Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.2015, Qupperneq 80

52 Menning Áramótablað 29. desember 2015
E
ins og öll önnur menningar­
ár hefur 2015 verið ríkt af
listrænum sigrum jafnt sem
vonbrigðum, menningarpóli­
tískum deilum og fagurfræði­
legum átökum: moskur, hrútar og
menn í kössum. Í menningarann­
ál DV er stiklað á stóru á því helsta
sem gerðist í listum og menning­
um á Íslandi árinu 2015. Fimmtán
álitsgjafar úr ýmsum afkimum ís­
lensks menningarlífs veittu álit við
samantektina. Daglega frá jólum og
fram yfir þrettándann munu ítarlegri
vangaveltur álitsgjafanna birtast
á menningarsíðu dv.is. Hér birtist
samantekt DV á því allra markverð­
asta sem gerðist í íslensku menn­
ingarlífi árið 2015.
Eldfimt framlag
í Feneyjum
Sjaldan ef nokkurn tímann hefur
framlag Íslands til Feneyjatvíærings­
ins, þekktustu myndlistarhátíðar
heims, vakið jafn mikið umtal
og deilur og í ár. Moskan – fyrsta
moskan í Feneyjum, þátttökuinn­
setning eftir svissnesk­seyðfirska
listamanninn Christoph Büchel, í
sýningarstjórn Nínu Magnúsdóttur,
gat aldrei orðið annað en umdeild.
Ekki aðeins ögraði hún hugmyndum
fólks um hvað getur talist listaverk
heldur snerti á eldheitum málum –
innflytjendamálum og íslamfóbíu –
með því að setja upp mosku í gamalli
afhelgaðri kirkju.
Þetta er það verk sem álitsgjafar
nefna oftast sem eftirminnilegasta
verk ársins. Njörður Sigurjónsson,
dósent í menningarstjórnun við Há­
skólann á Bifröst, segir til dæmis:
„Moskan er kannski fyrst og fremst
falleg, þegar maður gengur inn í
hana fær maður tilfinningu fyrir ein­
hvers konar helgi fegurðarinnar. Í
Feneyjum er svo margt fallegt að
verkin á Tvíæringnum eiga oft erfitt
með að standa með fegurðinni, fara
frekar viljandi og óviljandi að segja
aðrar sögur, en Moskan grípur mann
strax þar.“
Þó að verkið hafi boðið upp á
frjóar umræður, jafnt um eðli listar­
innar, trúmál og pólitík, fór langmest
orka í deilur um lagabókstafi því eftir
einungis þrjár vikur höfðu feneysk
borgaryfirvöld lokað moskunni. Þau
sögðu ýmist að ógn stafaði af verk­
inu, að fleiri hafi mætt í moskuna
en leyfi var fyrir eða að ekki hafi ver­
ið sótt um leyfi fyrir raunverulegum
tilbeiðslustað. Kynningarmiðstöð ís­
lenskrar myndlistar vann að því að fá
verkið opnað allt þar til Tvíæringn­
um lauk í nóvember en hafði ekki er­
indi sem erfiði.
Íslenska
kvikmyndasumarið
Íslensk kvikmyndagerð vann hvern
stórsigurinn á fætur öðrum á al­
þjóðavettvangi. Mjög öflug kynslóð
kvikmyndagerðarfólks er nú að ná
fullum þroska, flest er rétt um fer­
tugt og því fætt um það leyti sem
Kvikmyndasjóður var stofnaður og
hið margrómaða kvikmyndavor
átti sér stað. Það gæti vel verið að í
framtíðinni verði 2015 minnst sem
ársins sem íslensk kvikmyndagerð
blómstraði, íslenska kvikmynda­
sumarið 2015.
Hrútar eftir Grím Hákonarson
hlaut „Un certain regard,“ á Cann­
es, fyrst íslenskra kvikmynda til að
hljóta verðlaunin á þessari þekkt­
ustu kvikmyndahátíð heims. Þrest­
ir Rúnars Rúnarssonar hlaut aðal­
verðlaunin á kvikmyndahátíðinni
San Sebastian, fyrst íslenskra kvik­
mynda til að hreppa aðalverðlaunin
á A­klassa kvikmyndahátíð. Fúsi eft­
ir Dag Kára Pétursson hlaut þá Kvik­
myndaverðlaun Norðurlandaráðs,
en þetta er í annað skipti í röð sem ís­
lensk mynd hlýtur þau verðlaun. Vel­
gengni íslenskra kvikmyndagerðar­
manna einskorðast þó ekki aðeins
við evrópska arthouse­bíóið því
Baltasar Kormákur stimplaði sig inn
sem einn af stóru popp og kók­leik­
stjórunum í Hollywood með stór­
slysamyndinni Everest og Jóhann
Jóhannsson mætti á Óskarsverð­
launahátíðina í byrjun ársins, til­
nefndur fyrir kvikmyndatónlist sína.
Halldór Guðmundsson, rithöf­
undur og forstjóri Hörpu, nefnir
þessa velgengni sem eitt það mark­
verðasta í íslensku menningarlífi
árið 2015: „Sennilega sætir velgengni
íslenskra kvikmynda erlendis mest­
um tíðindum á árinu; það safnast að
þeim verðlaun og viðurkenningar en
það sem kannski meiru skiptir – það
er eins og þær séu að finna sína rödd
í heimskór myndmálsins, fleiri kvik­
myndahöfundum eflist sjálfstraust
og þor, og þá herma menn einmitt
síður eftir öðrum. Stef kvikmynda
ársins er einsemdin, hvort heldur
þess sem þráir ást eins og Fúsi eða
harðskeyttur einmanaleiki bræðr­
anna í Hrútum – það er lágstemmd
írónían sem hrífur mann.“
Kvótakonur í
kvikmyndagerð
Nú þegar íslensk kvikmyndagerð er í
Kristján Guðjónsson
kristjan@dv.is
Moska, hrútur og maður í kassa
Náttúran sem strigi Marco Evaristti málaði
goshverinn Strokk bleikann og hlaut kæru og hótanir
í laun frá þjóðinni.
Velgengni á erlendri
grund Hrútar eftir Grím
Hákonarson
Ískaldur
Gísli Pálmi var
í fararbroddi
þeirrar bylgju
íslensks rapps
sem tröllreið
landinu árið
2015 MyNd ÞorMar
ViGNir GuNNarssoN
Menningarannáll 2015

Smáralind • Kringlunni • Reykjanesbæ • sími 511 2022 • www.dyrabaer.is
hundafóður
 80% kjöt
 20% jurtir,
grænmeti og ávextir
 0% kornmeti