Félagsbréf - 01.10.1965, Page 70

syngja lag, sem ekki féll að rödd henn-
ar. Vinkona hennar, Sarah Orne Jewett,
hvatti hana til að reyna við eitthvaö
það, sem nær lægi hennar eigin reynslu,
og rifjaði hún þá upp minningar sín-
ar frá vesturríkjunum með því, að
ferðast um Arizona og Nýju Mexíkó,
og eftir heimkomuna
„byrjaði ég að skrifa sögu eingöngu fyrir
sjálfa mig, — sögu um fólk nokkurt frá
Norðurlöndum og Bæheimi, sem verið hafði
nágrannar okkar, þegar ég átti heima á
húgarði í Nebraska, átta eða níu ára gömul.
Ég fann að þetta verk tók hug minn miklu
fastari tökum en það, að semja „Brú Alex-
anders"; allt annar gangur á þessu. Hér
þurfti engu að raða niður og ekkert að „búa
til“; allt kom af sjálfu sér og á sinn eigin
stað....Þetta var eins og að fara í reiðtúr
á góðviðrismorgni, þegar mann langar til,
um kunnar stöðvar, þar sem hesturinn ratar.“
Svo sem lienni varð þegar í stað ljóst,
fór þessi önnur bók hennar, „Þér land-
nemar!“ (0, Pioneers!, 1913), nærri
því, að vera lagið, sem féll að rödd
hennar. Hún reit hana fyrirhafnar-
laust, því að nú jós hún af lindum þess,
er hún sjálf mundi og unni. Áleit hún
að viðfangsefnið væri allfrumlegt, því
að fram að þessu hafði enginn amer-
ískur rithöfundur teflt fram Norður-
landamönnum öðruvísi en í skopleg-
um tilgangi, né heldur nokkurntíma
ritað um Nebraska, enda sú skoðun
ríkjandi meðal bókmenntafólks, að þar
væri óðal molduxans.
í raun og veru var söguefniö ekki
tiltakanlega róttæk nýjung, — var bara
ein útfærslan enn á því forvitnisefni,
sem lítt kunnar byggöir eru, liver með
sinn staðbundna brag og sínar penti-
legu persónur. í „Fjölfarnar leiðir“
(Main-Tavelled Roads, 1891) hafði
Hamlin Garland lýst þýzkum og norsk-
um innflytjendum á bændabýlum í
Wisconsin og Iowa, sem eru næsta lík
býlunum í Nebraska, sem Willa Cather
segir frá. „Þér landnemar!“ var ný að
söguatriðum, en ekki að gerð. Bókin
fylgir hefðbundnum aðferðum; sögu-
hetjan, Alexandra Bergson, er nokkurs
konar gróðurgyðja; efnisuppistaðan er
hin sigursæla barátta við torunna jörð,
svo sem verið hafði í flestum nýbyggða-
skáldsögum allt frá því, er James Feni-
more Cooper skrifaði „Landnemarnir
(The Pioneers) árið 1823. Satt bezt
sagt er þessi saga Willu Cather til muna
rýrari og fáskrúðugri en þvínær sam-
nefnd saga Coopers.
í þriðju bókinni, „Söngur lævirkj-
ans“ (The Song of the Lark, 1915),
er auðfundiö að Willa Cather vinnur
meðvitað og markvisst að því, að auðga
stef sitt að dýpt og fjölbreytni. Enn
er Nebraska sögusviðiö, a.m.k. fyrst i
stað, þótt kallaö sé Kóloradó; enn er
aðalpersónan sveitastúlka, sem komm
er af erlendum innflytjendum, mikil
efnisstúlka, sem á fárra kosta völ. Að
þessu sinni er það ekki landið, sem
er bölvaldurinn, né heldur er sigurinn
svo einfalt mál sem það, að pæla sér
upp bújörð úr torunnum jarðvegi. Nú
er það menntunarvandamáliö, sem bæt
ist ofan á erfiðleika lífsafkomunnar.
Baráttan beinist semsé að því, að hm
fagra söngrödd Theu Krónborg fal
58 FÉLAGSBRÉF