Félagsbréf - 01.08.1959, Síða 46

44
FÉLAGSBRÉF
rænn, að ráðið sinnir eingöngu skipulags- og stjórnarstörfum. Skrá um
starfslið ráðsins lítur svona út:
StarfsliS nýlendumúlaráSs
Ar 1935 1939 1943 1947 1954
Fjöldi starfsmanna ...... 372 450 817 1139 1661
Áður en vér athugum fjölgunarhraðann ber þess að gæta, að verkefni
ráðsins var hvergi nærri hið sama að magni þessi tuttugu úr. Nýlendurnar
breyttust lítið að landssvæðum og mannafla á árunum 1935 til 1939. 1943
höfðu þær minnkað að mun, þar eð nokkur hluti þeirra var í óvinahönd-
um. Árið 1947 höfðu þær aftur aukizt, en hafa síðan dregizt saman jöfn-
um höndum ár frá ári, er æ fleiri nýlendur hafa öðlazt sjálfstjórn. Ætla
mætti, að þessar breytingar á víðfeðmi heimsveldisins hefðu sín áhrif á
stærð stjórnarmiðstöðva þess. En vér þurfum ekki að horfa lengi á töl-
urnar til að sannfærast um, að starfsmannafjöldinn sýnir eingöngu mis-
munandi stig í óumflýjanlegri fjölgun. Þessi fjölgun er að vísu tengd
samsvarandi fjölgun í öðrum stjórnardeildum, en stendur í engu sam-
bandi við stærð — eða jafnvel tilveru — heimsveldisins. Hversu hröð er
þessi aukning? Hér verðum vér að hlaupa yfir óvenjuhraða starfsmanna-
fjölgun samfara minnkandi verkefni í heimsstyrjöldinni síðari. Lítum
heldur á fjölgunina á friðartímum: yfir 5,24% milli 1935 og 1939 og
6,55% milli 1947 og 1954. Úr þessum tölum fæst meðalaukningin 5,89%
á ári, sem er næsta líkt árlegri meðalfjölgun strafsmanna sjóherráðs á
árunum 1914 til 1928.
Hér er ekki kleift að gera frekari grein fyrir skýrslum um mannfjölda
stjórnardeilda. Vér gerum oss samt vonir um að komast að einhverri nið-
urstöðu varðandi tíma þann, sem líklegt er, að líði frá því er tiltekinn
embættismaður er ráðinn unz ráðnir eru tveir eða fleiri aðstoðarmenn
honum til liðsinnis.
Ef eingöngu er litið á fjölgun starfsmanna, benda allar rannsóknir
vorar á 5.75% meðalfjölgun á ári. Að fundinni þessari staðreynd hefur
oss nú tekizt að setja lögmál Parkinsons fram í stærðfræðilegu formi:
í sérhverri stjórnardeild eða opinberri skrifstofu má ætla, að fjölgun
starfsliðs fylgi á friðartímum eftirfarandi formúlu: