Morgunblaðið - 01.10.2016, Blaðsíða 49

MENNING 49
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER 2016
Það verður seint sagt aðGréta Kristín Ómarsdóttirráðist á garðinn þar semhann er lægstur með upp-
setningu sinni á Stertabendu eftir
þýska leikskáldið Marius von
Mayenburg sem sýnd er í Kúlunni í
Þjóðleikhúsinu um þessar mundir.
Uppfærslan er útskriftarsýning
Grétu Kristínar, sem brautskráðist
af Sviðshöfundabraut Listaháskóla
Íslands síðastliðið vor og var þá
sýnd örfáum sinnum í Smiðjunni svo
að færri komust að en vildu.
Þegar rýnir las leikritið, sem
Gréta Kristín þýddi sjálf, kom sú
hugsun iðulega upp í hugann hvern-
ig í ósköpunum hún hygðist svið-
setja verkið því það er, líkt og titill-
inn gefur til kynna, uppfullt af
flækjum, glundroða, ærslum, upp-
námi og ringulreið. En þær áhyggj-
ur urðu að engu um leið og sýningin
byrjaði, því Gréta Kristín nálgast
efnið af miklu öryggi og skýrri list-
rænni sýn og hefur alla þræði í
hendi sér.
Marius von Mayenburg, sem
starfað hefur sem leikskáld, þýð-
andi, dramatúrg og hægri hönd
Thomasar Ostermeier hjá Schau-
bühne í Berlín í hálfan annan ára-
tug, þykir eitt af athyglisverðustu
leikskáldum sem komið hafa fram í
þýsku leikhúsi á síðustu árum og
hafa leikrit hans ratað víða. Sem
dæmi var leikrit hans Sá ljóti sýnt
hérlendis árið 2008.
Í Stertabendu leikur von Mayen-
burg sér meðvitað með leikhúsið
sem miðil. Leikarar verksins ljá per-
sónum sín eigin fornöfn, sem máir út
skilin milli leikara og persóna, þeir
stoppa óhikað framvinduna til að
ræða hvað hafi verið samið um að
gera á sviðinu, smella fingrum til að
fá nýtt „ljósakjú“ til að skipta um
senu og tala um fjórða vegginn sem
beri að virða samtímis því sem þeir
brjóta hann markvisst. Leikritið
býður ekki upp á línulega frásögn
með hefðbundnu upphafi, miðju og
endi, þótt vissulega séu ákveðin
leiðarstef sem mynda ramma um
innihaldið. Leikararnir hoppa stöð-
ugt á milli persóna og kringum-
stæðna með bráðskemmtilegum
hætti og af ótrúlegri leikni og krafti.
Eftir stutta kynningu leikhópsins
á sjálfum sér hófst sýningin. Þorleif-
ur (Einarsson) og Tinna (Sverris-
dóttir) birtast sem par sem virðist
vera nýkomið heim til sín eftir
ferðalag. Fljótlega birtast Maja
(María Heba Þorkelsdóttir) og
Bjarni (Snæbjörnsson), sem voru að
passa íbúðina í fjarveru hins parsins
en virðast hafa eignað sér rýmið
með þeim afleiðingum að Þorleifur
og Tinna hrekjast að lokum út.
Áhorfendum verður ekki ljóst hver
hefur rétt fyrir sér og þannig kemst
skrið á veruleikann sem minnir um
margt á absúrdisma. Stuttu síðar
snúa Tinna og Þorleifur aftur í hlut-
verki franskrar au pair-stúlku og
ungs sonar Maju og Bjarna, en
reyndar man Maja ekkert eftir því
að hafa átt barn og Bjarni er mest
upptekinn af því hvað au pair-
stúlkan er sæt. Ekki líður á löngu
þar til Tinna er búin að stela bæði
móðurhlutverkinu og manninum og
Maja hrökklast út af sviðinu. Svona
halda umskiptin viðstöðulaust áfram
verkið á enda með tilheyrandi flækj-
um, glundroða og skemmtilegheit-
um. Sýningin nær ákveðnum há-
punkti í heimboði Maju og Þorleifs
með norrænu þema þar sem menn
sleppa fram af sér beislinu í gleði og
söng við undirleik hljómsveitarinnar
Evu. En leikarar eru jafnharðan
minntir á að þeir séu ekki að leika í
söngleik heldur í sýningu á jaðr-
inum.
