Dagblaðið Vísir - DV - 28.08.2015, Page 22

Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
22 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Eggert Skúlason og Kolbrún Bergþórsdóttir
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Helgarblað 28.–31. ágúst 2015
Á milli steins og sleggju
Þetta er bara einelti
Geir Ólafsson, sem fær ekki að vera með á Sinatra-tónleikum í Hörpu. – DV
E
itthvað hlaut að lokum að láta
undan. Verð á kínverskum
hlutabréfamörkuðum hafði
hækkað í verði um meira en
100% á innan við einu ári áður
en halla tók undan fæti í júní síðast-
liðnum. Áhrifanna fór hins vegar ekki
að gæta á vestrænum fjármálamörk-
uðum fyrr en Sjanghæ-hlutabréfa-
vísitalan tók skarpa dýfu í þessari viku
– og í kjölfarið varð mikið verðfall í
kauphöllum beggja vegna Atlantsála.
Þrátt fyrir að verð á kínverska mark-
aðinum, sem minnir um margt frem-
ur á spilavíti en skipulegan verðbréfa-
markað, hafi fallið um meira en 40%
á tveimur mánuðum þá er Sjanghæ-
vísitalan enn um 50% hærri en í árs-
byrjun 2014. Fjárfestar ættu því að
gera ráð fyrir að bólan sé ekki tæmd.
Íslenski markaðurinn fór ekki
varhluta af þeim markaðsóróa sem
skapaðist á alþjóðamörkuðum.
Hlutabréfavísitalan féll mikið í verði
við opnun markaða á mánudag og
var lækkunin ein sú mesta frá því að
hlutabréfamarkaðurinn hérlendis
var endurreistur eftir fall bankakerf-
isins 2008. Áhrifin á Ísland – bæði
fjármálamarkaði og raunhagkerfið
– af frekari þrengingum á kínverska
hlutabréfamarkaðinum ættu þó að
vera afar takmörkuð. Ef væringarnar
á kínverskum verðbréfamörkuðum
eru hins vegar fyrirboði um að það
sé farið að hægja verulega á vexti kín-
verska hagkerfisins, sem er hið næst-
stærsta í heiminum, þá mun slík þró-
un óhjákvæmilega snerta Ísland og
útflutning til okkar helstu viðskipta-
landa.
Atburðarás síðustu vikna, sem
hefur óneitanlega grafið undan trú-
verðugleika ráðamanna í Peking,
beinir einkum sjónum að þeirri stað-
reynd að kínversk yfirvöld geta ekki
lengur reitt sig á fjárfestingadrifinn
hagvöxt. Ekki verður gengið lengra í
þeim leik, sem kínverskir ráðamenn
hafa ítrekað gert á undanförnum
árum, að ráðast í meiri háttar opin-
berar örvunaraðgerðir til að kynda
undir útlánaþenslu og fjárfestingu í
hagkerfinu. Markaðsöflin þurfa að
ráða för í ríkara mæli eigi að takast
að vinda ofan af hinu djúpstæða
efnahagslega ójafnvægi. Það endur-
speglast í því að fjárfesting er nærri
helmingur af landsframleiðslu Kína
á meðan einkaneyslan er aðeins rétt
undir 40%. Liður í þeim aðgerðum
er að binda enda á fastgengisstefnu
Kína, sem ætti að leiða til gengis-
styrkingar kínverska gjaldmiðilsins,
og stuðla þannig að aukinni neyslu
almennings á kostnað sparnaðar og
fjárfestingar.
Sú aðlögun – að hagkerfið
verði drifið í meira mæli áfram af
einkaneyslu í stað fjárfestingar –
mun líklega ekki reynast áfalla-
laus fyrir Kína. Hún er samt engu
að síður nauðsynleg til að forða al-
gjöru efnahagshruni. Hættumerk-
in hafa lengi verið fyrir allra augum.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur
bent á að þegar útlán bankakerfis-
ins aukast mun meira en sem nem-
ur hagvexti þá er það skýr vísbending
um ósjálfbæra útlánaþenslu. Í Kína
hafa heildarútlán meira en tvöfald-
ast á aðeins sex árum og nema langt
umfram 200% sem hlutfall af lands-
framleiðslu. Hagvöxtur síðustu ára –
sem hefur mælst um og yfir 8% á ári
– hefur þannig verið knúinn áfram af
fjárfestingum sem hafa í sífellt meira
mæli farið til óarðbærra verkefna,
ekki síst í byggingariðnaði. Án opin-
berra stuðningsaðgerða er hætt við
því að sá atvinnugeiri standi frammi
fyrir hrinu gjaldþrota á komandi
misserum og árum.
