Fréttatíminn - 18.03.2016, Qupperneq 2

„Hneyksli“
„Þetta ert auðvitað ekkert annað en hneyksli,“ segir
Óttar Guðmundsson geðlæknir. „Það er mjög vond
lykt af þessu máli og furðulegt að afhenda einhverju
fyrirtæki á Grenivík leyfi til að framleiða lyf, sem
sjúklingarnir upplifa sem lyfleysu, og selja dýrum
dómum.
Óttar segir að lyfið sé gefið við drómasýki og djúpu
þunglyndi. Þá fái einstaklingar lyfið sem séu forfalln-
ir amfetamínsjúklingar til áratuga, ef læknir meti það
svo að það sé betra að láta þá hafa lyf undir ströngu
eftirliti en að hafa þá á götunni.
Hann segir að margir sjúklingar hafa fyllst vonleysi
og örvæntingu þegar lyfið hætti að hafa áhrif og
lagst í mikið þunglyndi og slæmt ástand. „Þetta eru
einstaklingar sem hafa verið í áratugi á þessu lyfi og
öðlast nýtt líf. Siðan er fótunum kippt undan þeim.
Þetta mál lyktar langar leiðir.“HEKLA · Laugavegi 170-174 · Reykjavík · Sími 590 5000 · hekla.is
UP! MEÐ
ÖRYGGIÐ
VW Up! frá aðeins:
1.790.000 kr.
Lyfjastofnun hefur látið inn-
kalla gallað amfetamínlyf
sem lyfjaverksmiðja á
Grenivík framleiddi fyrir
þrefalt hærra verð en kostaði
að kaupa danskt lyf, eins og
gert var áður.
Þóra Kristín Ásgeirsdóttir
tka@frettatiminn.is
Tugir neytenda hafa kvartað yfir
lyfinu amfetamínsúlfati, eftir að
hætt var að kaupa það frá Dan-
mörku og farið að framleiða
það í verksmiðju Pharmartica á
Grenivík. Íslenska lyfið þykir hafa
afar takmarkaða virkni en það er
margfalt dýrara í innkaupum en
það danska.
Lyfið hefur nú verið innkallað,
að kröfu Lyfjastofnunar, enda
getur vanvirkni haft mjög alvarleg
áhrif á sjúklinga. Rannsókn benti
ekki til að saknæmt athæfi væri að
ræða en götuverðið á amfetamíni
er um sautján þúsund krónur fyrir
grammið.
Um 100 manns nota lyfið am-
fetamínsúlfat, bæði fyrrverandi
fíklar og fólk sem þjáist af svefn-
sýki. Það er svokallað forskriftar-
lyf, án markaðsleyfis, en stóru
lyfjafyrirtækin hirða ekki um að
fá markaðsleyfi fyrir svo þröngan
notendahóp og því eru þessi lyf
framleidd og seld á undanþágu.
Íslensk forskriftarlyf hafa for-
gang á innflutt undanþágulyf,
samkvæmt lögum. Þess vegna var
ekki hægt að neita fyrirtækinu
Pharmatica um að framleiða lyfið
á grundvelli reglugerðar um for-
skriftarlyf þótt fyrirtækið rukki
nær þrefalt meira fyrir lyfja-
skammtinn en danska fyrirtækið í
Glostrup.
Fyrirtækið Pharmartica fram-
leiðir snyrtivörur, sápur og fæðu-
bótaefni en amfetamínsúlfat er
fyrsta lyfið í töfluformi sem það
framleiðir. Lyfjastofnun hefur farið
fram á að ráðuneytið skoði það, að
breyta þessu ákvæði, vegna máls-
ins en í farvatninu eru breytingar
á lyfjalögum.
Rúna Hauksdóttir, forstjóri
Lyfjastofnunar, segir að eftir að
sjúklingar og læknar höfðu ítrekað
kvartað yfir lyfinu hafi málið verið
rannsakað og töflurnar reynst
vanvirkar. Kallað var í framhald-
inu eftir nýjum birgðum frá Glost-
rup í Danmörku en þar var lyfið
keypt áður. Síðan hafi verið tekin
ákvörðun um að innkalla lyfið frá
Pharmatica og veita undanþágu til
að kaupa danska lyfið.
Samningurinn við Pharmar-
tica á Grenivík er samt enn í fullu
gildi. Það er að stórum hluta í eigu
útgerðarfyrirtækisins Sæness og
Grýtubakkahrepps og til húsa
á Grenivík. Það var opnað með
pomp og pragt árið 2003 og Val-
gerður Sverrisdóttir, þáverandi
iðnaðarráðherra, tók virkan þátt í
opnunni enda systir sveitarstjór-
ans og mágkona forstjóra útgerð-
arfélagsins Sæness, sem er í eigu
hreppsins og á stóran hlut í fyrir-
tækinu
Heilbrigðismál Íslenska lyfið var nær þrefalt dýrara
Gallað amfetamín úr
verksmiðju á Grenivík
Óttar Guðmundsson geðlæknir.
Mynd | Af heimasíðu
Pharmartica
Pharmartica
á Grenivík.
Verð á Amfetamíni
Amfetamín sulfate 5 mg Verð per 5 mg töflu: 152 kr.