Leikskáldinu virðist ekkert heil-
agt því hann ber á borð rasista, móð-
ur sem gleymir barninu sínu, menn
sem glíma við að koma út úr skápn-
um, mann sem klæðist nasistabún-
ingi sér til skemmtunar og annan
sem telur sig hafa uppgötvað kenn-
ingar og heimspeki hugsuða á borð
við Darwin, Platon og Nietzsche.
Allt er þetta þannig á borð borið af
afbragðsleikurum að ekki er hægt
annað en skemmta sér konunglega.
Á sama tíma og von Mayenburg
vinnur með leikhúsmiðilinn mætti
hæglega einnig sjá Stertabendu sem
tilraun hans til að skrifa um lífið
sjálft, sem er fullt af gleði jafnt sem
depurð, óreiðu og ólíkum hlut-
verkum sem þarf að samþætta. Og
kannski erum við eftir allt ekki
nema flökt í taugafrumum.
Eftir kraftmikið ris í norrænu
veislunni kippir leikskáldið öllum
niður á jörðina í tilþrifalitlum eftir-
leik sem leikhópurinn leysti engu að
síður vel úr hendi og unun var að
hlýða á þau flytja lokalagið í rödd-
um.
Uppsetning Grétu Kristínar á
Stertabendu ber með sér ferskan
andblæ. Sýningin er kraftmikil og
full af greddu. Leikhópurinn fram-
reiðir tyrfinn textann af mikilli
leikni og orku en samtímis góðu
næmi. Stertabenda talar sennilega
ekki til þeirra sem vilja sjá leikrit
með línulegri framvindu og skýru
upphafi, miðju og endi. En þetta er
ögrandi og bráðskemmtileg sýning
sem enginn leiklistarunnandi ætti að
láta framhjá sér fara.
Ferskur andblær
Þjóðleikhúsið
Stertabenda bbbbn
Eftir Marius von Mayenburg í leikstjórn
og leikgerð Grétu Kristínar Ómars-
dóttur sem jafnframt íslenskaði verkið.
Lýsing: Juliette Louste. Tónlist: Axel
Ingi Árnason og hljómsveitin Eva, en
hana skipa Sigríður Eir Zophoníasar-
dóttir og Jóhanna Vala Höskuldsdóttir.
Leikarar: Bjarni Snæbjörnsson, María
Heba Þorkelsdóttir, Tinna Sverrisdóttir
og Þorleifur Einarsson. Sýnt í Kúlunni í
samstarfi við Þjóðleikhúsið. Rýnt í sýn-
inguna 28. september 2016.
SILJA BJÖRK
HULDUDÓTTIR
LEIKLIST
Morgunblaðið/Ófeigur
Flækja „Sýningin er kraftmikil og full af greddu,“ segir í rýni um Stertabendu eftir Marius von Mayenburg. Þorleif-
ur, Tinna, Bjarni, Gréta Kristín og Jóhanna Vala mynda hluta hópsins en á myndina vantar Maríu Hebu og Sigríði.
Strokkvartett Sigurður Bjarki, Þórunn Ósk, Una og Helga Þóra hafa spilað saman frá árinu 2012.
MAMMA MIA – „Stórkostlegt“ HA Kastljós.
AUGLÝSING ÁRSINS – ★★★★ – M.G. Fbl.
MAMMA MIA! (Stóra sviðið)
Lau 1/10 kl. 20:00 93. sýn Lau 15/10 kl. 20:00 101. s. Lau 29/10 kl. 20:00 109. s.
Sun 2/10 kl. 20:00 94. sýn Sun 16/10 kl. 20:00 102. s. Sun 30/10 kl. 20:00 110. s.
Fim 6/10 kl. 20:00 95. sýn Fim 20/10 kl. 20:00 103. s. Fim 3/11 kl. 20:00 111. s.
