Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.1996, Qupperneq 25

Síðastliðna tvo áralugi ltaí’a mörg
nefndarálit um ljósmóðurnám verið
unnin (þau hafa hins vegar verið sett ti!
hliðar hvert af öðru þar til nú). Það má
segja að í gegnum þessa nefndarvinnu,
þar sem tekið hafa þátt fulltrúar bæði
ljósmæðra og hjúkrunarfræðinga, hafi
stefna í menntunarmálum ljósmæðra
hvað varðar inntökuskilyrði, lengd
námsins og staðsetningu verið mótuð.
Arið 1964 varð ljósmóðurnámið
tveggja ára nám. Frá árinu 1982 hefur
Ljósmæðraskóli íslands fylgt þeirri
stefnu að próf í hjúkrunarfræði væri
inntökuskilyrði. Sú þróun hefur m.a.
orðið vegna þess að það hefur hentað
íslenskum aðstæðum að ljósmæður hafi
einnig starfsleyfi sem hjúkrunar-
fræðingar. A heilsugæslustöðvum bæði í
Reykjavík og úti á landi hefur reynst vel
að samnýta starfskrafta ljósntæðra sem
einnig hafa hjúkrunarmenntun. Á með-
göngu og kvenlækningadeildum og á
blönduðum fæðinga- og kvensjúk-
dómadeildum er einnig æskilegt að
fagfólk starfi sem hefur bæði menntun í
ljósmóður- og hjúkrunarfræði.
Ljósmóðurfræði hefur stundum
ranglega verið kölluð fæðingafræði. Þess
vegna hefur hún líka verið talin hluti af
læknisfræði og mörgum hefur þótt
eðlilegt eins og raunin hefur verið að sá
sem veitti Ijósmóðurnámi forstöðu væri
læknir. Urn leið og nám í ljósmóðurfræði
færist yfir á háskólastig, rúmum tveimur
öldum frá upphafsárum skipulagðrar
Ijósmæðrakennslu á íslandi, lítur loksins
út fyrir að nám stéttarinnar verði í eigin
höndum. Ljósmæður trúa því að það
gerist í samræmi við breyttar aðstæður
og kröfur í þjóðfélaginu. Nám ljósmæðra
breytist og batnar með það fyrir augum
að ljósmóðurfræðin sé fyrst og fremst
fyrir konuna og fjölskyldu hennar, þar
sem klínísk færni ljósmóðurinnar,
fræðileg þekking, innsæi og tilfinningar
fara saman.
Heimildir
Helga Þórarinsdóttir (1984) Ljósmœður á íslandi
2. bindi, ritslj. Björg Guðmundsdóttir, Saga
Ljósmæðrafélags fslands 1919-1979,
Reykjavík. Ljósmæðrafélag fslands
Sigurjón Jónsson, (1959); Ágrip af sögu
Ijósmœðrafrœðslu og Ijósmœðrastéltar á
Islandi, Reykjavík.
Frá námbraut í hjúkrunarfræði í Háskóla íslands
NÁM í UÓSMÓÐURFRÆÐI
Ólöf Ásta Ólafsdóttir, Ijósmóðir
í gegnum tíðina hafa miklar breytingar
og þróun átt sér stað á námi í ljósmóður-
fræði og í dag eru markverð tímamót í
menntunarmálum ljósmæðra. Ljós-
mæðraskóli fslands var lagður niður um
leið og 30 ára göntul lög unt skólann
voru felld úr gildi þann 1. júlí 1994.
Saga ljósmæðra á íslandi sýnir að
ljósmæður hafa alla tíð barist fyrir bættri
menntun ljósmæðra í samræmi við
breyttar aðstæður og kröfur þjóðfélagsins
en 15. janúar 1996 hófsl nánt í
ljósmóðurfræði við námsbraut í
hjúkrunarfræði í Háskóla Islands.
Skipulag nóms í Ijósmóðurfræði
Námið tekur 18 mánuði og skiptisl í tvo
hluta; annars vegar 24 eininga fræðilegt
og klínískt nám, samlals 6 mánuðir, og
hins vegar 12 mánaða starfsþjálfun á
heilbrigðisstofnunum. Kenndar verða 16
einingar á vormisseri og 8 einingar á
haustmisseri 1996, nteð sumarleyfi á
milli. Áætlað er að starfsþjálfun hefjist
í nóvember 1996 á heilbrigðisstofnun-
um, að stærstum hlula á Kvennadeild
Landspílalans, en einnig á heilsugæslu-
stöðvum og fæðingardeildum út um land.
í lokin skila nemendur fræðilegu
klínísku verkefni og taka munnlegt
lokapróf í ljósmóðurfræði. Prófið tryggir
starfsréttindi eftir að sótt hefur verið unt
ljósmóðurleyfi til heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytis.
Nauðsynlegur undirbúningur
Inntökuskilyrði er próf í hjúkrunarfræði,
viðurkennt f því landi þar sem námið var
stundað og íslenskt hjúkrunarleyfi frá
heilbrigðis- og tiyggingamálaráðu-
neytinu. Til að námsskrá í ljósmóður-
fræði á Islandi sé í samræmi við
námsstaðla Evrópusambandsins og að
kröfur sem gerðar eru á háskólasligi séu
uppfylltar, þutfa hjúkrunarfræðingar sem
ekki hafa lokið BS prófi að ljúka 16
eininga fornámi. I fornátni ljósmóður-
náms eru grunnnámskeið, sem kennd
eru í námsbraut í hjúkrunarfræði við
Háskóla íslands; lífeðlisfræði, fóstur-
fræði, heimspekileg forspjallsvísindi,
tölfræði og aðferðafræði. Fornámið
verður í boði skólaárið 1996-1997.
Innritun í nóm í Ijósmóðurfræði
Innritun verður takmörkuð við vissan
nemandafjölda á ári vegna takmarkaðrar
aðstöðu til klínísks nátns og starfsþjálf-
unar á heilbrigðisstofnunum. í fyrsta
hópi eru 8 nemendur.
Námsnefnd í ljósmóðurfræði fjallaði
um umsóknir í námið og tók viðtöl við
umsækjendur. Hún vann samkvæmt
leiðbeiningum sem samþykktar voru af
námsbrautarstjórn og háskólaráði.
Nefndinni er ætlað að taka endanlega
ákvörðun um val á nemendum og tekur
mið af: 1) Frammistöðu í þeirn náms-
greinum sem tilheyra fornámi,
2) starfsreynslu við hjúkrun, þ.m.t.
reynslu í kennslu, stjórnun og rann-
sóknum, 3) umsögn fyrrverandi kennara
eða yfirmanns á kennslu- eða heil-
brigðisstofnun, 4) greinargerð um-
sækjanda unt áhuga á námi
ljósmóðurfræði og hvernig sá áhugi
þróaðist, 5) annarri menntun/starfs-
reynslu og reynslu af félagsstörfum.
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 1. tbl. 72. árg. 1996