Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.2015, Blaðsíða 10

10 Fréttir Helgarblað 6.–9. nóvember 2015
Tafir á gjaldeyrisútboði
kunna að reynast dýrkeyptar
n Eigendur aflandskróna telja sterka stöðu þjóðarbúsins ekki réttlæta miklar afskriftir
V
æntingar stærstu aflands­
krónueigenda um þau af­
föll sem þeir munu þurfa
að taka á sig í fyrirhuguðu
gjaldeyrisútboði Seðla­
banka Íslands hafa tekið talsverðum
breytingum síðustu mánuði sam tímis
bættri stöðu þjóðarbúsins og mikl­
um gjaldeyriskaupum Seðlabank­
ans. Samkvæmt heimildum DV meta
þeir stöðuna þannig að eðlilegt sé að
sætta sig við aðeins 10% afskriftir á
krónueignir sínar en í samtölum við
fulltrúa stjórnvalda fyrir um tveimur
mánuðum nefndu þeir töluna 20%.
Þær hugmyndir eru hins vegar í
engu samræmi við upplegg stjórn­
valda. Samkvæmt heimildum DV
hefur verið horft til þess að eigend­
ur slíkra krónueigna – innlán og
ríkis bréf í eigu erlendra aðila að
fjárhæð um 290 milljarðar – taki á
sig að lágmarki 35–40% afföll þegar
þeim mun meðal annars bjóðast
að skipta þeim yfir í erlendan gjald­
eyri og losna þannig undan höft­
um. Upphaflega var gert ráð fyrir því
þegar heildstæð áætlun stjórnvalda
um losun hafta var kynnt í byrjun
júní síðastliðnum að gjaldeyrisút­
boð fyrir aflandskrónueigendur færi
fram fljótlega í október. Sú tímasetn­
ing stóðst ekki. Már Guðmunds­
son seðlabankastjóri og Bjarni
Benedikts son fjármálaráðherra hafa
sagt að þeir vænti þess núna að út­
boðið verði haldið í janúar á kom­
andi ári.
Fór á borð Seðlabankans í apríl
Málið hefur verið á borði Seðla­
bankans allt frá því í apríl á þessu ári
þegar bankinn fór fram á að taka það
yfir af framkvæmdahópi stjórnvalda
um losun hafta, samkvæmt heim­
ildum DV. Á þeim tímapunkti var
búið að ljúka við helsta undirbún­
ing, meðal annars flókna forritun­
arvinnu, svo hægt yrði í kjölfarið að
hrinda í framkvæmd útboðinu. Inn­
an Seðlabankans er starfræktur sér­
stakur hópur sem á að vinna að mál­
inu í samstarfi við Paul Klemperer,
prófessor við Oxford­háskóla og einn
fremsta sérfræðing heims í hönnun
útboða, og breska hagrannsóknar­
fyrirtækið Dot.Econ. Þeir sem skipa
hópinn eru þeir Sturla Pálsson, fram­
kvæmdastjóri markaðsviðskipta og
fjárstýringar, Freyr Hermannsson,
forstöðumaður sama sviðs, og Björg­
vin Sighvatsson, forstöðumaður
Lánamála ríkisins. Átti hópurinn að
skila af sér skýrslu um framvindu
málsins í þessari viku.
Í samræmi við tímalínu stjórn­
valda í sumar var gert ráð fyrir því að
skynsamlegast væri að útboðið fyrir
aflandskrónueigendur færi fram
áður en niðurstaða fengist í uppgjöri
gömlu bankanna – hvort sem það
yrði á grundvelli stöðugleikafram­
lags eða stöðugleikaskatts. Þær
tafir sem hafa orðið á málinu, að
sögn þeirra sem þekkja vel til máls­
ins og hafa átt í samskiptum við
aflandskrónueigendur, kunna að
reynast dýrkeyptar fyrir þjóðarbúið.
Vegna ört batnandi stöðu þjóðarbús­
ins – Seðlabankinn hefur til dæmis
getað styrkt óskuldsettan forða sinn
um 150 milljarða frá því í júní – eru
stærstu eigendur aflandskróna sagð­
ir tregari í taumi en áður að selja
krónueignir sínar í skiptum fyrir evr­
ur á gengi sem væri umtalsvert lægra
en hið skráða gengi Seðlabankans.
Slík niðurstaða gæti þýtt að Seðla­
bankinn þyrfti að selja meira úr
forðanum en ella samhliða því að
aflandskrónueigendur bjóða í gjald­
eyri í skiptum fyrir krónur eða þeir
kjósi í ríkara mæli að festa fé sitt hér
á landi með því að taka við skulda­
bréfi til langs tíma.