Fös 7/10 kl. 20:00 96. sýn Fös 21/10 kl. 20:00 104. s. Fös 4/11 kl. 20:00 112. s.
Lau 8/10 kl. 20:00 97. sýn Lau 22/10 kl. 20:00 105. s. Lau 5/11 kl. 20:00 113. s.
Sun 9/10 kl. 20:00 98. sýn Sun 23/10 kl. 20:00 106. s. Fös 11/11 kl. 20:00 114. s.
Fim 13/10 kl. 20:00 99. s. Fim 27/10 kl. 20:00 107. s. Lau 12/11 kl. 20:00 115. s.
Fös 14/10 kl. 20:00 100. s. Fös 28/10 kl. 20:00 108. s.
Gleðisprengjan heldur áfram!
Blái hnötturinn (Stóra sviðið)
Lau 1/10 kl. 13:00 3. sýn Lau 8/10 kl. 13:00 5. sýn Lau 15/10 kl. 13:00 Auka.
Sun 2/10 kl. 13:00 4. sýn Sun 9/10 kl. 13:00 6. sýn Sun 16/10 kl. 13:00 7. sýn
Nýr fjölskyldusöngleikur byggður á verðlaunasögu Andra Snæs Magnasonar
Sending (Nýja sviðið)
Lau 1/10 kl. 20:00 10.sýn Fim 13/10 kl. 20:00 12.sýn
Sun 9/10 kl. 20:00 11.sýn Fim 20/10 kl. 20:00 13.sýn
Nýtt verk eftir Bjarna Jónsson
Njála (Stóra sviðið)
Mið 5/10 kl. 20:00 Mið 19/10 kl. 20:00 Sun 6/11 kl. 20:00
Mið 12/10 kl. 20:00 Mið 26/10 kl. 20:00
Njáluhátíð í forsal frá kl. 18:45. Kjötsúpa og fyrirlestur.
Hannes og Smári (Litla sviðið)
Fös 7/10 kl. 20:00 Frums. Lau 15/10 kl. 20:00 4. sýn Sun 23/10 kl. 20:00 7. sýn
Lau 8/10 kl. 20:00 2. sýn Sun 16/10 kl. 20:00 5. sýn Fim 3/11 kl. 20:00 aukas.
Fös 14/10 kl. 20:00 3. sýn Lau 22/10 kl. 20:00 6. sýn
Samstarfsverkefni við Leikfélag Akureyrar
Extravaganza (Nýja svið )
Fös 28/10 kl. 20:00 Frums. Sun 30/10 kl. 20:00 3. sýn Lau 5/11 kl. 20:00 5. sýn
Lau 29/10 kl. 20:00 2. sýn Fös 4/11 kl. 20:00 4. sýn Sun 6/11 kl. 20:00 6. sýn
Nýtt verk eftir Sölku Guðmundsdóttur
Brot úr hjónabandi (Litla sviðið)
Fös 4/11 kl. 20:00 Frums. Fim 17/11 kl. 20:00 7.sýn Sun 27/11 kl. 20:00 13.sýn
Sun 6/11 kl. 20:00 2.sýn Fös 18/11 kl. 20:00 8.sýn Lau 3/12 kl. 20:00 14.sýn
Mið 9/11 kl. 20:00 3.sýn Lau 19/11 kl. 20:00 9.sýn Þri 6/12 kl. 20:00 15.sýn
Fim 10/11 kl. 20:00 4.sýn Sun 20/11 kl. 20:00 10.sýn Fim 8/12 kl. 20:00 16.sýn
Lau 12/11 kl. 20:00 5.sýn Fös 25/11 kl. 20:00 11.sýn
Sun 13/11 kl. 20:00 6.sýn Lau 26/11 kl. 20:00 12.sýn
Átakamikið verk eftir Ingmar Bergman
leikhusid.is | midasala@leikhusid.is | 551 1200
Djöflaeyjan (Stóra sviðið)
Sun 2/10 kl. 19:30 10.sýn Sun 16/10 kl. 19:30 14.sýn Mið 26/10 kl. 19:30 18.sýn
Fim 6/10 kl. 19:30 11.sýn Mið 19/10 kl. 19:30 15.sýn Sun 30/10 kl. 19:30 17.sýn
Fös 7/10 kl. 19:30 12.sýn Fim 20/10 kl. 19:30 16.sýn
Lau 15/10 kl. 19:30 13.sýn Lau 22/10 kl. 19:30 19.sýn
Kraftmikill söngleikur um skrautlegt mannlíf í braggahverfum Reykjavíkur!
