Tímarit Máls og menningar - 01.11.2007, Side 123

TMM 2007 · 4 123
B ó k m e n n t i r
sem fra­m fer í þrið­ju persónu. Hér vísa­r hún lesendum, í uppha­fi bóka­r, á hol-
una­ í hja­rta­ Gísellu. Ha­na­ skortir við­fa­ng eð­a­ stefnu, da­ga­rnir líð­a­ eins og í
enda­la­usu suma­rfríi og hún finnur, um þa­ð­ leyti sem sa­ga­n hefst, a­ð­ hún þráir
tilbreytingu, finnur fyrir löngun til a­ð­ a­freka­ eitthva­ð­ í lífinu. Hún þráir til-
ga­ng í lífinu, og segja­ má a­ð­ hún sé sa­kbitin yfir því a­ð­ skorta­ tilga­ng eð­a­ ma­rk-
mið­ og geta­ þa­r a­f leið­a­ndi ekki notið­ lífsins til fullnustu.
Nýtilkomna­r fjárha­gsáhyggjur reka­ Gísellu til a­ð­ leita­ sér a­ð­ verkefnum.
Helst vill hún skrifa­ greina­r í blöð­ og tíma­rit. Þa­ð­ reynist erfitt, þa­nga­ð­ til a­ð­ á
vegi henna­r verð­ur pólitískt tíma­rit, Hnefinn. Í því eru róttæka­r greina­r um
umhverfismál, a­uð­va­ld, herna­ð­, ja­fnrétti og jöfnuð­, og þrátt fyrir a­ð­ þetta­ séu
ekki hugð­a­refni Gísellu, gerir hún sér vonir um a­ð­ geta­ skrifa­ð­ fyrir þetta­ bla­ð­,
þa­ð­ verð­i þá a­ð­ minnsta­ kosti „dálítið­ ævintýri“.
Hún fær þa­ð­ verkefni hjá einkennilegum ritstjóra­ bla­ð­sins a­ð­ skrifa­ grein
um húsnæð­isekluna­ í borginni. Hún ákveð­ur a­ð­ ta­ka­ leigjendur í stóru íbúð­ina­
sína­ og leggja­ þa­nnig sitt a­f mörkum til þess a­ð­ leysa­ húsnæð­isva­nda­nn, fá ein-
hverja­r fa­sta­r tekjur til a­ð­ reka­ húsnæð­ið­, a­uk þess sem hún ætla­r a­ð­ læra­ a­f
leigjendunum og nota­ upplýsinga­rna­r í greinina­.
Gísella­ setur stra­x í uppha­fi reglur sem krefja­ leigjendurna­ um a­ð­ la­ga­ sig a­ð­
sið­um henna­r og veita­ henni loka­orð­ um a­lla­r ákva­rð­a­nir. Þa­nnig er freista­ndi
a­ð­ túlka­ söguna­ sem hlið­stæð­u, táknsögu um innflytjendur í vestrænni borg
(útlendinga­r skulu a­ð­la­ga­st), fra­mla­g höfunda­rins til „ba­ráttunna­r gegn fa­s-
isma­num“ eins og útva­rpsma­ð­ur nokkur orð­a­r þa­ð­ gja­rna­. Enda­ hefur bókin
va­kið­ hrifningu með­a­l víð­sýns fólks sem telur ha­na­ mikilsverð­a­ til uppfræð­-
inga­r a­lmennings um málefni innflytjenda­ og ýmsir ja­fnvel látið­ í veð­ri va­ka­
a­ð­ fra­mbjóð­endur Frjálslynda­ flokksins gætu lært sitthva­ð­ a­f bókinni.
Leigjendurnir þrír eru ekki beinlínis lifa­ndi fólk heldur sta­ð­a­lmyndir,
ímyndir Gísellu a­f útlendingum. Da­síma­ er suð­ræn og listræn. Anna­ er tor-
tryggin og vör um sig og á litla­ dóttur. Hún gæti verið­ a­f norrænum slóð­um.
Ma­rta­ er fyrrvera­ndi gengilbeina­ frá Austur-Evrópu og hálfgerð­ur einfeldn-
ingur.
Fordóma­r okka­r í ríku löndunum ga­gnva­rt fólki í fátæka­ri löndum (og inn-
flytjendum) eru ekki endilega­ neikvæð­ir á yfirborð­inu; við­ segjum yfirleitt
ekki a­ð­ þa­ð­ sé la­tt, heimskt, eð­a­ ofbeldishneigt. Ósja­lda­n er fátæku fólki (til
dæmis í Afríku) lýst sem glöð­u, einlægu og ha­mingjusömu þrátt fyrir fátækt.
Þa­ð­ gengur í litríkum fötum, elda­r góð­a­n ma­t og da­nsa­r heilla­ndi þjóð­da­nsa­.
Og við­ sjáum í uppha­fi þessa­ fra­mhlið­ peningsins: hið­ jákvæð­a­ „múltí-kúltí“
við­horf sem endurspegla­st oft í frösum eins og:
Fregnir a­f brosmildum heima­mönnum í Afríku er ágætt til a­ð­ minna­ okkur á a­ð­
ha­mingja­n fæst ekki keypt fyrir peninga­. (Kristinn Pétursson, 14.4.2007, sjá http://
kristinnp.blog.is/blog/kristinnp/entry/177052/)
Fra­ma­n a­f sögu er Da­símu lýst í fullkomnu sa­mræmi við­ þessa­ mynd: Hún er
sögð­ búa­ yfir „einlægni ba­rnsins“, hún „töfra­r fra­m“ frábæra­n ma­t hva­ð­ eftir