Skólavarðan - 01.05.2013, Blaðsíða 37

Skólavarðan 1. tbl 2013 35
Fimm miSmunandi
grundVaLLarHugtöK
James A. Banks (2005), einn af
helstu hugmyndafræðingum fjöl­
menningarlegrar menntunar, segir að
hún snúist um fimm grundvallarhug­
tök. Það fyrsta snýst um inntak námsins,
að hvaða marki kennarar nota dæmi
og inntak ólíkra menningarheima í
kennslu sinni. Annað hugtakið lýtur að
uppeldisfræði réttlætis en hún er fyrir
hendi þegar kennarar breyta kennslu
sinni þannig að hún bæti árangur
nemenda úr ólíkum menningarhóp­
um, stéttum og kynjum. Í þriðja lagi
talar hann um að smíða þekkingu sem
felur í sér að kennarar þurfa að hjálpa
nemendum að skilja, rannsaka og skil­
greina hvernig menningarleg afstaða,
viðmið, sjónarhorn og skekkja innan
námsgreina hefur áhrif á það með
hvaða hætti þekking er sköpuð. Í fjórða
lagi talar hann um að minnka fordóma
en þar er lögð áhersla á að skilgreina
hvað einkenni fordóma nemenda
og hvernig megi breyta þeim með
kennsluaðferðum og námsefni. Í lokin
talar hann um skólamenningu sem
eflir. Þá þarf að kanna hópamyndanir
og flokkun, þátttöku í íþróttum, ósam­
ræmi í árangri og samskipti starfsfólks
og nemenda milli menningarhópa
til að skapa skólamenningu sem eflir
nemendur úr ólíkum menningarhóp­
um og af báðum kynjum.
umHVerFi og námS-
gögn Í SKÓLum endur-
SpegLi margBreytiLeiKa
Þá er einnig mikilvægt að umhverfi
og námsgögn í skólum endurspegli
þann margbreytileika sem er að finna í
skólum en það birtist m.a. í eftirfarandi
þáttum skólastarfsins:
• Sýnilegt umhverfi – myndir og
teikningar á veggjum
• Bækur – skólabækur og aðrar bækur
sem eru í skólum
• Annað efni – t.d. efniviður fyrir leik­
ræna tjáningu, tungumál og tónlist
• Mikilvægi þess að fjölbreytileikinn
sé eðlilegur hluti af skólastarfinu:
Það er ekki nóg að hafa eitt eintak
af efnivið sem endurspeglar minni­
hlutahópana!
• Nota skal efnivið sem endurspeglar
nútíma og samfélagið
Ný heildarsýn á fjölmenningarlegt
skólastarf felur í sér raunverulegar
breytingar á öllum þáttum þess:
• Námskrá
• Kennslufræði
• Námsmat
• Heildarskipulag og stjórnun
• Umhverfi, námsefni og annar efni­
viður
• Samskipti og tengsl, skólabragur og
skólamenning
• Tungumál skólans
• Tengsl við fjölskyldur og samfélag
• Skólaþróun og skólastefna
FramHaLdSSKÓLi –
Lög og námSKrár
Ákvæði um sérstakt grunnnám í ís­
lensku fyrir nemendur sem hafa annað
móðurmál eru í lögum um framhalds­
skóla nr. 80/1996. Í reglugerð um sér­
staka íslenskukennslu í framhalds­
skólum nr. 329/1997 er síðan kveðið
nánar á um rétt þessara nemenda til ís­
lenskukennslu og um tilhögun og mat
á náminu. Markmiðið er að gera þá
færa um að skilja og nota íslenskt mál,
stunda nám í íslenskum framhalds­
skóla og taka þátt í íslensku samfélagi.
Í aðalnámskrá framhaldsskóla er gerð
grein fyrir markmiðum og skipulagi
kennslunnar með tilliti til þarfa hóps­
ins. Í lögunum og reglugerðinni skín í
gegn áhersla á nám og störf en vantar
nokkuð upp á að kveða nánar á um
félagslegan þátt í kennslunni.
Fjölmenningarleg
menntun í
framhaldsskólum
Emil I. Emilsson og nemendur í Menntaskólanum á Ísafirði.
fjölmenningfjölmenning