Fréttatíminn - 27.08.2016, Qupperneq 48

Nota vettvanginn
til að tala um
hvað er að
Eftirspurn eftir ódýru kjöti og dýraafurðum hefur
ýtt undir aukinn verksmiðjubúskap á Íslandi.
Katrín Bessadóttir
katrin@frettatiminn.is
H
arpa Stefánsdóttir skil-
aði meistararitgerð
sinni í hagnýtri menn-
ingarmiðlun á óhefð-
bundnu formi; sem
matarbloggi. Á blogginu eru og
verða uppskriftir að grænmetisrétt-
um frá 196 löndum en tilgangur ver-
kefnisins var að vekja athygli á bar-
áttunni gegn verksmiðjubúskap og
þeim ónáttúrulegu aðstæðum sem
dýr í slíkum búskap lifa við.
„Þetta byrjaði í raun og veru fyrir
rúmum áratug þegar ég bjó á Ind-
landi meðan maðurinn minn var í
námi. Á þeim tímapunkti hafði mér
aldrei dottið í hug að gerast græn-
metisæta, ekkert var fjarri mér. En
þegar við vorum þarna úti þá opn-
aðist fyrir mér nýr heimur af matar-
menningu,“ segir Harpa.
Kjöt og fiskur lúxusvörur
Á Indlandi er grænmetismatur
normið og uppistaðan í flestum
réttum. „Grænmetismatur skipar
mjög stóran sess í matarmenningu
Indverja, af efnahagslegum, menn-
ingarlegum og trúarlegum ástæð-
um. Þetta er svo ólíkt því sem við
eigum að venjast hér. Á veitinga-
stöðum er á matseðlunum, „vegs“
og svo „nonvegs“. Mér fannst það
mjög merkilegt. Kjöt og fiskur þar
er lúxusvarningur og grænmetið
var alltaf í aðalhlutverki,“ segir
Harpa og rifjar upp hvernig hún
áleit grænmetisfæði einhæft og
óspennandi og einungis snúast um
ýkta hollustu; spelt og spínat í öll
mál. „En þetta breyttist á þessu ári
sem ég bjó á Indlandi, þá borðaði
ég nær eingöngu grænmetisrétti,
kynnist alls konar nýjum réttum
og aðferðum og fjölbreytileikanum
í grænmetisfæði. Þetta snerist ekki
bara um hollustu. Þessi lífsreynsla
varð til þess að ég hætti að borða
kjöt.“
Réttir frá 196 löndum
Fljótlega eftir heimkomu fór Harpa
að velta fyrir sér hvernig hún gæti
miðlað áfram þekkingunni sem hún
öðlaðist á Indlandi. „Mig langaði
að búa til matreiðslubók og safna
saman alls kyns uppskriftum. Mig
langaði að sýna hvað grænmetis-
fæði getur verið skemmtilegt og
gekk með þá hugmynd í maganum
í 10 ár. Þegar ég var að velja mér
Tilgangurinn með öllum
þessum gjörningi er að vekja
athygli á mikilvægi þess að minnka
kjötneyslu sem og neyslu á öðrum
dýraafurðum í þágu dýravelferðar
og umhverfisverndar.
lokaverkefni í hagnýtri menningar-
miðlun datt mér að búa til þessa
vefsíðu,“ segir Harpa sem kom þá
í kjölfarið Eldhúsatlasnum á lagg-
irnar, eldhusatlasinn.is. „Þetta er
raunar matreiðslublogg þar sem
ég finn og elda eina uppskrift eða
grænmetisrétt frá 196 löndum frá
öllum aðildarríkjum Sameinuðu
þjóðanna og svo ákvað ég að taka
Palestínu, Tíbet og Vestur-Sahara
inn líka. Nú eru komnar 30 upp-
skriftir frá 6 heimsálfum og 24 lönd-
um. Ég reikna með að þetta taki
um 5 ár,“ segir hún og bætir við að
þetta geti þó raunar haldið enda-
laust áfram þar sem hún eigi í stök-
ustu vandræðum með að velja milli
uppskrifta og þannig geti margar
uppskriftir verið frá sama landinu.
Vekur athygli á
verksmiðjubúskap
Harpa stúderar uppskriftirnar
gaumgæfilega, leggur mikið upp
úr ljósmyndum og því að framsetn-
ingin sé aðlaðandi. „Hver uppskrift
getur tekið ansi mikinn tíma. Það er
mikil heimildavinna bak við hverja
og eina og ég er lengi að finna og
velja. Ég komst fljótlega að því að
það er gott að leita ekki bara á
ensku heldur nota google transla-
te og leita á frummálinu. Mark-
miðið er að vera með sem flestar
hefðbundnar uppskriftir og stund-
um tek ég klassískar uppskriftir og
breyti í vegan uppskriftir.“
En þó að áherslan á síðunni sé
á fallegum og girnilegum mat frá
öllum heimshornum er markmið
hennar æðra. „Tilgangurinn með
öllum þessum gjörningi er að vekja
athygli á mikilvægi þess að minnka
kjötneyslu sem og neyslu á öðrum
dýraafurðum í þágu dýravelferðar
og umhverfisverndar. Það er drif-
krafturinn bak við verkefnið þó að
uppskriftirnar séu í forgrunni. Bar-
áttan gegn verksmiðjubúskap er
ástæða þess að ég fór af stað með
verkefnið,“ segir Harpa og undir-
strikar að verksmiðjubúskapur sé
ekki síður vandamál hér á landi en
annars staðar. „Mikil eftirspurn eft-
ir ódýru kjöti og dýraafurðum hef-
ur því miður ýtt undir aukinn verk-
smiðjubúskap á Íslandi. Við eigum
það til að sjá búskap í svo róman-
tísku ljósi, hér er mjög algeng sjón
að sjá dýr á beit á sumrin og það er
kannski sú ímynd sem við höfum
af ræktun dýra hér á landi. Verk-
smiðjubúskapur er okkur flestum
hulinn enda fer hann nær eingöngu
fram á bak við luktar dyr,“ segir
LAUGARDAGUR 27. ÁGÚST 20164 MATARTÍMINN
Ferðaskrifstofa Guðmundar Jónassonar
Vesturvör 34, 200 Kópavogi, S: 511 1515 • outgoing@gjtravel.is • www.ferdir.is
Trier, Luxemborg og Mósel
3.–7. nóvember
Vínsmökkun við Mósel
Fimm daga ferð þar sem gist er í Trier.
Skoðunarferðir og vínsmökkun.
Flogið með Icelandair. Fararstjóri er Óskar Bjarnason.
Verð frá 126.900.- Sjá nánar www.ferdir.is