Fréttatíminn - 10.12.2016, Blaðsíða 6

6 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 10.desember 2016
Ceniza Baldursdóttir er 65 ára göm-
ul, gullfalleg og geislar af orku. Hún
vinnur ennþá fullan vinnudag eft-
ir 27 ára starf á spítalanum á Ak-
ureyri. Hún dansar zúmba tvisvar
í viku og fyrir utan það tekur hún
virkan þátt í starfi Alþýðustofu á Ak-
ureyri og félagsstarfi kaþólikka og
sinnir ættingjum sínum og dreymir
stundum um tíma til þess að læra á
nýju ljósmyndavélina.
En árið 1985 hrundi líf hennar og
tættist í sundur. Barnsfaðir hennar,
lögreglumaður, var skotinn í starfi
og Ceniza varð skyndilega einstæð
móðir fjögurra barna og yngsta
barnið var aðeins tveggja mánaða.
„Það var kaos á Filippseyjum,“ segir
Ceniza áköf en hún metur öryggið á
Islandi mikils.
Öðruvísi fátækt
Tekjurnar hjá ísverksmiðjunni þar
sem Ceniza vann dugðu ekki til
þess að halda heimili. „Yngri börn-
in fóru í fóstur hjá ættingjum, en
ef þú ert ekki ríkur Filippseying-
ur þá ertu bláfátækur, og það eru
margir. Þess vegna eru fjölskyldu-
böndin því mikilvægari þegar lífið
skellur á. Fátækt úti er samt ekki
eins erfið og hérna á Íslandi. Við
þurfum ekki bíl, ekkert rafmagn,
við höfum hitann. Þú getur alveg
lifað af litlu kaupi, ræktað þína ban-
ana, mango og hrísgrjón. Á íslandi
færðu kannski borgað um fjögur
hundruð þúsund krónur og pen-
ingarnir eru horfnir á svipstundu,
það þarf að borga af öllu.“ Það eina
sem Ceniza tók með sér frá Filipps-
eyjum þegar hún flaug til Íslands
var mangoávöxtur.
Fann ekki Ísland
Mágkona Cenizu hafði árið 1978
gifst íslenskum bóndasyni úr Að-
aldal og bjó með honum á Akur-
eyri. Nína, mágkonan, hvatti hina
ungu ekkju til þess að koma til Ís-
lands líka. „Þorsteinn byrjaði að
skrifa mér 1987 en Nína hafði sagt
honum frá mér og Aðalsteinn mað-
urinn hennar þýddi bréfin hans úr
íslensku yfir á ensku. Við skrifuðu-
mst á í sautján mánuði,“ útskýrir
Ceniza. „Ég fór í Cityhall og sótti um
vegabréf. Hvert ertu að fara? spurði
konan, ég er að fara til Iceland.
Hvar er það? Hún náði í kort og
við gátum ekki fundið það. En það
hlaut að vera til fyrst að Nína væri
búsett þar,“ segir Ceniza og slær sér
á læri og skellihlær.
Lambalæri og engin hrísgrjón
Ceniza lenti samt á landinu í maí
1989. Nína og Þorsteinn, tilvonandi
maður hennar, tóku á móti henni.
„Þetta var skrýtið, þetta var einsog
að lenda á tunglinu. Það voru engin
tré og engin háhýsi. Það fyrsta sem
ég fékk að borða var lambalæri, ég
hafði aldrei borðað lamb og horfði
á manninn minn borða þetta með
bestu lyst. Engin hrísgrjón sjáanleg.
Ég var svo þreytt eftir flugið, sofn-
aði í bílnum norður til Akureyrar,
vaknaði í Staðarskála og Nína benti
mér á hvíta rönd og sagði að þarna
væri hálendið og þetta væri snjór.
Og ég hugsaði með mér hvert í lif-
andis ósköpum er ég komin?“
Þegar dvalarleyfið var við það að
renna út hjá Cenizu og hún á leið
úr landi, þá kom upp sú staða að
þau Ceniza og Þorsteinn þurftu
að ákveða hvort þau ættu að vera
saman. „Fram að því hafði ég búið
hjá Nínu, ég er kaþólsk og það er
ekki í boði að vera saman ógiftur.