Stjórnvöld í Kína óttast því – og
það skiljanlega – að nú þegar hillir
undir endalok hins fjárfestinga-
drifna hagvaxtarskeiðs þá kunni það
að framkalla harða lendingu í efna-
hagslífinu samhliða hruni í heildar-
eftirspurn. Slíkt myndi þó ekki aðeins
hafa efnahagslegar afleiðingar í för
með sér heldur gæti einnig sett sjálft
pólitískt lögmæti kínverska komm-
únistaflokksins í uppnám. Ráða-
menn í Peking standa frammi fyrir
sinni stærstu áskorun í áratugi. n
Vill að stjórnin
skipti sér af
Björgólfur Thor Björgólfsson er
ósáttur við umfjöllun Kastljóssins
um sig nýverið og hefur sent
Ríkis útvarpinu erindi og krafist
afsökunarbeiðni. Því hefur verið
hafnað og fylgdi með rökstuðn-
ingur Þóru Arnórsdóttur og Helga
Seljan úr Kastljósinu.
Nýjasta útspil Björgólfs Thors
í gær var sérstakt, hann sendi
stjórn Ríkisútvarpsins bréf og ít-
rekaði kröfu um afsökunarbeiðni.
Er fjárfestirinn að ætlast til þess
að stjórn RÚV skipti sér af um-
fjöllun í Kastljósinu og efnistök-
um þar?
Hamingja í háskólanum
Það gengur oft mikið á innan
veggja Háskóla Íslands og reglu-
lega berast erjur þaðan inn á
borð fjölmiðla. Tveir fræðimenn
sem hafa löngum eldað grátt silf-
ur eru Hannes Hólmsteinn Giss-
urarson og Þórólfur Matthíasson.
Sá fyrrnefndi sá í vikunni ástæðu
til að undrast umsókn þess síðar-
nefnda um embætti sáttasemjara
ríkisins. Sagði Hannes að Þórólf-
ur væri „mannafæla, alltaf í úfnu
skapi“ og því ekki
til þess fallinn að
vera sáttasemj-
ari. Rifjaði Hann-
es jafnframt upp
þegar Þórólfur
hellti sér yfir hann
á kaffistofunni í
Odda skömmu eftir bankahrun
og skipaði honum að segja sig úr
bankaráði Seðlabankans. Þórólf-
ur hefur ekki enn svarað fyrir sig
en hugsar samstarfsmanni sínum
vafalaust þegjandi þörfina.
Samtrygging
stjórnmálamanna
Þegar fólk talar um ábyrgð stjórn-
málamanna, á það oftast við þá
sem fara með völd hverju sinni
en sjaldnar þá sem tapa í kosn-
ingum. Sumir gætu þó sagt að
pólitísk ábyrgð
þeirra ætti ekki
endilega að vera
eitthvað minni,
og þá kannski
einkum gagnvart
flokkssystkinum
sínum frekar en
almennum kjósendum.
Þannig hafa oddvitar Sjálfstæð-
isflokksins í Reykjavíkurborg ít-
rekað þurft að hætta, eða hrökkl-
ast í burtu, eftir slæma útreið í
kosningum síðustu ár og áratugi.
Annað gildir hins vegar um Hall-
dór Halldórsson, núverandi odd-
vita flokksins í borginni, þrátt fyr-
ir að flokkurinn hafi aðeins hlotið
tæplega 26% fylgi í kosningunum
vorið 2014. Þeir sem til þekkja
segja skýringuna á því að hann
sitji sem fastast augljósa. Halldór
er formaður Sambands íslenskra
sveitarfélaga. Meðan hann er
borgarfulltrúi fær hann að vera
þar í friði, en sjálfstæðismenn
ráða miklu í sambandinu og Dag-
ur B. Eggertsson nennir ekki að
stugga við honum, enda virðist
Halldór fara vel í vasa. Var ein-
hver að tala um samtryggingu?
Öll börn eiga að
geta lesið
Cornelia Thorsteinsdóttir, sem missti vinnuna eftir að hafa gagnrýnt Byrjendalæsi. – DV
Uh nei takk, ég held
ég sé of þung
Sigga Dögg sem hætti við að kaupa stóla vegna þyngdartakmarkana. – DV
Leiðari
Hörður Ægisson
hordur@dv.is
„Stjórnvöld í Kína
óttast að nú þegar
hillir undir endalok hins
fjárfestingadrifna hag-
vaxtarskeiðs þá kunni
það að framkalla harða
lendingu í efnahagslífinu
samhliða hruni í heildar-
eftirspurn.