Dagblaðið Vísir - DV - 28.08.2015, Síða 43

Helgarblað 28.–31. ágúst 2015 Lífsstíll 35
Híbýlafræðingurinn Kristín
I
nnanhússhönnun er fremur
nýtt hugtak á Íslandi þó að flest
þekkjum við það í dag. Ekki hef-
ur þessi starfsstétt þrifist lengi
á Íslandi en þó er hún búin að
festa rætur sínar vel, en árið 1947
sneri fyrsti íslenski námsmaðurinn
heim eftir að hafa klárað háskóla-
nám erlendis í innanhússarkitektúr.
Það var Kristín Guðmundsdóttir,
sem þá aðeins 24 ára gerðist frum-
kvöðull á sínu sviði hér á landi. Fjór-
um árum fyrr hafði Kristín lagt land
undir fót og ferðast alla leið til New
York og síðar Chicago til að mennta
sig. Hún varpaði meðal annars fram
sínum hugmyndum um skipulagða
nýtingu rýma með tilliti til fagur-
fræði og litasamsetningar. Með
þessu leiðbeindi hún Íslendingum
í átt að nýjum lífshátt-
um. Á þessum tímum
var gróska í arkitektúr og
húsgagnahönnun hér á
landi og tóku fræðimenn
vel á móti Kristínu og
þeirri þekkingu sem hún
bætti við umræðuna.
Aðrir tímar
Það kemur kannski
ekki á óvart, miðað við
þá tíma er Kristín sneri
heim að námi loknu, að
hún lagði mikla áherslu
á eldhúsið í sinni vinnu.
Hún horfði á eldhús sem
vinnustað kvenna, og því
var þörf á afar hagkvæmri
eldhúsinnréttingu og
skipulagi svo hægt væri
meðal annars að auðvelda
vinnu og spara tíma.
Kristín, sem augljós-
lega var að skapa nýtt
starfsheiti á Íslandi titl-
aði sjálfa sig sem híbýla-
fræðing og fannst það
lýsandi fyrir menntun
sína. Það var erfitt að selja
vinnu sína sem slík, enda
ný og óþekkt þjónusta hér-
lendis og oft skömmuðust
húsmæður sín fyrir að
biðja Kristínu um að-
stoð. Þá var hún stund-
um ráðin af vel efnuðum
húsfreyjum án þess að
bændur þeirra vissu af.
Vegna þessa barst
orðið ekki nógu fljótt á
milli manna og gekk erf-
iðlega fyrir Kristínu að
koma sér upp sjálfstæð-
um rekstri sem híbýla-
fræðingur.
Andstætt því sem
tíðkast í dag var arkitektastéttin afar
karllæg og lítið rými fyrir konur og
endurspeglaðist það í launakjörum.
Kristín giftist arkitektinum Skarp-
héðni Jóhannssyni og það var að-
allega í húsum sem hann teiknaði
sem verk hennar skutu upp kollin-
um og teiknaði hún fjöldann allan
af innréttingum í rými hans. Hins
vegar er sjaldan minnst á hana í
bókum þar sem fjallað er um verk
Skarphéðins, en þar er samt oft
minnst á sérstaklega vel heppnuð
eldhús og þvottahús!
Hugað að hlutverki
herbergis
Ekki hafði áður ver-
ið hugsað jafn heild-
rænt um rými á íslensk-
um heimilum og kenndi
Kristín öðrum hvern-
ig ætti að nýta form,
liti, lýsingu og skipulag
til að bæta rými. Þessi
skipulagning kom Ís-
lendingum á nýjan stað
í byggingarlist. Miklar
tæknibreytingar urðu á
íslenskum heimilum og á eftirstríðs-
árunum fóru að dúkka upp ýmis
heimilistæki sem áður þekkt ust
ekki. Kristín lagði því ríka áherslu
á byggingu innréttinga með tilliti
til þessara tækja sem voru eins og
himnasending til húsmæðra.
Það var margt gott á bandarísk-
um heimilum sem Kristín dáðist að.
Rúmgóð alrými í stað hólfaðra rýma
í eldhúsi heilluðu hana til dæmis
því þá varð húsmóðirin aldrei út-
undan. Einnig þótti henni afar gott
skápapláss og rúmgóðar vistarverur
á bandarískum heimilum og nýtti
þessi atriði sem innblástur í verk sín
hér heima.
Híbýlafræðingur heiðraður
Innanhússhönnun er viðurkennd
starfsstétt á Íslandi og í nokkra ára-
tugi hafa fleiri konur sótt í hana en
karlar. Nú hefur Hið íslenska bók-
menntafélag gefið út veglega bók
um okkar fyrsta innanhússarkitekt,
Kristínu Guðmundsdóttur. Í bók-
inni má finna yfirlit verka Kristín-
ar, en því miður er búið að rífa nið-
ur mörg verk hennar. Nokkur standa
þó enn og sum nánast uppruna-
leg. Bókinni er ritstýrt af Halldóru
Arnardóttur, en að auki skrifa Vigdís
Finnbogadóttir, Katerina Ruedi Ray,
Elísabet V. Ingvarsdóttir og Javier
Sanchez Merina kafla í bókinni.
Bókin er prýdd glæsilegum ljós-
myndum eftir David Frutos. n
n Fyrsti íslenski innanhússarkitektinn n Frumkvöðull á sínu sviði á Íslandi
Hönn-
unar-
Horn
Kolfinna Von Arnardóttir
kolfinna@artikolo.is
Frétt úr Tímanum frá apríl 1950 Eins og
sjá má á þessari grein er innanhússarkitekt
úr eða
„híbýlafræði“ barn síns tíma.
Braut blað Út er komin vegleg
bók um Kristínu Guðmunds-
dóttur, fyrsta innanhússarkitekt
Íslendinga.
Smart föt
fyrir smart konur
Sjáðu
úrvalið á
tiskuhus.is
Bæjarlind 1-3 201 Kópavogur S: 571-5464
Stærðir 38-54