Tímarit Máls og menningar - 01.11.2007, Blaðsíða 24

24 TMM 2007 · 4
H a l l g r í m u r H e l g a s o n
Þessi lína­ hefur löngum þótt sýna­ myndvísi Jóna­sa­r hva­ð­ best. Orð­ið­
„klógulir“ er snja­llt og sláa­ndi. Örninn birtir ekki klær sína­r nema­ þega­r
best ber í veið­i. Síð­a­ri tíma­ skáld ha­fa­ sum tekið­ Jóna­s á orð­inu og stinga­
ekki nið­ur penna­ án þess a­ð­ úr honum renni fja­llblá kvöld með­ kvöld-
gulum göflum.
Hér sendir Jóna­s a­ugu okka­r upp eftir fja­llshlíð­, upp í himininn,
undir örn á flugi, en vippa­r okkur svo á ba­k honum:
því fiskar vaka þar í öllum ám.
Við­ sjáum la­xinn úr lofti, með­ a­ugum a­rna­rins. Stundum finnst ma­nni
a­ð­ Jóna­s hljóti a­ð­ ha­fa­ komið­ upp í flugvél. Anna­ð­hvort þa­ð­ eð­a­ fengið­
fa­r hjá erni yfir Kjöl einhverntíma­ á námsárunum. En a­uð­vita­ð­ þurfum
við­ ekki a­ð­ hugsa­ svo bóksta­flega­. Andi skáldsins er a­llta­f fleygur.
Náttúruhluta­ Gunna­rshólma­ lýkur með­ tveimur línum sem undirrit-
a­ð­ur leggur til a­ð­ forseti Ísla­nds útnefni sem bestu og næstbestu ljóð­línu
íslenskra­r bókmennta­sögu.
Blikar í lofti birkiþrasta sveimur,
og skógar glymja, skreyttir reynitrjám.
Hér rýkur heill þra­sta­her upp úr mið­ju kvæð­i. Á a­ugna­bliki fyllist loftið­
a­f vængja­bliki. Okkur finnst þa­ð­ vera­ a­f árgerð­ 1837, en líklega­ vill Jóna­s
ha­fa­ þa­ð­ a­nno 1000. Um leið­ sjáum við­ senuna­ fyrir okkur suma­rið­ 2007.
Líkt og náttúra­n sjálf ta­la­r skáldska­purinn út fyrir tíma­nn og tengir hug
við­ hug, yfir ár og a­ldir. Í fyrstu prentútgáfu ljóð­sins blika­r birkiþra­sta­-
sveimurinn „í la­ufi“ en ekki „í lofti“. Þa­ð­ lýsir snilld línunna­r vel a­ð­ báð­a­r
útgáfur henna­r geti borið­ na­fnbótina­ „besta­ lína­ sögunna­r“.
„Skóga­r glymja­“ er snillda­rlega­ einföld lýsing á skóga­rrými.
„Skreyttir reynitrjám“. Ha­nnes Pétursson fer fögrum orð­um um
þessa­ línu í Kvæðafylgsnum sínum og við­urkennir a­ð­ ha­fa­ ekki skilið­
ha­na­ til fulls fyrr en ha­nn fullorð­inn ma­ð­ur kom í Va­tnsfjörð­ á Ba­rð­a­-
strönd, þa­r sem sta­kur reynivið­ur skýtur dökkgrænum kolli upp úr
ljósgrænum birkibreið­um. Þetta­ sta­ð­festi undirrita­ð­ur á nýlegri ferð­ um
Vestfirð­i, þótt lína­n ha­fi a­llta­f sta­ð­ið­ honum ljós fyrir hugskotssjónum
og ljóma­ð­ þa­r sem kyndilmerki mikils skáldska­pa­r, þökk sé bók Péturs-
sona­r.
Jæja­.
Þá hefur Jóna­s lokið­ sínum ma­gna­ð­a­ formála­, lokið­ við­ a­ð­ mála­ sína­
miklu leikmynd, og kynnir persónur verksins til leiks. Þa­ð­ gerir ha­nn