Félagsbréf - 01.08.1959, Blaðsíða 21

FÉLAGSBRÉF
19
djúpt í mannlegt eðli. — Hann á tryggð bóndans og traustleika,
þrótt hans, þrautseigju og yfirlætisleysi. Og hann á frelsisást bónd-
ans, sem er fullvalda í sínu ríki og þolir engar átroðslur nágranna
sinna, hvað þá annarra sveita manna. Fyrir því frjálsræði, sem
er eitt af frumskilyrðum andlegs lífs og listsköpunar og raunar
alls mannsæmandi lífs, — fyrir því frjálsræði hefur Gunnar
Gunnarsson barizt af þeim eldmóði, að sumum hefur stundum þótt
hvatskeytlegt. Þar hafa sameinazt frelsisþrá mannvinarins og hug-
sjónamannsins, tilfinningafuni listamannsins og þrákelkni bónd-
ans, einurð og falsleysi Gunnars.
En á traustum grundvelli íslenzkra bændaerfða rís svo hjá Gunn-
ari það, sem er hans eigið og einskis annars: ímyndunarafl hans
og frásagnargáfa, skynsemi hans og tilfinninganæmi, viljastyrkur,
lífsreynsla og mannskilningur. Þetta eru að mínu viti þeir þættir,
sem list hans er upp af sprottin öðru fremur, — sú list, sem ís-
lendingar þakka og hylla hér í dag og munu meta alla daga.
I þessu sambandi get ég ekki látið hjá líða að fara með fáein
orð úr óprentuðu bréfi, sem séra Matthías skrifaði á efstu árum
smum (eða 1918) Halldóru dóttur sinni, þegar Gunnar var nálægt
þrítugu og hafði nýlega gefið út Drenginn, eins konar forspjall
oða undanfara að Fjallkirkjunni. Séra Matthías skrifar: „Gunnar
skáld var hjá mér heilan dag, hann er geníal, orígínal, náttúru-
dýrkari og mystíkus með sárri og djúpri reynslu, þótt hann láti
Sem ekkert sé. Ég las hans síðasta rit Drengen með aðdáun og rit-
a^i dálítinn dóm um kverið í morgun . . . Slíka höfunda er annars
ekki heiglum hent að skilja og dæma.“ Þessi orð séra Matthíasar
eru hér því einnig afsökun mín.
V
En við erum hér saman komin öðru fremur til að hlýða á orð
skáldsins sjálfs, og skal ég nú senn látið lokið þessum inngangs-
0rðum.
Víðkunnasta verk Gunnars — alls prentað í h. u. b. milljón ein-