Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.2016, Blaðsíða 36

Helgarblað 11.–14. október 20168 Bækur
Mál og menning hefur á undanförn­um árum gefið út klassísk meistara­verk, innbundin og
myndskreytt. Þar má nefna Reisu­
bók Gúllívers eftir Jonathan Swift
og Ummyndanir Ovidiusar, svo
einhverjir titlar séu nefndir. Nú
bætist við Fjársjóðseyja Roberts
Louis Stevenson. Flestir þekkja
söguna, sem margoft hefur verið
kvikmynduð, og margir hafa lesið
íslensku þýðinguna frá árinu 2001,
sem var allnokkuð stytt. Nú kem­
ur sagan út í fullri lengd í sérlega
góðri þýðingu Árna Óskarssonar
sem einnig skrifar fróðlegan eftir­
mála við verkið.
Í Fjársjóðseyjunni kynnumst
við hinum knáa og unga Jim
Hawkins sem fer í fjársjóðsleit
og kemst í kynni við sjóræningja.
Þetta er ævintýrasaga með öllu
tilheyrandi. Þarna eru skrautlegir
skálkar, talandi páfagaukur, falinn
fjársjóður og beinagrindur. Það er
ekki hægt að biðja um það betra!
Sagan státar svo af eftirminnilegri
hetju, ungum dreng, Jim Hawkins,
sem er bæði ráðagóður og hug­
rakkur og ekki veitir af þeim eigin­
leikum í öllum þeim miklu hætt­
um sem hann lendir í. Þessi ungi
drengur fangar hug lesandans sem
gengur inn í hugarheim hans, eins
og í magnaðri lýsingu á martröð­
um sem hann fær um hinn ein­
fætta sæfara sem hann hefur verið
varaður við. Þegar sá mætir svo á
sviðið er ekki laust við að fari um
lesandann, eins og hina geðugu
söguhetju.
Andrúmsloft sögunnar er
drungalegt og ógnir virðast ætíð
bíða handan við hornið. Þarna
verða viðbjóðsleg dráp
og voðaverk eru unnin
fyrir framan augun
á drengnum. Það er
erfitt að sjá fyrir sér
barna bókarhöfund
í nútímanum leggja
upp í jafn svakalegan
leiðangur og hér er
gert. Stílgáfa höfund­
ar er aðdáunarverð,
hann dregur upp
sterkar og kröftugar
myndir þannig að
sögusviðið verður ljóslifandi fyrir
lesandanum. Þetta er krassandi
frásögn og þeim fullorðna lesanda
sem breytist ekki í spennt barn
við lesturinn er ekki viðbjargandi.
Þessi ævintýralega saga er einfald­
lega dýrðleg skemmtun fyrir jafnt
unga sem aldna.
Þorparar sögunnar eru litríkir
persónuleikar sem þrátt fyrir
illmennsku ná að kalla fram
vissa samúð hjá lesendum,
kannski vegna þess að þeir eru
stórskemmtilegir og sjálfir full­
komlega meðvitaðir um sína miklu
og stóru bresti. Það fer notalegur
hrollur um lesandann þegar fúl­
menni kyrjar: Á dauðs manns kistu
… Ó-hó og romm-
flaska ein! Aðal­
skúrkurinn er hinn
einfætti langi­John
Silver og ekki er hægt
annað en að heillast
af honum, það er ein­
faldlega ekkert hvers­
dagslegt við hann. Hið
sama má segja um
Ben Gunn sem hafði
dúsað á fjársjóðs­
eyjunni í óratíma,
hann er eftirminnileg
tragi­kómísk týpa.
Bókina prýða
myndir eftir George Roux (1850–
1929), listilega vel gerðar og þjóna
sögunni einkar vel. Það er ekki al­
veg hægt að taka undir með Lísu í
Undralandi sem spurði hvaða gagn
væri að myndalausum bókum, en
þegar maður skoðar þessa þá veit
maður samt hvað hún átti við. Þetta
eru myndir sem fanga augað og
ekki er annað hægt en að staldra
við þær.
Máli og menningu ber að þakka
fyrir þá alúð sem lögð hefur verið í
útgáfu þessarar bókar. Vonandi sér
forlagið sér kleift að halda áfram
að gefa út perlur heimsbókmennt­
anna í þessu sama formi, og þá
algjörlegar óstyttar. n
Tímalaus
fjársjóður
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@dv.is
Bækur
Fjársjóðseyjan
Höfundur: Robert Louis Stevenson
Þýðandi: Árni Óskarsson
Útgefandi: Mál og menning
287 bls.
„Þeim fullorðna
lesanda sem
breytist ekki í spennt
barn við lesturinn er ekki
viðbjargandi.
Robert Louis Stevenson Hann var 31 árs gamall þegar hann skrifaði Fjársjóðseyjuna
fyrir 12 ára stjúpson sinn.
