Skólavarðan - 01.05.2013, Blaðsíða 21

Skólavarðan 1. tbl 2013 19
femínismifemínismi
kerfið og ráðandi karlmennsku þar
sem karlar hafa valdið í samfélaginu. Til
að styðja mál sitt um öfgar femínism­
ans bentu flestir nemendurnir á mál
sem fengu mikla gagnrýni í fjölmiðlum
og bloggheimum á sínum tíma, t.d.
grænu konuna á gangbrautarljósum,
liti á fötum ungbarna á fæðingar­
deildinni og auglýsingabækling frá
Smáralind.
Þátttakendur höfðu augljóslega ekki
kynnt sér þessi mál til hlítar og því
stafaði þessi sýn að miklu leyti af þekk­
ingarskorti. Það sýnir hversu varasamt
það er að fræðslan komi einungis
úr misvönduðum fjölmiðlum. Þá var
mikið rætt um að femínistar vildu ná
völdum af körlum; það væri mark­
mið þeirra að tróna einir á toppnum.
Fæstir virtust hins vegar gera sér grein
fyrir ríkjandi kynjakerfi, fannst til að
mynda eðlilegt að græni kallinn prýddi
öll gangbrautar ljós eingöngu af því
þannig hafi það alltaf verið. Þetta sýnir
hversu rótgróið kynjakerfið er í samfé­
laginu.
ágætiS jaFnrétti
Hér á Landi?
Nemendurnir upplifðu jafnréttismál
á Íslandi á mismunandi hátt. Margir
þeirra vissu lítið sem ekkert um
íslenska kvennabaráttu og héldu að
jafnrétti kynjanna hefði hingað til
og myndi alltaf koma með tímanum.
Aðrir vissu þó meira og gerðu sér fulla
grein fyrir því að mikið hefði verið að­
hafst í kvennabaráttu undanfarin ár og
enn væri ýmislegt í gangi. Þegar rætt
var um aðgerðir til að ná fram jafnrétti
voru flestir ánægðir með feðraorlof og
fannst það gott skref í jafnréttis baráttu.
Kynjakvóti var heldur umdeildari, en
flestum fannst betra að komast hjá
honum. Mikið var rætt um að fólk ætti
að vera metið á eigin verðleikum, það
ætti ekki að skipta máli hvors kyns við­
komandi væri, sá sem talinn væri hæf­
ari ætti, t.d. að fá tiltekna stöðu. Margir
virtust ekki gera sér grein fyrir þeim
áhrifum sem staðalmyndir kynjanna
hafa og því að kynjunum eru eignaðir
mjög ólíkir eiginleikar. Því getur það að
velja fólk í stöður eingöngu eftir „eigin
verðleikum“ verið mjög vafasamt. Þeir
sem hlotið höfðu fræðslu um femín­
isma í skólanum voru mun jákvæðari í
garð kynjakvótans og virtust hafa meiri
þekkingu út á merkingu hans en þeir
sem ekki höfðu fengið fræðslu í skólan­
um. Mörgum þátttakenda þótti kynja­
kvóti óþörf aðgerð, en það er kannski
ekki furða þar sem að mati flestra þeirra
ríkir „ágætis“ jafnrétti hér á landi.
jaFnrétti jáKVæðara
HugtaK en FemÍniSmi
Flestir þátttakendur lögðu ólíka merk­
ingu í að vera jafnréttissinni og femín­
isti. Jafnréttissinni virtist hafa mun já­
kvæðara yfirbragð enda gátu næstum
allir þátttakendur hugsað sér að kalla
sig jafnréttissinna. Að kalla sig femín­
ista var önnur sag en ellefu þátttak­
endur af sextán gátu ekki hugsað sér
að kalla sig það. Þeir sem ekki höfðu
fengið fræðslu um jafnréttismál í skól­
anum gátu ekki hugsað sér að kalla
sig femínista. Sú neikvæða mynd sem
dregin hefur verið upp af femínistum
virðist hafa afgerandi áhrif og því þótti
ekki eftirsóknarvert að kenna sig við
femínisma en þeir sem höfðu fengið
fræðslu í skóla gátu hugsað sér að kalla
sig femínista. Það er því ljóst að því
meira sem þátttakendur hafa lært um
femínisma í skólanum því jákvæðari
merkingu leggja þeir í hugtökin.
Niðurstöðurnar benda til þess að
fræðsla í þessum málum skipti miklu
máli varðandi upplifun og sýn á hug­
tökin, jafnrétti og femínisma. Því má
álykta að fordómar gagnvart femín­
isma og femínistum þrífist að miklu
leyti á vanþekkingu. Þó svo að skól­
arnir beri ekki alla ábyrgð á fræðslu
nemenda er mikilvægt að skólarnir
beiti sér í meiri mæli á þessu sviði og
fylgi þá jafnframt lögum frá 2008 um
markvissa jafnréttisfræðslu í skólum
því jafnrétti kynjanna er nokkuð sem
snertir velferð allra.
Texti: Jakobína Jónsdóttir.
Myndir: Jón Svavarsson.
Hanna Björg Vilhjálmsdóttir kennari í Borgarholtsskóla með
nemendum sínum í kennslustund um jafnrétti kynjanna.