Fréttatíminn - 14.01.2017, Blaðsíða 44

16 LAUGARDAGUR 14. JANÚAR 2017SAMFÉLAGSÁBYRGÐ FYRIRTÆKJA
Fyrsta íslenska
ilmkjarnaolían
Framleidd á lífrænt vottuðu landi.
Unnið í samstarfi við Hraundísi
Í Borgarfirðinum býr Hraundís Guðmundsdóttir, skógfræðingur og ilmolíufræðingur. Hún vinn-ur hjá Skógræktinni en öðrum
stundum eyðir hún í að eima plöntur
í ilmolíur og er sú eina hér á landi
sem fæst við þá iðju. „Ég lærði
ilmolíufræði í skóla sem hét Lífs-
skólinn og er reyndar ekki lengur
til. Ég rak nuddstofu uppi í sveit og
notaði ilmkjarnaolíur sem hafa mjög
mikla virkni. Þær geta verið ýmist
bakteríudrepandi, sveppadrepandi,
bólgueyðandi, blóðþrýstingslækk-
andi og margt fleira,“ segir Hraun-
dís sem lengi hafði alið þann draum
í brjósti að læra að búa til olíurnar.
„Ég kunni að nota ilmkjarnaolíur en
ekki að búa þær til þannig að árið
2015 fór ég að leita að stað til þess
að læra að eima plöntur. Ég fann
hjón í Arizona sem reka ilmkjarna-
olíufyrirtæki þar, fór til þeirra og
lærði verkferlana. Hjónin frá Arizona
komu svo til mín til þess að hjálpa
mér að starta þessu,“ segir Hraun-
dís sem framleiðir núna 7 tegundir
af ilmkjarnaolíum úr íslenskum barr-
trjám. „Ég er búin að vera að gera
ýmsar tilraunir með allar þær jurtir
sem ég finn í náttúrunni sem eru
með ilmkjarnaolíum en það eru ekki
allar plöntum með olíu. Í eimingar-
tækjunum er 100°C heit gufa leidd í
gegnum plöntuna og við það losnar
olían. Gufan er síðan leidd í gegnum
kælirör og verður að vökva en þar
sem olían er léttari en vatnið flýtur
hún ofan á. Það þarf líka að huga að
veðurfari þegar verið er að sækja
hráefni til eimingar, plöntur eru svo-
lítið dyntóttar eftir veðri með tilliti
til olíframleiðslu.“
Er með ilmandi stíga
Engin tré eru felld til þess að nálg-
ast barrið heldur kvistar Hraundís
þau sem er raunar afar gott fyrir
skóginn. „Það er betra fyrir skóginn,
neðstu greinarnar drepast alltaf
þegar tréð stækkar, þær skyggjast
út. Ég klippi neðstu greinarnar og
nota barrið og minnstu greinarnar af
því. Við fáum líka mikið betri við úr
skóginum þegar við kvistum hann
og öll umgengnin í skóginn verður
auðveldari. Ég er í rauninni að taka
til í skóginum,“ segir Hraundís sem
er eins og áður sagði skógfræðingur
og sú menntun nýtist virkilega vel
við iðjuna.
Hraundís notar því það sem
náttúran gefur og gætir að því að
nýta það vel. „Þe gar barrið er eim-
að verður til hrein olía. Hratið sem
kemur úr pottinum hjá mér, þegar
ég er búin að eima barrið, nota ég í
stígagerð þannig ég er með ilmandi
stíga heima hjá mér,“ segir Hraundís
hlæjandi og bætir við fyrir forvitna
að erfitt sé að nota barrið í moltu
því að það brotni svo hægt niður.
Stígagerðin sé því fullkomin lausn til
þess að nýta barrið.
