Fréttatíminn - 10.12.2016, Blaðsíða 4

4 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 10.desember 2016
Bókmenntir „Þetta er mikið
fagnaðarefni,“ segir Einar Már
Guðmundsson sem hefur óvænt
slegið í gegn í Kína en skáldsagan
Hundadagar hlaut kínversku
bókmenntaverðlaunin „Besta
erlenda skáldsaga 21. aldar.“
Þóra Kristín Ásgeirsdóttir
tka@frettatiminn.is
„Ég hef nú samt bara fylgst með
þessu af hliðarlínunni, ég veit satt
að segja ekki hvort það er mik-
ill almennur áhugi á skáldskap í
Kína, þótt þarna sé milljarðaþjóð
er ekki þar með sagt að bækur
komi út í milljónum eintaka. En ég
er ánægður með að fá sem flesta
lesendur,“ segir Einar Már. Hann
á von á því að verða boðið til Kína
í tengslum við verðlaunin en verð-
launaathöfnin fer fram í mars 2017.
Skáldsagan Hundadagar fjallar
um Jörund hundadagakonung og
eldklerkinn Jón Steingrímsson.
Einar Már segist ekki vita hvað
höfði svona sterkt til Kínverja. „En
Jörundur er ævintýramaður sem
fer sínar eigin leiðir og brýtur upp
ákveðna meðalmennskuhegðun.
En það er þetta sem er heillandi við
að skapa bókmenntir og fylgjast
með þeim breiðast út, viðtökurn-
ar eru oft alveg ófyrirsjáanlegar.“
Hann segir að stjórnarfarið í
Kína komi bókmenntunum ekkert
við og oft sé látið eins og það sé sið-
ferðisspurning að koma út í slík-
um löndum. „Bækurnar tala fyrir
sig og það er gott að þær fari víða.
Erlendir lesendur sjá oft eitthvað
annað í bókunum en Íslendingar.
Þegar skáldsagan mín, Englar al-
heimsins, kom út í Tyrklandi, var
ég spurður, hvernig það gæti ver-
ið svona mikil mannvonska í vel-
ferðarríki eins og Íslandi. Ég verð
að viðurkenna að spurningin kom
mjög flatt uppá mig. Kannski mun
Jörundur hvetja uppreisnarmenn í
Kína til að rísa upp, hver veit,“ seg-
ir Einar Már.
Einar Már slær í gegn í Kína
Einar Már á von á því að verða
viðstaddur verðlaunaafhendinguna í
mars á næsta ári.
Ákveðið var að flýta útgáfu
bókarinnar í tilefni af 45 ára
afmæli stjórnmálasambands
Íslands og Kína sem fagn-
að var í gær. Ólafur Ragnar
Grímsson, fyrrverandi for-
seti Íslands, færði þar Zhou
Xiochuan, seðlabankastjóra
Kína, bókina sem gjöf frá Ís-
landi.
Menntamál Eiríkur Rögnvaldsson
prófessor í íslensku segist gera
athugasemdir við allar spurningar
í öllum þáttum PISA - prófsins en
hann hefur sagt þýðinguna klúð-
urslega og fulla af villum.
Arnór Guðmundsson forstöðumað-
ur Menntamálastofnunar heldur því
fram í Fréttatímanum í gær að gagn-
rýni hans snúi að einni spurningu í
náttúrufræðihluta prófsins.
„Til að sýna hversu vel hafi ver-
ið staðið að prófinu nefnir forstjór-
inn að þrír löggiltir skjalaþýðendur
hafi þýtt það,“ segir Eiríkur. „Ég ef-
ast ekki um að það séu færir menn á
sínu sviði, en hef hins vegar miklar
efasemdir um að löggiltir skjalaþýð-
endur séu heppilegustu mennirn-
Eiríkur
Rögnvaldsson
segir að beinar
villur á sam-
ræmdu prófi í
íslensku ekki
verða kallaðar
annað en hroð-
virkni.
Sakar Menntamálastofnun
um hroðvirkni
ir í þetta verk. Sérhæfing þeirra
er á öðru sviði. Þeirra hlutverk er
að koma réttri merkingu til skila
en ekki að skrifa góðan íslenskan
texta.“
Hann segir að á undanförnum
árum hafi hann stundum gagnrýnt
Menntamálastofnun (og forvera
hennar, Námsmatsstofnun) fyrir
samræmda prófið í íslensku. „Sú
gagnrýni hefur að talsverðu leyti
varðað faglega þætti prófsins. Um
þau atriði eru sérfræðingar stofn-
unarinnar ósammála mér, og ekkert
við því að segja. En gagnrýnin hef-
ur líka varðað beinar villur í texta
prófanna og frágangi þeirra - villur
sem ekki verða kallaðar annað en
hroðvirkni. Því miður virðist slíkum
villum ekki fækka, nema síður sé.“
Ísbúð Vesturbæjar á Hagamelnum í Reykja-
vík hagnaðist um rúmlega 50 milljónir króna
í fyrra. Ísbúðin, sem er ein af þeim þekkt-
ari á höfuðborgarsvæðinu, hefur verið mjög
vinsæl um árabil og myndast tíðum langar
raðir af gestum fyrir utan hana. Þótt ísbúð-
in sé kennd við Vesturbæinn, þar sem fyrsta
ísverslunin opnaði, þá er hún einnig á sex
öðrum stöðum á höfuðborgarsvæðinu, með-
al annars í Kópavogi og Hafnarfirði. Fyrirtækið hefur gengið vel á
liðnum árum og skilað hagnaði ár eftir ár. Í fyrra greiddi ísbúðin
út 46,5 milljóna arð og árið á undan voru það 82 milljónir króna.
