Fréttatíminn - 27.05.2016, Qupperneq 18

HEKLA · Laugavegi 170-174 · Reykjavík · Sími 590 5000 · hekla.is
Höldur Akureyri · Bílasala Selfoss · Bílás Akranesi · HEKLA Reykjanesbæ · Heklusalurinn Ísafirði www.skoda.is
Stenst kröfur sem stærri
bílar væru stoltir af
Verð frá aðeins
2.940.000 kr.
ŠKODA Rapid kemur skemmtilega á óvart, bæði í akstri og viðmóti. Hreinar línur, nýtt aflmikið yfirbragð
og tímalaus fágun gera Rapid að frábærum kosti. Komdu í reynsluakstur og snertu á framtíðinni.
Ef aðrir hefðu þurft að halda sig
innan sama ramma mál vel vera
að það hefði breytt niðurstöðum
kosninganna. Ef kostnaður er bor-
inn saman við fylgi kostaði atkvæð-
ið Ólaf því 1507 krónur, Pétur 1760
krónur en Guðrúnu 964. Að öðru
óbreyttu hefði Guðrún því unnið
nokkuð afgerandi sigur ef það hefðu
verið kostnaðartakmörk. Vissu-
lega má segja að Ólafur hafi verið
reyndasti stjórnmálamaðurinn, en
það breytir því ekki að hann eyddi
mestu í baráttuna líka.
Pétur treysti á Alþingi
Helsta valdatæki forseta Íslands
er málskotsrétturinn, sem Ólaf-
ur notaði sem kunnugt er fyrstur
manna. En hvernig hefðu aðrir farið
að? Pétur Kr. um hann fyrir kosn-
ingarnar 1996:
„Forseti á einungis að grípa til
hans við alveg sérstakar og ófyr-
irsjáanlegar aðstæður. Alþingis-
menn hafa umboð frá kjósendum
og meirihluti þeirra á að ráða laga-
setningu. Það er þingræðisreglan,
sem allt okkar stjórnarfar byggist
á.“ Því verður að teljast nokkuð ólík-
legt að Pétur hefði beitt réttinum
með sama hætti og Ólafur gerði, þar
sem þingmeirihluti var fyrir bæði
fjölmiðlafrumvarpinu og Icesave
samningunum.
Guðrún og vilji þjóðar
Guðrún Agnarsdóttir sagði hins-
vegar: „Mér finnst að setja eigi
ákvæði í lög, sem heimili þjóðinni
að greiða atkvæði um mikilvæg mál
eftir settum reglum, einmitt vegna
þess fullveldisréttar sem er í hönd-
um þjóðarinnar.“ Guðrún hafði sem
þingmaður tíu árum áður sett fram
frumvarp þess efnis að ef 10 pró-
sent þjóðarinnar skrifuðu undir
ætti að vísa málum í þjóðaratkvæð-
isgreiðslu og margir stuðningsmenn
hennar bjuggust við að hið sama
yrði haft að leiðarljósi í hugsanlegri
forsetatíð.
Ef niðurstöður úr forsetakosn-
ingunum 1996 hefðu farið annan
veg hefði Pétur Kr. ef til vill aldrei
beitt málskotsréttinum, en Guðrún
beitt honum ítrekað í samræmi við
undirskriftasafnanir. Niðurstaðan
varð hinsvegar sú að Ólafur Ragnar
beitti honum stundum og stundum
ekki, en ómögulegt var að segja til
um það fyrirfram hvað hann myndi
gera eða eftir hvaða reglum hann
færi eða hvort undirskriftarlistar
hefðu nokkur áhrif þar á.
Niðurstaðan úr Icesave deilunni
hefði þó í öllum tilfellum orðið sú
sama, en hún er sú að Landsbank-
inn greiddi á endanum reikninginn,
hvað sem öllum þjóðaratkvæðis-
greiðslum leið.
Hvað ef?
Pétur Kr. Hafsteinn, forseti Íslands
Fyrstu 12 ár Péturs á forseta-
stóli voru heldur viðburðalítil.
Þrátt fyrir að 45.000 manns
hefðu skrifað undir áskorun
um að hann hafnaði lögum
um virkjun á Eyjabakka árið
1999 og fimm árum síðar hafi
31.000 manns hafi skorað
á hann að samþykkja ekki
fjölmiðlalög varð hann við
hvorugri kröfunni með þeim
rökum að „þingræði ríkti í
landinu.“
Í kjölfar setningar fjölmiðla-
laga árið 2004 var fjölmiðla-
samsteypan Norðurljós brotin
upp og fjöldamargir minni
miðlar urðu til í kjölfarið.
Atburðurinn var stundum
nefndur „Síðasti sigur Dav-
íðs“ sem vék úr forsætisráð-
herrastóli ári síðar, en sumir
vilja meina að það hafi verið
nokkurskonar Pyrrosarsigur
þar sem gagnrýni á stjórn-
völd jókst til muna í kjölfarið.
Það var jafnvel haft á orði að
Davíð hefði ætlað sér að verða
ritstjóri Morgunblaðsins eftir
að stjórnmálaferli hans lauk,
en slík áform voru orðin ótæk
í hinu nýja fjölmiðlaumhverfi.
Pétur beið talsverðan álits-
hnekki í efnahagshruninu
haustið 2008, og var hann
gagnrýndur fyrir að hafa
gengið fulllangt í stuðningi
sínum við Sjálfstæðisflokk-
inn. Aðrir sögðu honum til
varnar að hann hefði gagn-
rýnt Baugsveldið, þó aðrir
teldu slíkt ekki á verksviði
forseta. Stuðningsmenn hans
töldu jafnframt að enn verr
hefði farið í hruninu hefði
hann stöðvað fjölmiðlalögin,
sem komu í veg fyrir einokun
útrásarvíkinga á umræðunni.
Farsæl endalok Icesave
málsins tryggðu endurkjör
vinstristjórnarinnar árið
2013, en sumir hægrimenn
töldu að Pétur hefði haft það
í hendi sér að lama hana með
því að hafna samningunum
og áfelldust hann fyrir að gera
það ekki.
Pétur Kr. lét af embætti for-
seta Íslands árið 2012, í sam-
ræmi við þá hefð að enginn
forseti sitji lengur en í 16 ár.
Mér finnst að setja
eigi ákvæði í lög, sem
heimili þjóðinni að greiða
atkvæði um mikilvæg
mál eftir settum regl-
um, einmitt vegna þess
fullveldisréttar sem er í
höndum þjóðarinnar.
Guðrún Agnarsdóttir
18 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 27. maí 2016