Sitkagreniolían verkjastillandi
Ilmkjarnaolíur Hraundísar fást nú
þegar í öllum verslunum Heilsu-
hússins og víða í Borgarfirði; Hótel
Húsafelli, Ljómalind, Snorrastofu og
Landnámssetrinu og einnig í Húsi
handanna á Egilsstöðum og vitan-
lega vefsíðu Hraundísar, hraundis.
is . „Síðan er farið að selja þær í
Bandaríkjunum, stórt fyrirtæki er
farið að kaupa af mér sitkagreniolí-
una og ég er með aðra stóra pöntun
sem ég á eftir að framleiða,“ segir
Hraundís sem segir sitkagreniolíuna
afar vinsæla, ekki síst sökum þess
að hún er verkjastillandi og fáir eru
að eima hana. „Ísland er skilgreint
sem nánast skóglaust land en samt
er ég að senda sitkagreniolíur til
Bandaríkjanna þar sem mikið stærri
skógar eru! Það er svolítið sérstakt,“
segir Hraundís og hlær.
Orðlaus yfir
íslensku náttúrunni
Barrolíurnar eiga það allar
sameiginlegt að vera bakteríu-
drepandi og það er til að mynda
mjög gott að setja dropa út í skúr-
ingarvatnið. Þær eru einnig góðar
við lungnasjúkdómum og kvefi.
Fyrir utan virknina þá ilma þær sér-
lega vel. „Það er svo frísk og fersk
lyktin af barrtrjánum. Ég sendi alltaf
allt nýtt sem ég eima til hjónanna
í Arizona og þau eru alltaf orðlaus
og segjast finna ferskleikann frá
Íslandi í ilmkjarnaolíunum frá mér.
Ég er að eima úr mínum eigin brunni
sem kemur beint ofan af fjalli en þau
hafa ekki kost á öðru en að eima
úr klórvatninu í Bandaríkjunum.
Við gleymum því stundum hvað við
höfum það gott. Erlendis, eins og til
dæmis víða í Frakklandi, eru margir
bændur að reyna að vera lífrænir
en þeir eru allir hver ofan í öðrum. Á
næstu skikum eru kannski bænd-
ur sem eru að rækta vínvið fyrir
víngerð og þeir úða og úða þannig
að það er voða erfitt að vera með
lífrænt þar,“ segir Hraundís og bætir
við að víðátturnar hérna á Íslandi
geri okkur kleift að halda ákveðn-
um svæðum hreinum og lífrænum.
Landið hennar Hraundísar í Borg-
arfirðinum hefur til að mynda verið
með lífræna vottun síðan 2007 og
Sóley Organics nýtir meðal annars
vallhumal af landinu í snyrtivörur.
Skapandi
samfélag
RB (Reiknistofa bankanna),
hefur tekið á sig samfélagslega
ábyrgð með ýmsum hætti.
Unnið í samstarfi við RB
Til viðbótar við þá grunn-samfélagsþjónustu sem felst í starfsemi fyrir-tækisins er lögð áhersla
á ýmsa samfélagslega þætti. Allt
frá því að efla og styðja starfsfólk
með heilsuvernd, jafnlaunastefnu
og vistvænni samgöngustefnu,
yfir í að efla forritunar- og tækni-
menntun í skólum og jafnvel
standa fyrir „off-venue“ tónleik-
um á Airwaves.
„Meginstarfsemi RB hefur mik-
ið samfélagslegt gildi í sjálfu sér
þar sem fyrirtækið ber ábyrgð á
grunnstoðum greiðslumiðlunar
landsins og tryggir uppitíma og
rekstur á fjölmörgum upplýsinga-
tæknikerfum sem eru forsenda
þess að fjármálastarfsemi lands-
ins gangi vel fyrir sig. Bæði
greiðslumiðlun og fjármálastarf-
semi eru gríðarlega mikilvægir
þættir í hagkerfum þjóða. Auk
þess þarf RB að fara að lögum
og fylgja sátt sem Samkeppnis-
eftirlitið gerði við eigendur RB,“
segir Guðmundur Tómas Axels-
son, markaðsstjóri RB.
RB hefur ætíð styrkt góð-
gerðarmál og staðið fyrir ýmsum
viðburðum en ákvörðun var tekin
2015 að gerast aðili að Festu, mið-
stöð um samfélagslega ábyrgð,
og móta formlega stefnu byggða
á þremur helstu stoðum sjálf-
bærni, sem eru fólk, umhverfið,
og efnahagslegur ávinningur.
