Gerðir kirkjuþings - 01.01.2015, Page 16

16 17
Að menn geti ekki borið virðingu fyrir öðrum. Þvert á móti, í rauninni. Því meiri virðingu
sem hver og einn ber fyrir sjálfum sér og sinni trú og þeirri kirkju sem viðkomandi
tilheyrir, þeim mun meiri virðingu getur sá hinn sami borið fyrir öðrum. Því þá hefur
hann skilning á því hvað það þýðir að tilheyra söfnuði, hvað það þýðir að trúa og skilning
á því að aðrir geti haft aðra trú, en að hún sé mikilvæg og beri að virða. Þess vegna vona ég
að sjálfstraust kirkjunnar verði nægt til þess að almenningur á Íslandi skynji það að þetta
sé eitthvað sem kirkjan trúir á sjálf, hún trúi á sjálfa sig og þar af leiðandi sé fólki óhætt
að trúa líka. Og við höfum svo sannarlega ástæðu til að bera virðingu fyrir þjóðkirkjunni
og kristinni trú. Menn mega ekki falla í þá gryfju að telja sig þurfa að biðjast afsökunar
á kirkjunni og hlutverki hennar í gengum tíðina. Kristin trú hefur mótað þetta samfélag
og lagt grunninn hér á landi og víðar að menntakerfi, velferðarkerfinu, mannréttindum,
vísindum, stjórnsýslu, innviðum og þjóðskipulagi. Allur grundvöllur, allar stoðir kristinna
samfélaga eiga rætur í trúnni og starfi kirkjunnar.
Tökum sem dæmi menntun, í hvaða landi sem er. Í Bandaríkjunum m.a. eru allir elstu
og virtustu háskólar landsins sprottnir upp úr trúarhreyfingum – úr kristinni kirkju. Það
á við um skóla sem eru mörg hundruð ára gamlir, líka yngri menntastofnanir, ég leit yfir
lista yfir þá skóla sem teljast bestir í Bandaríkjunum skv. einhverri einkunnagjöf, og las
mottóin þeirra, kjörorð þessara skóla. Ég ætla að lesa hér nokkur dæmi, þetta eru s.s.
virtustu menntastofnanir Bandaríkjanna. „Við treystum á Guð“ segir einn háskólinn, „Í
birtu þinni munum við sjá ljósið“ segir annar; „Lög án siðferðis eru gagnslaus“ segir sá
þriðji. „Undir valdi Guðs blómstrar hún“ og er vísað þar til menntastofnunarinnar. „Ljósið
og sannleikurinn“ er einfalt kjörorð Yale háskóla, og ef við förum yfir til Bretlands þá
er sama upp á tengingum þar: Kjörorð Oxford háskóla sem birtist í merki skólans er:
„Drottinn er ljós mitt“.
Það sama á við um vísindastarf um aldir. Nú hefur tekist að draga upp þá mynd, allt of
oft og allt of víða, af kirkjunni, eða kristni í gegnum tíðina að hún hafi á einhvern hátt verið
í andstöðu við vísindi og framfarir. Ekkert gæti verið fjær sanni. Það er t.d. orðið algild
og þekkt mýta að kirkjan hafi talið að jörðin væri flöt um aldir, svo aftarlega hefði hún
verið á merinni hvað varðaði vísindi og framfarir. Þetta er bara vitleysa sem að rakin hefur
verið aftur til 19. aldar, til bókar þar sem þessu var fyrst haldið fram. Raunin er hins vegar
sú að allir menntaðir menn og allir kirkjunnar þjónar í kristni, allt aftur til upphafsins,
allt aftur til Rómaveldis hafa vitað að jörðin væri hnöttótt. Það hefur aldrei nein kirkja,
hvorki sú kaþólska né önnur, boðað það að jörðin væri flöt og það væri hættulegt að sigla,
því menn gætu dottið fram af brún jarðarinnar. En þetta er til marks um þann áróður,
það er ekki hægt að kalla þetta annað, þannig varð þessi saga til, sem áróður, sem að
hefur fengið að grassera um of. Sama varðandi mannréttindi, kirkjan, kristni hafa verið
leiðandi í því að berjast fyrir mannréttindum á Vesturlöndum alla tíð. Afnám þrælahalds,
bann við þrælahaldi kom til eftir áralanga baráttu kirkjunnar og kristinna manna. Og
þjóðskipulagið allt, velferðarkerfið á Norðurlöndum er sprottið upp úr Lútersku kirkjunni
sem og stjórnsýslan, innviðirnir, allt sem hefur gert okkur kleift að byggja upp þetta góða
samfélag sem að við búum við í dag. Þetta er allt saman eitthvað til að vera stoltur af. En
það þarf að vera óhræddur við að segja þetta og kirkjan á að vera óhrædd við að minna