Selt úr gjaldeyrisforðanum
Fram kom í kynningu á haftaáætlun
stjórnvalda í júní að aflandskrónu­
vandinn yrði leystur með svonefndu
fjölvalsútboði þar sem eigendur
slíkra krónueigna gætu valið á milli
ólíkra valkosta. Annars vegar yrði
haldið gjaldeyrisuppboð þar sem
aflandskrónueigendur myndu
greiða „verulegt álag“ fyrir útgöngu
úr höftum. Hins vegar útgáfu ríkis­
skuldabréfs í krónum til 20 ára sem
samræmist greiðslujöfnuði þjóðar­
búsins og útgöngugjaldi fyrstu 7 árin
eða skuldabréfi til meðallangs tíma
í evrum. Þeir aflandskrónueigend­
ur sem fallast ekki á þessi skilyrði
stjórnvalda myndu enda með krónu­
eignir sínar á læstum reikningum til
langs tíma á engum vöxtum.
Vegna mikilla gjaldeyriskaupa
Seðlabankans á undanförnum
mánuðum og misserum nemur
óskuldsettur forði bankans núna
tæplega 200 milljörðum. Ómögu­
legt er að leggja mat á það hversu
stóran hluta forðans Seðlabankinn
mun þurfa að selja þegar gjaldeyris­
útboðið verður haldið. Í greiningu
Íslandsbanka í júlí síðastliðnum var
á það bent að salan gæti numið um
500 milljónum evra, jafnvirði um
70 milljarðar króna, að því gefnu að
þeir aflandskrónueigendur sem eiga
innlán – um 115 milljarðar – myndu
kaupa gjaldeyri af bankanum á
skiptigenginu 200 krónur gagnvart
evru. n
Hörður Ægisson
hordur@dv.is
Sá stærsti keypti á
genginu 250 gegn evru
Eignarhaldið á aflandskrónum hefur
orðið mjög samþjappað síðustu misseri
– eigendum slíkra krónueigna er heimilt
að selja þær öðrum erlendum aðilum – og
stór meirihluti þeirra er í eigu aðeins tíu
fagfjárfesta.
Samkvæmt heimildum DV á stærsti
einstaki eigandinn um fimmtung af
aflandskrónustabbanum og keypti hann
þær krónur á aflandsgenginu um 250
gagnvart evru. Ef aflandskrónueigendur
verða látnir greiða um 40% álag fyrir
útgöngu úr höftum, sem myndi þýða
skiptigengi upp á 200 krónur gagnvart
evru, er því ljóst að sá sjóður – DV hefur
ekki upplýsingar um nafn hans – myndi
engu að síður hagnast umtalsvert á
fjárfestingu sinni.
Bandaríska sjóðastýringarfyrirtækið
Loomis Sayles er í hópi allra stærstu
eigenda aflandskróna og í lok septem-
ber áttu sjóðir í stýringu þess íslensk
ríkisskuldabréf fyrir um 30 milljarða að
nafnvirði. Fyrirtækið er einnig talið eiga
aflandskrónur í formi innlána. Í bókum
skuldabréfasjóða Loomis, eins og upplýst
var um í DV í ágúst síðastliðnum, er mark-
aðsverðmæti krónueigna þeirra nokkuð
lægra en nafnverð þeirra segir til um.
Þannig er núverandi markaðsverðmæti
eigna sjóðanna á íslenskum ríkisskulda-
bréfum talið vera um 163 milljónir
Bandaríkjadala, jafnvirði um 22 milljarðar
króna. Sjóðir Loomis gera því ráð fyrir því
að þeir þyrftu að taka á sig talsverð afföll
ef þeir vilja koma krónum sínum úr landi
fyrir gjaldeyri.
Þrátt fyrir höft þá var eigendum
aflandskróna lengst af heimilt að fjár-
festa í ýmsum verðbréfum – þær heimildir
voru afnumdar í mars á þessu ári – og þá
hefur verið flutt úr landi yfir 70 milljarða
vegna vaxtagreiðslna til aflandskrónu-
eigenda.
Beðið eftir Seðlabankanum Núna
er gert ráð fyrir að gjaldeyrisútboð fyrir
aflandskrónueigendur fari fram í janúar.
Mynd Sigtryggur Ari
Aflandskrónuvandinn
innlán
115 milljarðar
ríkisbréf
175 milljarðar
Þrír valkostir
Læstir reikningar
til langs tíma án
vaxta fyrir þá sem
ekki hlíta skilyrð-
um stjórnvalda.
ríkisskuldabréf í
krónum eða
evrum til langs
tíma og útgöngu-
gjaldi fyrstu
sjö árin.
greiða verulegt
álag fyrir að selja
krónur í skiptum
fyrir gjaldeyri úr
forða
Seðlabankans.
Allt á einum stað:
Prentun, merkingar og frágangur.
Inni- og útimerkingar.
Segl- og límmiðaprentun.
Ljósmynda-, striga- og segulprentun.
Textaskraut, sandblástur,
GSM hulstur og margt fleira...