Á forsíðu sögunnar um hundinn sem enginn sá er Hafsteinn Haf­steinsson tilgreindur sem höfundur verks­
ins. Á baksíðu kemur aftur á móti
fram að auki að skáldið Bjarki Karls­
son yrki vísurnar sem leiða okkur um
hina myndrænu frásögn. Maður hef­
ur á tilfinningunni eftir smá lestur
að um sögu og hugmynd sé að ræða
sem unnin sé af myndahöfundinum
en að Bjarki hafi verið fenginn til að
yrkja hnyttið kvæði í stað uppruna­
legs texta.
Höfundurinn er nýútskrifaður
frá myndskreytingarskóla Willem
de Koonig akademíunnar í Hollandi
og má segja að myndasaga hans
sé fagleg og virkilega
skemmtileg á köflum.
Aftur á móti þá þarf að
leggja sig virkilega fram
við að lesa texta Bjarka
með tilþrifum til að
skemmtun sé að. Erfið­
ast er að sætta sig við
íslenskun hans á enska
orðinu „pad“ (stundum
þýtt sem bretti eða bara
skjár) sem verður að
bakka. Tilgangurinn er vissulega
sá að margt rímar við bakka en þetta
er kannski athugasemd sem á rætur í
„fullorðinsviðhorfi“.
Eldri börn sem eru
farin að þekkja veruleika
„ipadismans“ hrífast af
hugmyndinni sem sagan
rekur og finnst þetta
fyndið og skemmtilegt
ævintýri, en yngri börn
hafa líka gaman af hinni
skýru sjónrænu frásögn
þótt þau fylgi ekki endi­
lega söguþræði kvæðis­
ins, enda verður það ansi
snúið á köflum.
Bjarki yrkir hratt og mikið og
knúsar orðmyndir oft svo að þótt
þær hljómi vel verða þær illskiljan­
legar. Verkið hefði væntanlega orðið
brúklegra með hefðbundnari yrking­
um, þótt maður geti auðvitað ekkert
sagt um það hvernig æska lands sem
elst upp við rapp taki texta sem ætlað
er að flæða og æða í kyngi og svingi.
Ef svo má segja.
Raunasaga hundsins sem engin
sá er þegar öllu er á botninn hvolft
mjög skemmtileg hugmynd og lumar
á dálaglegum boðskap sem vert er að
brýna fyrir börnum; áminning um að
halda tengslum við raunveruleikann
og njóta líðandi stundar. Því er full
ástæða til að óska Hafsteini til ham­
ingju með sitt fyrsta verk. n
Nútímaleg frumraun
Arnaldur Máni Finnsson
skrifar
Bækur
Enginn sá hundinn
Höfundur: Hafsteinn Hafsteinsson
Útgefandi: Mál og menning
40 bls.
Svissneski rithöfundurinn Joël Dicker sló víða í gegn með bók sinni Sann­leikurinn um mál Harry Quebert. Aðalpersónan í
þriðju skáldsögu hans, Bókin um
Baltimore­fjölskylduna, er sú sama
og í metsölubókinni, rithöfund­
urinn Marcus Goldman sem rifjar
hér upp samskipti sín við frænd­
fólk sitt í Baltimore sem gekk allt
í haginn og virtist lifa hinu full­
komna lífi.
Lesandinn veit allt frá byrjun að
harmleikur hefur átt sér
stað, enda er óspart vísað
til hans, leyndardómur­
inn er hins vegar sá hvað
gerðist. Þar liggur spenna
sögunnar og hún vex eftir
því sem lesandinn tengist
persónum verksins sterk­
ari böndum og þar eru
Hill og Woody fyrirferðar­
mestir en þeir tengjast
sem drengir svo sterkum
böndum að ekkert virðist geta rof­
ið þau. Bestu hlutar verksins snúa
að lýsingum á þessum
sérstöku drengjum,
ofbeldinu sem Hill
verður að þola frá
skólafélögum og ein­
manakennd hins for­
eldralausa Woodys sem
gerist verndari Hills og
hluti af fjölskyldu hans.
Þegar líða fer á sögu
dvínar spennan og við
tekur löng og fremur
klisjukennd ástarsaga. Um leið
verður sagan hversdagsleg og
of dauf. Þar sem sagan spannar
nokkur ár eldast Hill og Woody
og því miður verða þeir ekki jafn
eftirtektar verðir persónuleikar og
þeir voru sem börn og unglingar.
Verkið dalar og verður að meló­
drama sem á köflum er ansi ótrú­
verðugt. Þetta er synd því höfund­
ur byrjaði afar vel.
Bókin er rúmar 500 síður og allt
of löng. Niðurstaðan er miðlungs
afþreying. Höfundur Sannleikans
um Harry Quebert á að geta gert
miklu betur en hann gerir hér. n
Sagan af Hill og Woody
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@dv.is
Bækur
Bókin um Baltimore-
fjölskylduna
Höfundur: Joël Dicker
Þýðandi: Friðrik Rafnsson
Útgefandi: Bjartur
537 bls.