Maður sem heitir Ove (Kassinn)
Lau 1/10 kl. 19:30 7.sýn Fös 14/10 kl. 19:30 12.sýn Fös 28/10 kl. 19:30 17.sýn
Fös 7/10 kl. 19:30 8.sýn Sun 16/10 kl. 19:30 13.sýn Sun 30/10 kl. 19:30 18.sýn
Lau 8/10 kl. 19:30 9.sýn Fim 20/10 kl. 19:30 14.sýn Lau 5/11 kl. 19:30 19.sýn
Sun 9/10 kl. 19:30 10.sýn Lau 22/10 kl. 19:30 15.sýn Sun 6/11 kl. 19:30 20.sýn
Fim 13/10 kl. 19:30 11.sýn Sun 23/10 kl. 19:30 16.sýn
Siggi Sigurjóns og Bjarni Haukur sameina krafta sína í bráðfyndnum einleik!
Horft frá brúnni (Stóra sviðið)
Lau 1/10 kl. 19:30 2.sýn Fim 13/10 kl. 19:30 5.sýn Fös 28/10 kl. 19:30 8.sýn
Lau 8/10 kl. 19:30 3.sýn Fös 14/10 kl. 19:30 6.sýn Sun 6/11 kl. 19:30 9.sýn
Sun 9/10 kl. 19:30 4.sýn Sun 23/10 kl. 19:30 7.sýn Fim 10/11 kl. 19:30 10.sýn
Eitt magnaðasta leikverk 20. aldarinnar
Íslenski fíllinn (Brúðuloftið)
Lau 1/10 kl. 13:00 Lau 8/10 kl. 13:00 Lau 15/10 kl. 13:00
Lau 1/10 kl. 15:00 Lau 8/10 kl. 15:00 Lau 15/10 kl. 15:00
Sun 2/10 kl. 13:00 Sun 9/10 kl. 13:00
Sun 2/10 kl. 15:00 Sun 9/10 kl. 15:00
Ævintýraför með forvitnum fílsunga - kemur þú með?
Ég vil frekar að Goya haldi fyrir mér vöku en einhver
djöfulsins fáviti (Kúlan)
Lau 15/10 kl. 19:30 Frums Fös 21/10 kl. 19:30 3.sýn Lau 29/10 kl. 19:30 5.sýn
Mið 19/10 kl. 19:30 2.sýn Fim 27/10 kl. 19:30 4.sýn
Frumlegt og ögrandi samtímaverk
Improv Ísland (Þjóðleikhúskjallari)
Mið 5/10 kl. 20:00 Mið 12/10 kl. 20:00 Mið 19/10 kl. 20:00
Fös 7/10 kl. 20:00 Fös 14/10 kl. 20:00 Fös 21/10 kl. 20:00
Spunasýningarnar vinsælu snúa aftur - engin sýning eins!
Mið-Ísland (Þjóðleikhúskjallari)
Sun 2/10 kl. 21:00
Aðeins þessi eina sýning á árinu - hópurinn snýr aftur á nýju ári
Lofthræddi örnin Örvar (Kúlan)
Lau 8/10 kl. 15:00 Sun 16/10 kl. 15:00
Lau 15/10 kl. 15:00 Lau 22/10 kl. 15:00
Hrífandi einleikur fyrir börn um hugrekki.
Stertabenda (Kúlan)
Lau 1/10 kl. 17:00 aukasýn Sun 2/10 kl. 19:30 aukasýn
Meinfyndin og hárbeitt atlaga að íslenskri þjóðarsál