Tíðindi um stjórnarmálefni Íslands - 01.01.1870, Blaðsíða 135
UM FJÁRHAGSAÐSKILNAÐ.
129
vísa til þegnlegrar uppástungu, sem i eptirriti fylgir bréfi þessu,
dags. 5. maímán. 1S57,, og er þar ítarlega skýrt frá því mál-
efni. Krafa sú, ab sjób þessum sé skilab aptur, er einkum
ekki heimtað mcira cn tekjur þær, sem^af þeim fengust, þegar
þær voru seldar.
^iessar kröfur eru svo lagaðar, að dömsmálastjdrnin álítur
dþarft að sýna nákvæmar fram á það, að ekki verður falliztáþær.
þd álitum vér réttast að geta þess um sölu jaröagtízins yfir höfuð
að tala, að hún hefir ávalll faiið fram eplir uppástungu yfirvalda
þeirra á íslandi, sem hlut attu að mali, og að, auk þess að séð
hefir verið um, að ríkissjdðurinn ekki biði neitt tjón við söluna,
hafa menn og haft það fyrir augum sér, sem hetir þdtt rniklu
varða, að styðja að því, að sjálfscignarbaindur fjölguðu á landinu,
og hvað sérstaklcga snertir söluna á stdlsgdzunum, sein einkanlega
hcfir verið haft á mdti, þá má eigi gleyina því, að húri fdr fram
eptir uppástungu nefnda, er skipaðar voru til að íhuga og segja
álit sitt um, hvað hagfelldast væri i þvi efni, og sést það einkutn
af ástæðunum fyrir konungsbréfi 29. aprílmán. 1785, að nefndar-
menn hafa allir verið á citt sáttir um að ráða lil, að Skálholts—
sttílsgdzin væru seld. Hið sama var og um söluna á Hdlastdls
jörðum, sjá kanscllíbréf 13. oktdbermán. 1801; en á hinn bóginn
fdru skoðanir manna í ýrnsar állir um það, hvort rcttara mundi
að Icggja niður skdlann á JJdlum og sleypa honuin saman við
skdlann í Reykjavík, eður að halda honum áfram og fiylja hann á
Akureyri. Jpannig viðurkcnndu allir á þeim tímum, að salan á
jörðunum væri skdlanuin í hag, og þarvið bættist sérstaklega sú
ástæða um Skálholtsslúls jarðirnar, að biskupssetrið sjálft og að
nokkru leyli einnig hinar stdlsjarðirnar höfðu skemmzt svo mikið af
eldgosi, að ísjárvcrt þdtti að láta skdiann og biskupsstúlinn vera
framvegis í Skálholti.
Hvað uppástungu hins annars minni Iduta snertir, sem gjörir
minnstar kröfur gegn ríkissjdðnum, er það álit ddinsmálastjúrnar-
innar, að tillag það, sem þar er slungið uppá, og að mestu
leyti er bráðabirgðartillag, muni ekki verða nægilcgt. Vér skulum
um það efni sérílagi taka fram, að jarðir þær, sem skdlarnir á
Islandi áltu, og scm voru álitnar nægilegar til þarfa þeirra, hafa
seinna vcrið teknar frá þeim og seldar, og liefir andvirðið runnið inn
í ríkissjdðinn. Af þessu lciðir, að útgjöldin handa skdlunum hafa
síðan verid greidd úr ríkissjóðnum. Að vísu voru gjörðir upp
reikningarnir milli skdlans og ríkissjtíðsins árið 1831, og var siðan
ákveðið með konungsúrskurði 12. aprilmán. 1844, að skólanum
1865.
18. janúar.