Að lokum þá giftum við okkur og ég
flutti inn til Þorsteins. Tengdafólk-
ið mitt var gott við mig og tók mér
vel. Ég var hrædd um að því myndi
ekki líka vel við mig, svona lítil og
svarthærð. En tengdamóðir mín
reyndist mér mjög vel og var alltaf
einsog amma barnanna minna eft-
ir að þau komu til Islands, hún tók
á móti þeim eftir skóla og gaf þeim
kakó og pönnsur þegar ég var enn-
þá í vinnunni.“
Heimþrá og sorg
Þorsteinn hafði nýlega keypt fok-
helt hús með foreldrum sínum,
bændum sem höfðu hætt búskap
og bjuggu á eftir hæðinni í fjöl-
skylduhúsinu. Þau Ceniza fluttu í
kjallarann þar sem þau hafa búið
síðan, í 27 ár, en tveir ógiftir bræð-
ur Þorsteins búa nú á efri hæðinni
eftir að foreldrarnir fóru á vit feðr-
anna. „Ég var frekar óhamingjusöm
en ég hafði ekki náð mér almenni-
lega eftir að hafa misst manninn
minn og ég var með mikla heim-
þrá,“ segir Ceniza og bætir við að
hún hafi byrjað þarna niðri en síðan
hafi andleg heilsa hennar bara ver-
ið upp á við. „Það er betra að byrja
niðri og fara upp en öfugt,“ segir
hún með tilheyrandi handarhreyf-
ingu og brosir.
Íslendingur og Filippseyingur
Þau hjónin, Þorsteinn og Cen-
iza, eru bæði ólík í útliti og fasi. Á
meðan orkan og kátína streymir
frá Cenizu þá er Þorsteinn þyngri,
stærri og varkárari. „Myrkrið fer
ekki vel í Þorstein,“ segir hún. „Ég
er alltaf að hvetja hann til þess
að hreyfa sig, fara út að labba.“
Hún kallar til hans úr eldhúsinu:
„Elskan viltu gera kaffi handa okk-
ur?“ Það er eitthvað fallegt á milli
þeirra og seinna um daginn þá rifj-
ar Þorsteinn upp þessi fyrstu ár í
sambandi þeirra. „Ég hefði átt að
gera mér grein fyrir ástandinu, ég
hefði átt að taka af skarið,“ segir
hann eins og ásakandi við sjálfan
sig.“ Þorsteinn talar ekki ensku og
fyrstu mánuðina voru samskiptin
Asía í Eyjafirði Ceniza Baldursdóttir, María Evangeline Bjarnason og Nína Munoz komu alla leið frá Filippseyjum og giftust íslenskum
bændasonum. Þær eru á sjötugsaldri og hafa unnið hálfa
ævina á Akureyri, vanist veðri og víðáttu og finnst jafnvel lambakjöt ætilegt. Þær eru íslendingum
langt um fremri í kátínu og glaðværð og eru hinir mestu hávaðabelgir, segja íslenskir makar þeirra.
Ríkisborgararéttur og
hamborgarhryggur
í gegnum litla orðabók. Ceniza var
óhamingjusöm og viðutan og ráð
Þorsteins var að keyra um landið
og sýna henni náttúruperlurnar.
Ceniza segir hann hafa farið með
sig á alla þessa fallegu staði, „en ég
tók ekki eftir stöðunum vegna þess
að ég var með hugann annarsstað-
ar.“ En loksins þegar öllum var ljóst
að hún saknaði barnanna sinna fór
Þorsteinn á bæjarskrifstofuna og
sagði þeim að Ceniza ætti börn og
þau þyrftu að koma til landsins. Það
voru bræðurnir Ævar og Izaar? Þeir
komu fljúgandi með frænku sinni
til landsins og byrjuðu í Oddeyrar-
skóla en eldri börn Cenizu urðu
eftir og kláruðu hjúkrunarnám á
Filippseyjum. „Þeir voru fyrstu
brúnu börnin í Oddeyrarskóla og
krakkarnir voru alltaf að koma við
þá af forvitni,“ segir Ceniza. Elsti
sonur hennar starfar í dag á slysa-
deild Landspítalans og dóttir henn-
ar er svæfingahjúkrunarfræðingur í
London. En synir hennar sem skól-
uðust á Íslandi starfa annarsvegar
hjá Ikea í Reykjavík og sá yngsti við
Háskólann á Akureyri.