„RB leggur til dæmis mikið upp
úr heilsuvernd og ýmsu tengdu
heilsufari starfsfólks. Þar á meðal
eru heilsumælingar og vistvænn
samgöngusamningur en 45% pró-
sent starfsmanna RB eru á vist-
vænum samgöngusamningi sem
telst nokkuð góður árangur. Við
höfum einnig náð góðum árangri
í að draga úr launamun kynjanna
og á dögunum hlaut RB gullmerki
jafnlaunaúttektar Pricewater-
house Cooper þar sem ekki er
marktækur munur á launum kynj-
anna í fyrirtækinu. Þar að auki
gerum við ekki greinarmun á fólki
eftir aldri, litarhætti, trúarbrögð-
um og fleira,“ segir Guðmundur.
Meðal þess sem RB hefur
gert til að efla starfsfólk sitt er
að styðja með ýmsum hætti við
tónlistarfólkið sem þar starfar,
m.a. með því að skipuleggja „off-
-venue“ tónleika á Airwaves. „Það
er mikið af tónlistarfólki sem
starfar hjá okkur og þetta hefur
verið skemmtileg leið til að leyfa
hæfileikum þess að njóta sín.“
RB hefur ekki farið varhluta
af þeim gríðarlega hjólreiðaá-
huga sem gripið hefur landann
og stendur árlega fyrir hjólamóti í
samstarfi við Tind hjólreiðafélag,
RB Classic, eitt stærsta götu-
hjólamót landsins. „Markmiðið er
að styðja við hjólaíþróttina sem
hefur náð miklum vinsældum hér
á landi.“ Meðal nýjunga hjá RB er
verkefni sem heitir RB hjálpar, þar
sem starfsmönnum býðst að vera
í hjálparstarfi að eigin vali í einn
dag á ári á fullum launum. „Þetta
gerum við til að efla samkennd og
styrkja enn frekar góðagerðar-
starf.“
RB leggur ýmislegt til samfé-
lagsins, meðal annars með því að
vera stofnaðili og aðili að sjóðnum
Forritarar framtíðarinnar sem hef-
ur það markmið að efla forritun-
ar- og tæknimenntun í grunn-
og framhaldsskólum landsins.
Hægt er að sækja um í sjóðinn
sem þjálfar kennara til forritun-
arkennslu og gefur tölvubúnað.
„Sjóðurinn er á þriðja ári og erum
við á þeim tíma búin að þjálfa
200 kennara í forritunarkennslu
og gefa hundruð tölva. Þetta eru
tölvur sem eru 2 eða 3 ára gamlar
og ekki lengur í notkun hjá okkur,
en eru öflugar og góðar tölvur
sem nýtast vel í skólunum. Það
má segja að þetta sé nokkurskon-
ar umhverfisstefna í leiðinni, þar
sem við endurnýtum tölvurnar á
þennan máta,” segir Guðmundur.
Aðspurður játar hann því að
margir hafi orð á því að RB sé
mun skemmtilegri vinnustaður
en þá óraði fyrir. „Þegar fyrirtæki
eru að keppa um starfsfólk skipt-
ir máli hvernig fólki líður með að
vinna hjá ákveðnu fyrirtæki, þar
skiptir ímynd fyrirtækisins máli.
Auk þess er samfélagsleg ábyrgð
að verða mikilvægari í öllum fyr-
irtækjarekstri í dag. Þetta snýst
fyrst og fremst um hvernig sam-
félag við viljum skapa og lifa í.“
Guðmundur Tómas Axelsson, markaðsstjóri RB, segir
að mikið sé lagt upp úr heilsuvernd hjá RB. Starfsfólki
er boðið upp á heilsumælingar og 45% starfsmanna
eru á vistvænum samgöngusamningi. Mynd | Hari
Hraundís gerir 7 tegundir af barrolíum. Mynd | Arnþór Birkisson Hraundís kvistar tré.