Félagsbréf - 01.10.1965, Síða 74

sléttuþorps, sem er rétt að komast at
frumstigi landnámsins. Antónía, Lena
Lingard, Tæný Söderball, og aðrar
innflytjendastúlkur, tékkneskar, dansk-
ar, norskar, sænskar, eru allar vinnu-
konur hjá svokölluðum „betri fjöl-
skyldum“, og þótt bæjardömurnar líti
niður á þær, Ieynir það sér ekki, að
hreysti þeirra og lífsorka býr yfir ein-
hverju því, sem traustara er og aðdá-
unarverðara en það, sem hinar betur
settu hafa sér til ágætis. Stúlkurnar,
sem „allt verður Iétt fyrir“, öðlast til-
komuminni skapgerð en hinar, sem
fara á mis við skólafræðslu, vinna
hörðum höndum og láta kaup sitt
ganga lil þess, að létta undir með
fólki sínu úti á sveitabýlunum. Þær
hafa ekki einu sinni hugmynd um,
að Black Hawk er bara umkomulaus
bæjarhola, og kasta sér með lífi og
lyst út í danslífið og hvern annan
spennandi gleðskap, sem þessi heimur
þeirra hefur að bjóða. Með vetrar-
smámynd einni lýsir Willa Cather í fá-
um dráttum bæði óskum og úrkosta-
leysi fólksins:
„I kaldranafölva vetrarins tók fólkið að hungra
eftir lit, líkt og Lappar gerast fíknir í fitu
og sykur. Oft stóðum við langtímum saman
á gangstéttinni fyrir utan kirkjuna, án þess
að vita vegna hvers, þegar snemma var kveikt
fyrir söngæfingar eða bænasamkomur, skraf-
andi og skjálfandi, unz fætur okkar voru
orðnir eins og ísklumpar. Það voru giossa-
litir gluggans, rauðir, guiir, hláir, sem héldu
í okkur”.
Það er Jim Burden, sem segir þetta,
en mælir þó öllu heldur fyrir munn
62 FÉLAGSBRÉF
vinnukvennanna en sjálfs sín, því að
honum er ekki markaður bás af tak-
mörkunum Black Hawk- bæjar í sama
mæli og þeim. Hann hefir um fleira
að velja en „glossaliti rúðuglersins”;
honum gefst tækifæri til að fara burt
til náms við ríkisháskólann í Linkoln.
Antóníu, svo sem og liinna stúlknanna,
bíður ekki annað en vistastarf, ástleitni
manna eins og Vikks Kötters, okrárans
þar í bæ, og svo að lokum það, senni-
lega, að giftast einhverjum bónda, sein
er af sama upprunaþjóðerni og hún
sjálf og útþrælar ltenni síðan eins og
dráttarhrossi.
Þriðja „bókin” hefir sætt aðfinnslum
og verið talin smíðagalli, fyrir þá sök,
að hún víkur frá Antóníu og beinir
athyglinni að bæjar- og háskólalífi Jims
Burdens, — að vitsmunalegri vakningu
hans, að upptendruðum áhuga hans á
bókum og hugmyndum undir hand-
leiðslu og áhrifum gáfaðs háskola-
kennara, ög að' kyrrlátu ástarævint) r>
lians og Lenu Lingard, sem setzt hefur
að í borginni sem kjólskeri. En gagn-
rýnin virðist byggðiá of einhliða skiln-
ingi á markmiði skáldsögunnar. Þott
nafnið gefi í skyn, að Antónía
þar brennidepillinn, þróast stef sog-
unnar allt frá hinu táknræna upphafi
jafnt með báðum, Jim og Antóníu, og
snýst raunar sú þróun að verlegu leyt'
um hugsanleg viðbrögð við tækifærum
og tækifæraleysi. Vér hverfum fra
Antóníu í þriðja sögukaflanum til |>('ps
að geta skilið hana betur, ]>egar vér
hittum hana aftur seinna.