Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.2016, Blaðsíða 24

Helgarblað 11.–14. október 20164 Bækur
Það var eins og að fá gamlan vin í heimsókn þegar Núna, nýjasta ljóðabók Þorsteins frá Hamri, barst mér í pósti
á fallegum haustdegi. Síðast hafði
hann barið að dyrum fyrir þrem­
ur árum með Skessu kötlum sem
sýndu að hvergi var bilbug á honum
að finna. Og skemmst er frá að segja
að Núna sannar enn og aftur að Þor­
steinn er í fremstu röð skálda okkar,
lífs og liðinna. Hér er hann kominn
eins og við þekkjum hann best, með
þá sögu að segja sem honum hef­
ur legið á hjarta frá því hann kvaddi
sér fyrst hljóðs fyrir hartnær sex ára­
tugum með bókinni Í svörtum kufli,
erindin svo brýn að hann gætir þess
að flytja þau ekki berum orðum.
Sem svo oft áður er Þorsteini for­
tíðin hugleikin en þó einatt með
þeim hætti að hún varpi ljósi á líð­
andi stund, og á það við um orðin
sem ævina, bókmenntirnar sem
lífshlaup sögumanns. „Andartök­
in/svo ein í fyrndinni, smáleg//og
samt, þá stundina,/ígildi heims sem
var heill,//þau koma sem
angan/úr kyrrþey//eða
tónblær af strengjum/
tærrar gleði,“ yrkir hann
í síðasta ljóði bókarinnar,
Fararefni. Fortíð og nútíð
rekast iðulega saman í
ljóðum Þorsteins og þótt
auðvitað gæti stundum
söknuðar og megi
stundum heyra ádrepuhljóm er allt
fagurlega fram sett og af þeirri hóf­
semi sem mest áhrif hefur.
Núna er skipt í tvo hluta. Sá fyrri
og lengri er nafnlaus en hinn síðari
heitir „Manstu“ og inniheldur fjögur
ljóð. Þar má ímynda sér að höfundur
rekist á sjálfan sig í líki vegfaranda
sem „gengur til öryggis/götuna sólar
megin,//ekki vegna/ástar á ljósi//
heldur sér hann
þá skýrar/skugga
sinn.“ Þannig hefur
Þorsteinn reynd­
ar alltaf komið mér
fyrir sjónir, skáld
sem baðar sig ekki
í ljómanum heldur
bregður birtunni á
sjálfan sig og samtíð
sína til athugunar, af
list og hógværð.
Ljóðabækur Þor­
steins nálgast nú
þriðja tuginn en þó
gætir hvergi í Núna
værukærðar, and­
varaleysis eða endur­
tekningar þótt stefin séu gamalkunn
og sígild – náttúran, afstæður tími,
arfurinn, glíma mannfólksins við
heiminn og ekki síst sjálft sig. Hann
er vökull og brýnir sig að ganga ekki
að neinu vísu, enda segir hann um
göturnar sem eru honum kunnar:
Þó geng ég þær nú
með gjörhygli, varúð
og hef auga með útskotum
þar sem finna má jafnt
fagnaðarefni sem nauðir.
Og hnykkir á í lokin, segist ganga
þessar götur „Af því meiri gát/sem ég
tel mig þekkja þær betur.“
Eins og á við um allan góðan
kveðskap mun hver og einn skilja
hann á sinn hátt því hér er ekki um
reiknings dæmi að ræða. Ljóð línurnar
síast inn í hugann hver af annarri og
taka sér þar bólfestu, halda áfram að
óma með sinni seiðmögnuðu hrynj­
andi, lifa sjálfstæðu lífi en sameinast
öðrum um leið, mynda heild.
Þorsteinn fer vel með orðin og
þögnina sem ljær þeim merkingu.
Hann talar um „þá freistni/að fylla
með ákafa/tímarúm þetta, tileinkað/
hljóðri, hlutlausri bið/eftir orðum.“
Orðin hafa lengið verið honum yrkis­
efni og hér bætir hann við þær hug­
leiðingar, til dæmis í þessu fallega
ástarljóði:
Og samt
er svo margt fallegt.
Þar á meðal
þessi orð.
Og þú
að segja þau.
Núna er hvalreki á fjörur
aðdáenda Þorsteins frá Hamri. Þau
sem ekki þekkja vel til verka hans
hvet ég hins vegar til að gera sér
dagamun og festa sér eintak því hér
er á ferð skáldskapur eins og hann
gerist bestur. n
„Núna er hvalreki
á fjörur aðdáenda
Þorsteins frá Hamri.
Eins og við
þekkjum
hann best
Ólafur Jóhann Ólafsson
skrifar
Bækur
Núna
Höfundur: Þorsteinn frá Hamri
Útgefandi: Mál og menning
55 bls.