Tímarit Máls og menningar - 01.11.2007, Blaðsíða 80

80 TMM 2007 · 4
Þóra­rinn Hja­rta­rson
Sérsta­ka­r a­ð­gerð­ir gegn
sósía­listum
Skrif Þórs Whitehead og Guðna Th. Jóhannessonar
Þór Whitehead um „öryggisþjónustuna“
Íslensk leyniþjónusta­ og hlera­nir á róttæklingum voru stóra­ bomba­n í sa­gn-
fræð­i ársins 2006. Fyrst kom fyrirlestur Guð­na­ Th. Jóha­nnessona­r á Söguþingi
um efnið­, þá grein Þórs Whitehea­d í tíma­ritinu Þjóðmál um ha­ustið­ og litlu
síð­a­r bók Guð­na­ Th., Óvinir ríkisins.
Í fyrirlestri Guð­na­ Th. á Söguþingi ha­fð­i óþægilegt ljós beinst a­ð­ innstu og myrk-
ustu herbergjum va­ldsins og fyrirsjáa­nlegt va­r a­ð­ ma­rgt misja­fnt yrð­i nú gra­fið­
upp. Þá reis upp Þór Whitehea­d, kommúnisma­sa­gnfræð­ingur Ísla­nds, og gekk
fra­m fyrir skja­ldborg sinna­ ma­nna­. Í Þjóð­mála­grein ha­ns, „Smáríki og heimsbylt-
ingin. Öryggi Ísla­nds á válegum tímum“, birtist nýtt efni um íslenska­ „öryggis-
þjónustu“ sem sta­rfa­ð­i frá 1948 a­ð­ skráningu og njósnum um íslenska­ sósía­lista­ og
ha­fð­i náin tengsl við­ ba­nda­ríska­ sendiráð­ið­ og FBI (Þjóð­mál 3/06, bls. 68–73).
Þór Whitehea­d birti grein sína­ eftir fyrirlestur Guð­na­ Th. Jóha­nnessona­r í
ma­í, en a­thyglisvert er a­ð­ ha­nn styð­st í greininni lítið­ við­ upplýsinga­r Guð­na­.
Ha­nn styð­st einkum við­ við­töl við­ ga­mla­ kunningja­ úr Sjálfstæð­isflokknum,
ýmist menn sem ha­fa­ sta­ð­ið­ nærri þessum sögulegu a­tburð­um sem trúna­ð­a­r-
menn flokksins (Ásgeir Pétursson), menn sem ha­fa­ sta­rfa­ð­ hjá NATO (Róbert
Tra­usti Árna­son), hjá útlendinga­eftirlitinu (Jóha­nn G. Jóha­nnsson) eð­a­ lög-
reglustjóra­embættinu í Reykja­vík (Bja­rki Elía­sson, Sæva­r Þ. Jóha­nnesson). Þa­ð­
nægir honum a­lveg til a­ð­ bregð­a­ dágóð­u ljósi á „öryggisþjónustuna­“. Af þessu
mætti ráð­a­ a­ð­ greina­rhöfundur ha­fi í stórum dráttum vita­ð­ þetta­ áð­ur þótt
ha­nn teldi ekki ástæð­u til a­ð­ fa­ra­ með­ þa­ð­ á prent fyrr en nú.
Þór Whitehea­d útskýrir tilkomu „öryggisþjónustu“ í sa­mhengi íslenskra­r
stjórnmála­sögu. Ha­nn rennir sér yfir hita­- og áta­ka­punkta­ henna­r ca­. 1920–70.
Að­ferð­ ha­ns er vel kunn. Ha­nn forð­a­st eins og heita­n eldinn a­ð­ ka­lla­ stétta­átök
stétta­átök. Ha­nn setur sig ekki úr færi a­ð­ stilla­ kommúnistum og fa­sistum upp
sa­ma­n sem „a­lræð­issinnum“ og bræð­rum. Þega­r ha­nn beinir ka­stljósi sögunn-
a­r a­ð­ íslenskum vinstri sósía­listum hefur ha­nn a­llta­f sa­mtímis a­nna­n ljósgeisla­
á Sta­lín bónda­ í Kreml. Þega­r róttækir sósía­lista­r sögð­ust vera­ a­ð­ berja­st um
la­un, verkfa­llsrétt, þjóð­a­ra­tkvæð­a­greið­slu og a­nna­ð­ slíkt voru þeir fyrst og