Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.1998, Síða 24

lífshættulegt. Vissulega voru sumir að gera hluti sem gátu
haft alvarlegar afleiðingar. Ég skynjaði þó alltaf að þetta var
þeirra val, á þeirra ábyrgð og það hvarflaði ekki að þeim
að utanaðkomandi heilbrigðisstarfsfólk ætti nokkuð með
að hafa áhrif á það. Fólk sem velur óhefðbundna meðferð
gerir það af ábyrgð og það hlustar á líkama sinn frekar en
rök heilbrigðisstétta. Ýmsum aðferðum getum við mælt
með t.d. slökun sem við vitum úr rannsóknum að dregur
úr kvíða, bætir svefn, lækkar blóðþrýsting o.s.frv. Um aðra
hluti sem við þekkjum ekki vel gildir að við verðum að hlusta
á útskýringar sjúklingsins og styðja hann í ákvörðun sinni.”
Hvað fær fólk út úr því að leita óhefðbundinna leiða
umfram það sem boðið er í heilbrigðiskerfinu?
„Margir finna áhrif af meðferðinni, t.d. bætta líðan,
minni verki og fl. Hvort þar er um að ræða líkamlega verkun
meðferðar, jákvæða hugsun, orkuflutning frá meðferðar-
aðila til sjúklings eða lyfleysuáhrif er erfitt að segja. En
sjúklingunum finnst það aukaatriði ef þeim líður betur. Þeir
sem veita óhefðbundna meðferð gefa skjólstæðingum
sínum yfirleitt mun meiri tíma en sem nemur viðtalstíma hjá
lækni. Eitt skipti í langri meðferð getur tekið eina til tvær
klukkustundir. Óhefðbundin meðferð er oft veitt í afslöpp-
uðu umhverfi þar sem meðferðaraðilinn hlustar á sjúkl-
inginn, hvetur til slökunar og gefur ráð byggð á heildrænu
mati á lífi skjólstæðingsins. Þetta er persónuleg þjónusta
og oft nánari en sú sem heilbrigðiskerfið býður. Svo spilar
einnig inn ( að þetta er meðferð sem fólk velur sjálft,
stjórnar sjálft og tekur heilshugar þátt í.“
Auðna segir að í rannsókn sinni hafi komið glöggt í Ijós
að fólkinu sem valdi óhefðbundna meðferð þótti vænt um
sjálft sig og vildi annast sig sem best. í nútímaþjóðfélagi er
sú skoðun að ryðja sér til rúms að fólk beri ábyrgð á eigin
heilsu. Ef óhefðbundnar aðferðir reynast fólki vel til að
viðhalda heilsu sinni eða lækna sig af sjúkdómum þá er
það ánægt og heldur þeim áfram. Aðrir hætta óhefðbund-
inni meðferð ef þeir finna að hún gerir þeim ekki gott. Það
sama gildir um hefðbundnar lækningar t.d. hætta margir
að taka penisillín eftir miðjan kúr af því að þeir fá illt í
magann af því.
Mörgum þykir óhefðbundin meðferð dýr og að Trygg-
ingastofnun ætti að niðurgreiða fleira en gert er. Auðna er
á öðru máli. „Lykilatriðið er að fólk velur sjálft þá meðferð
sem það vill nota og þar eru ótal valkostir. Ég held að
opinbert kerfi geti aldrei og eigi ekki að reyna að ná utan
um alla möguleika. Hins vegar er sífellt verið að
endurskoða hvað Tryggingastofnun tekur þátt í að greiða
af meðferð og smám saman trúi ég að muni síast inn í það
kerfi ýmislegt sem enn telst óhefðbundið en heilbrigðis-
starfsfólk vísar í vaxandi mæli á. Niðurgreiðslur munu hafa
áhrif á val fólks á meðferð að einhverju leyti en hins vegar
munu einstaklingar sem hafa áhuga á að nota óhefð-
bundna meðferð aldrei binda sig eingöngu við það“ segir
hún og bætir við: „Sumt af óhefðbundinni meðferð krefst
160
töluverðra fjárútláta sem er ekki á allra færi að greiða. Ég
veit dæmi þess að fólk hafi hætt slíkri meðferð vegna
kostnaðar. Eftir því sem ég best veit er verðskráin hér á
landi samt ekki ósanngjörn t.d. ef miðað er við fótsnyrtngu
eða annað slíkt. Munurinn liggur í því að meðferðin fer
gjarnan fram í fleiri skipti í langan tíma og það gerir hana
dýra. Fólk velur hins vegar í hvað það vill setja peningana
sína. Ég heyrði um daginn lækni hneykslast á einhverjum
sem eyddi milljón í að fara til Mexíkó til að drekka seyði af
apríkósukjörnum við langvinnum sjúkdómi. Þessi læknir
keyrir örugglega um á 3 milljón króna jeppa sem varia telst
skynsamleg fjárfesting. ( okkar þjóðfélagi er viðurkennt að
eyða peningum í laxveiði og dýra bíla en ekki í óhefð-
bundna meðferð. Fólk, jafnt heilbrigt sem sjúkt, á hins
vegar rétt á að stjórna sinni meðferð og heilbrigðisstarfs-
fólki ber sem fagmönnum að virða það.”
Rannsóknir og
nýjungar í hjúkrun
Ráðstefna á vegum
Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga verður
haldin 16. og 17. apríl 1999
að Hótei Loftleiðum.
•
Ráðstefnan er tileinkuð rannsóknum
íslenskra hjúkrunarfræðinga
og nýjungum í störfum þeirra.
•
Mikilvægi þess að þekking í hjúkrun
sé byggð á rannsóknum og þær séu nýttar
í hjúkrunarstarfinu er óumdeild nú
þegar við stefnum inn í 21. öldina.
•
Skiiafrestur útdrátta (Abstrakta) er til
15. nóvember 1998.
•
Nánari upplýsingar veitir:
Aðalbjörg J. Finnbogadóttir,
hjúkrunarfræðingur
Félagi íslenskia hjúkrunarfræðinga
Suðiirlandsbraiit 22
108 Reykjavík
Sími: 568 7575
Fax: 568 0727
Netfang: adalbjorg@hjukiun.is
Tímarit Hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 74. árg. 1998