Nær öruggt má telja að engin önnur ísbúð á Íslandi skili viðlíka
arði til eigenda sinna. | ifv
Viðskipti
Ísinn malar gull
Thera°Pearl margnota
hita- og kælipúðarnir
eru hannaðir af læknum.
Thera°Pearl eru með ól
sem auðveldar meðferð
meðan á vinnu eða leik
stendur.
Jólagjöfin
í ár
Munaðarlaus börn
send út til að deyja
Þrjú barnanna
á munaðarleys-
ingjaheimlinu
sem Ína Steinke
rak í Pemba. Ína
telur þau hafa
verið sett ein út í
skóg til að deyja.
Börn Ína Steinke lenti í þeirri
átakanlegu lífsreynslu, þegar hún
tók að sér sex munaðarlaus börn
í Mósambík, sem hún telur hafa
verið send út í skóg til að deyja. Ína
fékk aldrei að kveðja þau eða vita
hvað varð um þau.
Þóra Tómasdóttir
thora@frettatiminn.is
Í viðtali við Nínu Richter á blaðsíðu
16 í blaðinu, lýsir Ína reynslu sinni
af því að hafa tekið að sér sex mun-
aðarlaus börn í Pemba, þegar heim-
ilið sem þau bjuggu á var leyst upp.
Börnin voru öll á leikskólaaldri og
tók hún þau inn á heimili sitt, og
fæddi þau og klæddi í þrjú ár. „Ég
ól þau upp og elskaði þau, ég var allt
sem þau áttu. Þetta var erfitt líf, ég
var sex barna móðir, þetta var ekk-
ert grín. Ég var 25 ára.“
Hjálparstofnunin sem upphaf-
lega rak munaðarleysingjaheimil-
ið, tók svo þá afdrifaríku ákvörðun
að börnin gætu ekki búið á heimili
Ínu, það liti ekki nógu vel út á papp-
ír. Börnin voru því sett alein á ver-
gang, sem Ína segir að hafa verið al-
gjör dauðadómur fyrir þau. Börnin
hafi verið tekin undir því yfirskini að
hún fengi að kveðja þau. Það gerðist
aldrei og telur Ína að börnin hafi ver-
ið sett ein út í skóg til að deyja.
Geðheilbrigðismál
hælisleitenda í ólestri
Hælisleitendur Guðríður Lára
Þrastardóttir, talsmaður hælisleit-
enda hjá Rauða krossinum, segir
vanta mikið upp á að geðheil-
brigðisþjónusta fyrir hælisleit-
endur sé í lagi.
Valur Grettisson
valur@frettatiminn.is
„Hlutirnar hafa versnað með fjölg-
un hælisleitenda, en frá því ég
byrjaði að vinna í málaflokknum
hefur þetta ekki verið í nógu góð-
um farvegi,“ segir Guðríður Lára
sem telur Útlendingastofnun ráða
illa við að aðstoða hælisleitendur
með geðræn vandamál. Hún segir
meðal annars að hælisleitendur í
sveitarfélögum, sem samið hefur
verið við um að sinna hælisleitend-
um, það er, Reykjavík, Hafnarfirði
og Reykjanesbæ, hafi mun betri að-
gang að geðheilbrigðisþjónustu en
þeir sem eru á forræði Útlendinga-
stofnunar. Bæta þurfi samninga við
sveitarfélög.
„Til að mynda er Útlendingastofn-
un orðin að einhverskonar félags-
þjónustu,“ segir Guðríður Lára en
þess ber að geta að það er ekki skil-
greint hlutverk stofnunarinnar.
„Það eru engin geimvísindi að
það þarf almennilega velferðar-
þjónustu til þess að hjálpa hælisleit-
endum sem þurfa aðstoð,“ segir
Guðríður en hana er frekar að
finna hjá sveitarfélögunum heldur
en Útlendingastofnun, sem hefur
færri úrræði.
Guðríður bendir einnig á að hús-
næði á vegum Útlendingastofnun-
ar sé oft afskekkt, og það hafi vond
áhrif á hælisleitendur sem takast á
við andleg veikindi.
„Þannig er verri aðbúnaður, erf-
iðara að nálgast samgöngur, fólk
hefur ekkert að gera, getur ekki
nálgast þjónustu eins og verslanir,
bókasöfn, eða aðra staði. Það ýfir
upp vanlíðan,“ segir Guðríður.
Makedónískur hælisleitandi bar
að sér eld síðastliðinn miðvikudag
í húsnæði Útlendingastofnunar í
Víðisnesi. Félögum hans tókst að
slökkva eldinn áður en hann illa
fór en hann var fluttur á spítala í
kjölfarið. Ekki er ljóst hvers vegna
hann kveikti í sér en hann hafði að-
eins dvalið í örfáa daga í Víðinesi
þegar hann kveikti í sér. Sama dag
var hælisleitandi frá Sýrlandi færð-
ur á lögreglustöð eftir að hann hafði
hótað að skaða sig.
Í frétt Kvennablaðsins í gær kom
fram að maðurinn frá Makedóníu
hefði verið þunglyndur og vinir og
kunningjar hans á Víðisnesi hefðu
óskað eftir því að hann fengi að-
stoð.
Guðríður segist ekki geta tjáð
sig um aðstæður mannanna. Hún
segir hinsvegar ekki hlaupið að því
fyrir hælisleitendur að fá geðhjálp,
og segir algengt að starfsfólk Rauða
krossins gangi eftir því að hælisleit-
endur fái aðstoð.
Hælisleitandinn frá Makedóníu slasaðist illa þegar hann kveikti í sér á miðviku-
daginn. Myndin er birt með góðfúslegu leyfi Kvennablaðsins.