Náttúrufræðingurinn - 2013, Qupperneq 46

Náttúrufræðingurinn
154
Mörk Rússlands taka mið af lykt
en þau eru sett á grundvelli finnskrar
rannsóknar frá 1999 sem segir að
langvarandi innöndun illa lyktandi
efna (í styrk á bilinu 5,5–11 µg/m3)
auki hættu á öndunarfærasýkingum
í samanburði við enga mengun.33 Í
Úrúgvæ eru viðmið sem byggjast
á viðmiðum í Tasmaníu þar sem
verksmiðjur sem framleiða hráefni
til pappírsgerðar (e. pulp mills) eru
algengar og valda H2S-mengun.34
Styrkur h2s á höfuð-
borgarsvæðinu
Við ákveðin veðurskilyrði getur hár
styrkur H2S, klukkustundarmeðaltal
yfir 50 µg/m3, mælst á höfuðborgar-
svæðinu (GRE). Þá er yfirleitt hægur
vindur (2±1 m/s) í austlægri átt
(114°±23°), ásamt köldu veðri (mið-
gildi hita -3°C) og lítilli eða engri
skýjahulu og eftir sólarlag.1 H2S
leysist vel upp í vatni og því líklegt
að styrkur þess minnki við úrkomu.
Ástæða þess að há gildi mælast við
þessar aðstæður er að þegar veður
er stillt og kalt er líklegra að fá
hitahvörf, en þá fer hitastig hækk-
andi með aukinni hæð, og þar með
2. mynd. Heilsuverndarmörk á Íslandi (græn lína), viðmið WHO (rauð lína) og mörk/viðmið í þeim löndum, ríkjum og fylkjum sem
skoðuð voru. Meðaltalstími er innan sviga. – The Icelandic health limit (green line), the WHO guideline (red line) and standards/guide-
lines for the countries/states in question. Averaging times are in brackets.
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Br
etl
an
d (
24
kl
st.
)
BN
A m
eð
alt
al
Ma
ine
(3
0 m
ín.
)
Ne
w
Yo
rk
(1
kls
t.)
De
law
are
(1
kl
st.
)
W
isc
on
sin
(2
4 k
lst
.)
Mi
nn
es
ota
(3
0 m
ín.
)
Mi
ss
ou
ri (
30
m
ín.
)
Mo
nta
na
(1
kl
st.
)
Ar
izo
na
(2
4 k
lst
.)
Ne
va
da
(1
kl
st.
)
Ka
lifo
rní
a (
1 k
lst
.)
Ha
wa
ii (
1 k
lst
.)
Ka
na
da
m
eð
alt
al
On
tar
io
(24
kl
st.
)
Ma
nit
ob
a (
24
kl
st.
)
Alb
ert
a (
24
kl
st.
)
Br
itis
h C
ol.
(2
4 k
lst
.)
Ás
tra
lía
(2
4 k
lst
.)
Ný
ja
Sjá
lan
d (
1 k
lst
.)
Ind
lan
d (
24
kl
st.
)
Ta
íva
n (
en
gin
n)
Rú
ss
lan
d (
24
kl
st.
)
Úr
úg
væ
(2
4 k
lst
.)
St
yr
ku
r H
2S
–
H
2S
c
on
se
nt
ra
tio
n
(µ
g/
m
3)

WHO

Ísland

3. mynd. Staðsetning virkjana og mælistöðva. Tvær virkjanir, Nesjavellir og Hellisheiði,
eru í nágrenni höfuðborgarsvæðisins (hringir). Mælistöðvarnar við Grensásveg (GRE)
og á Hvaleyrarholti (HEH) (kassar) eru einnig merktar. – Location of power plants and
measurement stations. Two power plants, Nesjavellir and Hellisheiði, are in close prox-
imity to the capital area. The measurement stations are GRE and HEH.
Þingvalla
vatn

Nesjavellir

Hellisheiði

GRE

HEH

St
yr
ku
r H
2S
–
H
2S
c
on
ce
nt
ra
tio
n
(μ
g/
m
3 )
Br
ei
dd
ar
gr
áð
a
–
La
tit
ud
e
( °
)
Lengdargráða – Longitude (°)