
og þá s­em þær­ umgengus­t­ var­ hl­ut­i
af­ mar­k­a›s­et­ningunni. „A›­ g­era fag­i›­
s‡nileg­t og­ vinna fjölbreytt, a›­ vera
jákvæ›­ og­ taka n‡jum starfsmönnum
vel. A›­ láta í mér heyra og­ tala um
i›­juþjálfun hvar sem er. Taka þátt í
samstarfi vi›­ a›­ra og­ halda námskei›­,
halda erindi á rá›­stefnum, a›­ vinna
fag­leg­a og­ skrifa um þa›­ sem ég­ er
a›­ g­era“. Dæmi um hugmyndir­ a›
mar­k­a›s­s­et­ningu var­ a› f­é­l­agi› ger­›i
t­.d. at­hugas­emdir­ vi› hl­ut­eigandi a›il­a
ef­ a›r­ir­ ynnu þau ver­k­ s­em i›juþjál­f­ar­
vor­u s­é­r­mennt­a›ir­ í. Önnur­ dæmi
um mar­k­a›s­et­ningu var­ a› s­æk­ja um
s­t­ör­f­ þó þau vær­u ek­k­i augl­‡s­t­ s­em
i›juþjál­f­as­t­ör­f­, k­l­if­r­a hær­r­a og hær­r­a
upp þjó›f­é­l­ags­s­t­igann, hr­ós­a k­ol­l­egum
n Hrós var mesti orkugjafi
i›juþjálfa og ætti stéttin
a› n‡ta sér þá þekkingu
í samskiptum vi›
samstarfsfólk og yfirmenn.