Félagsbréf - 01.10.1965, Side 69

WALLACE STEGNER
Hún Antcmía mín
Ritgerð sú, sem hér fer á eftir, um skáldsögu
Willu Cather, Hún Antónía mín, sem er
septemberbók AB, birtist nýlega í tímaritinu
„Rödd Ameríku“ (The Voice of America).
Wallace Stegner er prófessor í ensku og bók-
menntum við Stanford-háskólann í Kali-
forníu, mikils metinn rithöfundur og skáld.
Þýð.
Sé það rétt, sem oft er sagt, að hver
skáldsagnahöfundur sé fæddur til að
rita eitthvað eitt, þá kom þetta eina,
sem Willa Cather var fædd til að rita,
fyrst fram fullunnið í skáldsögunni
Hún Antónía mín. Sögupersónurnar
eru innflytjendur frá Bæheimi (Tékkó-
slóvakíu) og Norðurlöndum, sem hún
hafði kynnzt í æsku vestur á sléttum
Nebraska-ríkis; stíll hennar hefur náð
háþroska sínum — sveigjanlegur, örv-
andi, sýnir þegar hneigð til að ger-
ast dálítið vandfýsilega stuttur í spuna,
an þess að verða litlaus og kuldalegur;
hin skáldsögulega smíðaleikni er með
agætum, bygging sögunnar í senn
frjálsleg í sniðum og flókin að sam-
setningu; persónurnar vaxa út yfir sjálf-
ar sig í hugboði lesandans eins eðli-
lega og tré varpa frá sér skugga í
langgeisluðu sólskini sélttukvöldsins;
stefi sögunnar, efnisuppistöðunni, eru
gerð full skil, en hún er sú, að rekja
til rótar, þótt flókið mál sé, útlegðar-
og einstæðingskjör nýkomna Ameríku-
mannsins, sem leitar sér fótfestu milli
gamals heims, sem horfið er frá, og
nýs heims, sem enn er óskapaður.
En þótt segja megi, að í þessari
skáldsögu hafi Willa Cather fundið
sjálfa sig, stíl sinn og stef, er ekki
þar með sagt, að henni yrði leitin létt.
Willa Cather var hálffimmtug, þegar
sagan kom út. Átti hún þá þegar að
baki tvo starfsferla, annan sem kenn-
ari, hinn sem ritstjóri, og hafði látið
frá sér fara allmargar smásögur og
þrjár stærri skáldsögur.
Hin fyrsta þeirra, „Brú Alexanders“
(Alexander’s Bridge, 1911), má heita
algjör skyssa, — saga, sem er látin
gerast í London og fjallar um útþynnt-
ar skapgerðir og veigalítil siðgæðis-
vandamál aðalsins í stássstofustíl. Lét
Willa Cather svo ummælt síðar, að
þegar hún hefði verið að semja þá
bók, hefði hún verið að reyna að
FÉLAGSBRÉF 57