Amfetamín Glostrup 5 mg Verð per 5 mg töflu: 63 kr.
Rúna Hauksdóttir,
forstjóri Lyfjastofnunar.
Halla Tómasdóttir, frumkvöðull og
fjárfestir, ætlar að bjóða sig fram
til embættis forseta Íslands. Von er
á að minnsta kosti tveimur öðrum
forsetaframboðum í dymbilvik-
unni, ef að líkum lætur. Sam-
kvæmt heimildum fréttastofu eru
Andri Snær Magnason og Guðrún
Nordal, forstöðumaður Árnastofn-
unar, í startholunum. Andri Snær
á mikinn stuðning vísan meðal
umhverfisverndarfólks og lista-
manna og það má gera ráð fyrir
að kosningabaráttan verði litríkari
eftir að hann slæst í hóp frambjóð-
enda. | þká
Árnastofnun hefur tekið
skref í átt til forritarans
David Blurton sem varði
hundrað klukkustundum í
að smíða vefinn tala.is. Eftir
situr hinsvegar spurningin:
„Hvers vegna er ekki gerð
krafa á að ríkisstofnanir
geri rannsóknir sínar og
gögn, kostuð af almannafé,
opinber almenningi?“
„Það er gamaldags hugarfar
að beita takmörkunum til
að auka framleiðslu, líkt
og í tilfelli Árnastofnunar
og hugbúnaðargeirans. Ef íslensk
tunga á að lifa 21. öldina þurfa öll
gögn tengd máltækni, sem eru
fjármögnuð af skattgreiðendum,
að vera aðgengileg og ókeypis, Ég
óttast það að gjaldtaka og skilmálar
séu það sem munu kála henni
á endanum,“ segir Helgi
Hrafn, þingmaður Pírata.
Fréttatíminn greindi í
síðustu viku frá máli David
Blurton sem varði hundrað
klukkustundum í að
smíða vefinn tala.
is með gögnum frá Árnastofnun
en stofnunin krafðist þess að síðan
yrði tekin niður. Guðrún Nordal,
forstöðumaður Árnastofnunar,
brást við og lofaði sáttum í mál-
inu og sagði fráleitt að hindra
menn í vinnu sem vilji efla
íslenska tungu. „Gögnin
ættu að nýtast þeim sem
vilja, enda unnin fyrir al-
mannafé.“
Guðrún Nordal segir
hinsvegar, í grein í
Fréttablaðinu, að
stofnunin geti ekki
stuðlað að villandi
framsetningu á gögnum og að birt-
ing beygingardæma væri mállýsing
en ekki forskrift. Ákveðið var að
gera úrtak við hæfi úr gagnagrunni
Árnastofnunar sem verður til-
raunaverkefni fyrst um sinn og
að lokum opið öllum.
David segir það skref í
rétta átt en ein-
blína þurfi á stóru
myndina. „Það
gleður mig að sett
sé áhersla á að
efla tungumála-
kennslu en ekki einungis rannsókn-
ir á tungumálinu. Ég komst hins-
vegar að því að setið er á öðrum
mikilvægum gögnum. Hvers vegna
er ekki gerð krafa á að ríkisstofn-
anir geri rannsóknir sínar og gögn,
kostuð af almannafé, opinber
almenningi? Hversu miklum
tíma og peningum á að
eyða í að endurgera
vinnu sem aðrir
hafa þegar unnið
innan stofnunarinn-
ar?“ | sgk
Árnastofnun Forstöðumaður vill ekki stuðla að villandi framsetningu íslenskunnar
„Gjaldtaka, boð og bönn muna kála íslenskri tungu“
Helgi Hrafn. Guðrún Nordal. David Blurton.
Andri Snær í startholunum
19,5% aukning
ferðalanga
á Íslandi
Ísland er í 33. sæti yfir fjölsóttustu
ferðamannastaðina í OECD lönd-
unum en þegar kemur að aukn-
ingu milli ára er Ísland í fyrsta
sæti, með 19,5% aukningu. Japan
er í öðru sæti með 11,7% aukningu
og Grikkland í þriðja sæti með
10,1%. Grafið hér að ofan sýnir
komur ferðalanga í þúsundum
talið. Prósentan er aukningin yfir
fjögurra ára tímabil, frá árinu 2010
til 2014.
Leyndarskjala-
safn þingsins
Alþingi er ekki lengur skylt að
afhenda skjöl sín Þjóðskjalasafni
Íslands eftir að lögum var breytt
2014. Héraðsskjalavörður Kópa-
vogs gagnrýnir þetta á heimasíðu
héraðsskjalasafnanna. Þingið hafi
nú sömu stöðu gagnvart borgurun-
um og leyndarskjalasafn einveldis-
konunga. Þeir Íslendingar sem
gegnt hafa störfum leyndarskjala-
varðar hjá Danakonungi eru: Árni
Magnússon 1725-1730, Grímur Jóns-
son Thorkelín leyndarskjalavörður
1791-1829 og Finnur Magnússon
leyndarskjalavörður 1829-1847.
2 | fréttatíminn | Helgin 18. mars–20. mars 2016