Félagsbréf - 01.08.1959, Blaðsíða 47

FÉLAGSBRÉF
45
2km + 1
x = -------------
n
þar sem k er fjöldi starfsmanna, er leita sér vegtyllna með því að ráða
undirmenn; 1 er munurinn á ráðningaraldri og eftirlaunaaldri starfs-
manna;; m er fjöldi vinnustunda, sem eytt er til að afgreiða erindi innan
deildarinnar, og n er fjöldi eininga undir stjórn deildarinnar. Fjöldi nýrra
starfsmanna á ári hverju er þá x. Stærðfræðingum er að sjálfsögðu ljóst,
að til að finna fjölgunina í prósentum ber að margfalda x með 100 og
deila með starfsmannafjöldanum síðast liðið ár (y):
100 (2km + 1)
Og þessi tala reynist alltaf vera milli 5.17% og 6.56%, óháð öllum breyt-
ingum á vinnunni (ef einhver er), sem leysa þarf af hendi.
Uppgötvun formúlu þessarar og höfuðreglnanna, sem hún byggist á,
hefur auðvitað ekkert pólitískt gildi. Engin tilraun hefur hér verið gerð
til að leiða í ljós, hvort stjórnardeildum beri að vaxa. Skoðun þeirra, sem
telja þennan vöxt nauðsynlegan til að hindra atvinnuleysi, á fullan rétt á
sér, og þeir, sem draga í efa hagnaðinn af að láta fjölda manns lesa hvers
annars bréf, hafa ekki minna til síns máls. Trúlega er sú tíð ekki upp
runnin, að hægt sé að segja fyrir um hlutfallið, sem ríkir á milli fjölda
stjórnenda og þeirra, sem stjórnað er. En ef vér reiknum með, að þetta
hlutfall geti aðeins stigið að vissu marki, ætti bráðlega að vera hægt að
setja fram formúlu, er segði fyrir um, hversu mörg ár líða — í tilteknu
þjóðfélagi— unz þessu marki sé náð. Slík spá hefði ekki heldur neitt
pólitískt gildi. Það verður ekki nógsamlega áréttað, að lögmál Parkin-
sons er hrein vísindaleg uppgötvun, er ekki verður beitt nema sem kenni-
setningu í stjórnmálum nútímans. Starf grasafræðingsins er ekki að út-
rýma illgresinu. Honum nægir að greina frá, hversu hratt það sprettur.
Örnóljur Tliorlacius íslenzkaSi.