Ceniza byrjaði um leið og hún
fékk atvinnuleyfi að vinna í þvotta-
húsi spítalans á Akureyri. „Ég eign-
aðist fljótlega vini þar, ég var látin
vinna með unglingnum afþví að ég
var enskumælandi. Unglingurinn
hét Helga og ég hélt að verkstjór-
inn væri að segja mér að vinna
um helgar þegar ég átti vinna með
Helgu,“ rifjar Ceniza upp og hell-
ir kaffi í jólabolla og dregur fram
myndaalbúm troðfullt af mynd-
um af henni og vinnufélögunum í
þvottahúsinu við ýmis tækifæri fyr-
ir utan vinnuna. Ceniza talar mjög
góða íslensku sem hún þakkar því
að Þorsteinn og vinnufélagarnir yf-
irleitt töluðu litla eða enga ensku
og hún var tilneydd til þess að læra
málið. Erfiðastar eru beygingarn-
ar og svo eru sum orðin svo löng,
eins og hamborgarhryggur og rík-
isborgararéttur og Ceniza ber þau
fram með tilþrifamikilum og löng-
um r-hljóðum.
Konurnar með völdin
Þorsteinn segir að ekkert þýði að
vera með mótbárur við eiginkonu
sína, hann hafi lært það. Ceniza
ræður alltaf að lokum, hún sé vön
því eins og konur á Filippseyjum,
þær ráða öllu þar, líka fjármálun-
um, af því að þær vinna innan og
utan heimilisins, en karlarnir eru
bara úti að skemmta sér segir hann
um kynbræður sína í þessu fjarlæga
landi. Það er greinilegt að Ceniza
er vön því að fá hlutina til að virka,
hún framkvæmir og staldrar stutt
við en hún er fíngerð og bakvið ork-
una leynist viðkvæmni. Þegar Cen-
iza tekur fram að eiginmaður henn-
ar sé heiðarlegur og góður maður
þá dettur manni í hug að hún líti
þannig á að það sé heppni.
Ceniza Baldursdóttir og Þorsteinn
Baldursson hafa búið saman í 27
ár í kjallaranum hjá tengdafor-
eldrum hennar. Myndir | Alda Lóa
Ceniza var einstæð móðir fjögurra
barna aðeins 35 ára gömul þegar bréf-
ið kom frá Íslandi.
Jólagjöf gr i l lmeistarans
Hamborgarapressa LED ljós á grillið
FULLT VERÐ
4.990
3.990
Gerðu þína eigin
gæða hamborgara
FULLT VERÐ
2.490
1.990
Fjöldi grilla á Jólatilboði

Pítsusteinn

Nú er hægt að grilla
allt árið
Grillbúðin
Smiðjuvegi 2, Kópavogi - (við hliðina á Bónus) - Sími 554 0400
www.grillbudin.is Opið virka daga kl. 11-18Opið laugardaga kl. 11-16
15”
Spaði og
skeri fylgja
Fyrir grill og ofna
5.990
FULT VERÐ
8.990
Þráðlaus kjöthitamælir
Er frá Þýskalandi
Niðurfellanleg
hliðarborð
LED útisería að
verðmæti kr. 8.990
fylgir öllum
grillum í desember
Triton 3ja brennara
JÓLATILBOÐ
79.900
VERÐ ÁÐUR 98.900
FULLT VERÐ
7.990
4.990

Stilltu á
tegund og steikingu
Mælirinn lætur þig vita
þegar maturinn er tilbúinn
Fyrir grill og ofna