Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.1996, Blaðsíða 17

®ry99is9æsla a skíðum
Launastefna borgarinnar
er víst svona
Viðtal við Ragnheiði Þór. Guðmundsdóttur
Ragnheiður Þór. Guðmundsdótlir er hvorki há í loftinu ne' mikil á þverveginn en það er
töggur í henni. Hún er smávaxin og fínleg, hjúkrunarfrœðingur, góð skíðakona og
sérþjálfuð í skyndihjálp á skíðasvœðum. Hún er brautryðjandi í markvissu starfi að
ötyggisgœslu á skíðum hér á landi og áhugi hennar er óbilandi þó að stundum hafi á
móti blásið þann tíma sem hún hefur haft sig íframmi á því sviði. Það er athyglisvert að
heyra hana segja frá reynslu sinni undanfarin ár.
Að afloknu sjúkraliðaprófi og síðan stúdentsprófi frá
Fjölbrautaskólanum í Breiðholti langaði Ragnheiði Þór.
Guðmundsdóttur að vinna einhvers staðar þar sem hún kæmist
daglega á skfði. Hún kannaði nokkra möguleika og endaði á
skíðahóteli í Geilo í Noregi. Strax fyrsta veturinn vakti
!,skipatruljen“ áhuga hennar en það var sveit sérþjálfaðs fólks
sem var að vinna við slysavörslu og öryggisgæslu í
skíðabrekkunum. Næsta vetur sóttist hún eftir vinnu í slíkri
sveit og fékk starfið eftir að hafa lokið ströngu námskeiði í
skyndihjálp. Hún starfaði síðan með „skipatruljen“ í Geilo í
þrjá vetur og líkaði vel. Miklar kröfur voru gerðar til þjálfunar
og þekkingar liðsmanna og þurftu þeir m.a. að sækja
námsstefnur og ráðstefnur árlega til að halda þekkingu sinni
við.
Liðsmenn í „skipatruljen“ voru klæddir áberandi búningi
og sveimuðu á skíðum um brekkur svæðisins allan daginn.
Fjórir voru á vakt í senn og þurftu þeir að dreifa sér um
brekkurnar eftir ákveðnu kerfi. Tilgangur starfseminnar var í
fyrsta lagi að sinna öryggisgæslu í forvarnarskyni, í öðru lagi að
veita fyrstu hjálp ef með þurfti og í þriðja lagi að veita gestum
svæðisins öryggistilfinningu. Oryggisgæslunni var sinnt með
ýmsu móti, s.s. að gæta þess að skíðamenn fylgdu settum
reglum á svæðinu. Sumum þurfti t.d. að kenna umgengni við
lyftur og mikilvægi þess að drífa sig frá lyftunni uppi á toppi til
að minnka líkur á árekstrum. Bmn var bannað á svæðinu og
góma þurfti þá sem ekki sinntu þeirri reglu. „Þá leyndist maður
á milli trjánna og sat fyrir glönnunum,“ segir Ragnheiður. „Það
var klippt á árskort þeirra sem vom staðnir að verki og þeim
gert ljóst að við endurtekið brot yrði kortið tekið af þeim.
Arskortið var fólki of dýrmætt til að það léti góma sig tvisvar.“
»Skipatmljen“ gætti þess einnig að öll vamðarskilti, svampar á
staurum og aðrar öryggisvarnir væm í lagi og lagfærði ef með
þurfti.
Ragnheiður segir að algengustu slys, sem fólk verður fyrir
á skíðum, séu beinbrot, liðhlaup, höfuðáverkar, liðbandaslit,
liðbandatognanir í hné og ýmis meiðsl á þumli. Hún segist sem
betur fer aldrei hafa lent í dauðaslysi þar sem hún liefur verið.
Líkamlegt ástand skiptir máli og Ragnheiður segir að lélegt
úthald og linir vöðvar auki hættu á slysum og áverkum. „Þeir
sem ætla sér að stunda skíði ættu að byrja að æfa allan
líkamann á haustin. Það er einnig mikilvægt að hita upp áður
en lagt er af stað niður brekkur. Hér á landi er of algengt að
fólk leggi beint í brekkuna, alveg pinnstíft af kulda, eftir að
hafa verið í lyftunni. Betra er að gera léttar æfingar t.d. að
ganga á staðnum, til að hita upp áður en rennt er af stað,“ segir
hún.
Eftir fjöguna ára dvöl í Noregi fór Ragnheiður heim til
íslands til að læra hjúkmn við námsbraut í hjúkmnarfræði í
Háskóla íslands. Vinnan í „skipatruljen“ hafði vakið áhuga
hennar á að læra meira um mannslíkamann og heilbrigði en
skyndihjálpina eina. „Reyndar hafði hjúkmn verið ofarlega í
huga mér alveg frá því ég var krakki. í Noregi varð ég hins
vegar fyrst viss um að ég vildi læra hjúkrun," segir hún. Að
loknu námi árið 1990 fékk hún vinnu á bráðamóttökunni á
Landspítalanum sem þá hafði nýlega verið opnuð. „Ég hef
eiginlega verið þar síðan. Ég er ánægð þar, starfsandinn er
góður og starfið spennandi,“ segir Ragnheiður. En þó vinnan á
bráðamóttökunni sé góð hefur liún ekki læknað skíðabakt-
eríuna sem konan gengur með.
Unnum markvisst að því að fækka slysum
„Mig dreymdi um að fá að starfa við skíðasvæðin liéma að námi
loknu og lét vita af mér hjá íþrótta- og tómstundaráði (ÍTR),“
segir Ragnheiður og heldur áfram: „Ég sagði að ég teldi mig
færa um og langa til að koma á markvissri öryggisgæslu, á borð
við þá sem ég kynntist í Noregi, á skíðasvæðunum umhverfis
Reykjavík. Ég var beðin um að skila skýrslu um hugmyndir
mínar og gerði það en fékk hins vegar ekkert svar. Þá las ég í
blöðunum að borgin væri að taka upp ýmislegt úr skýrslunni
minni og gerði því aftur vart við mig hjá ÍTR. Þá var Markús
Örn Antonsson borgarstjóri og það vildi svo vel til að hann var
búinn að leyfa mannaráðningar í svona verkefni. Ég var
lausráðin sem hjúkrunarfræðingur til að skipuleggja öryggis-
gæslu í Bláfjöllum og í Skálafelli yrir skíðatímann, frá 1. janúar
til 30. apríl. Ég skipulagði öryggisgæsluna og keypti og endur-
nýjaði nauðsynlegan skyndilijálparbúnað haustið 1992 og hóf
svo störf á skíðasvæðunum í janúar 1993 með aðsetur í
Bláfjöllum."
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 1. tbl. 72. árg. 1996