Dagblaðið Vísir - DV - 08.12.2017, Qupperneq 10

10 Helgarblað 8. desember 2017fréttir
G
ott heilbrigðiskerfi er
hjartað í góðu samfélagi,
ef við gerum vel við okkar
veikasta fólk og fólk sem
er slasað þá er samfélagið í lagi.
Það skiptir ekki síður miklu máli
að horfa til forvarna og lýðheilsu,
endurhæfingar og eftirmeðferðar,
til að tryggja að fólk komist aftur
í gang eftir sjúkdóma og slys. Ég
horfi á þennan málaflokk í tengsl­
um við samfélagið allt, það er
enginn málaflokkur einangraður,“
segir Svandís. „Heilbrigðismál eru
menntamál, samgöngumál, fjöl­
skyldumál og umhverfismál. Þau
tengjast nýsköpun og þróun, mat­
vælaframleiðslu, ferðavenjum,
vinnulöggjöfinni, búsetu og kynja­
sjónarmiðum.“ Til dæmis þurfi
heilbrigðiskerfið að vera öflugt til
að koma í veg fyrir að sumir nem­
endur hverfi frá námi, heilbrigðis­
mál eru einnig fjölskyldumál í
tilvikum þar sem kona af lands­
byggðinni og er í áhættumeðgöngu
þarf að búa langdvölum í höfuð­
borginni. „Ég trúi því að ef megin­
markmið okkar er jöfnuður og
jafnt aðgengi að þjónustu óháð bú­
setu og efnahag þá tökum við alltaf
bestu ákvarðanirnar.“
Landspítalinn verður
við Hringbraut
Svandís tekur við embættinu af
Óttari Proppé, í ráðherratíð hans
var mikið rætt um einkavæðingu í
heilbrigðisþjónustu.
Nú þegar þú ert komin í heil-
brigðisráðuneytið, eigum við von
á viðsnúningi í áherslum?
„Viðsnúningur er ekki orð
sem ég myndi nota. Hins
vegar mun ég láta gera út­
tekt á þróun einkavæðingar
í íslensku heilbrigðiskerfi
á undanförum árum til
þess að hafa sterkan og
öruggan grunn til að
byggja ákvarðanir á, því
að opinbert heilbrigð­
iskerfi er fyrir okkur
öll, fyrir það er greitt
úr sameiginlegum
sjóðum og við eig­
um öll að geta notið
þjónustunnar óháð
efnahag. Það verð­
ur ekki einkavætt á
minni vakt.“
Staðsetningu Landspítalans
hefur borið á góma undanfarin
misseri, hefur uppbyggingin við
Hringbraut verið gagnrýnd harð-
lega og lagt til að nýr spítali verði
byggður annars staðar. Verður
haldið áfram á sömu braut?
„Að sjálfsögðu. Ef við förum
að taka upp skipulag og vinnu
sem hefur verið í undirbúningi
í mörg ár þá værum við enn að
fresta uppbyggingu nýs háskóla­
sjúkrahúss. Það er óboðlegt.“
Aðgengi að rafrettum varð
nokkuð hitamál á síðasta kjör-
tímabili, það mál bíður enn af-
greiðslu. Verður aðgengi að rafrett-
um takmarkað?
„Málið hans Óttars er á minni
þingmálaskrá þannig að ég geri
ráð fyrir að þingið fái að glíma
við það aftur. Rafretturnar
eru utan allra kerfa, enda
tiltölulega nýjar á mark­
aði, og hér er viðleitni til
að ná utan um það með
einhverju móti.“
Bráðavandi sem þarf
að horfast í augu við
Svandís hefur hins
vegar mestan áhuga
á stóru línunum og
að horfa til lengri
tíma þegar kem­
ur að uppbyggingu
í heilbrigðis kerfinu.
„Þá skiptir mestu
máli að kalla
að borðinu
þá sem best
þekkja
til, bæði landlækni, sérfræðinga,
samtök sjúklinga og heilbrigðis­
starfsmenn. Það eru tugir þúsunda
sem eru með einhverjum hætti
þátttakendur í heilbrigðiskerfinu.“
Ný ríkisstjórn leggur mikla
áherslu á að gera vel í geðheil­
brigðismálum, Svandís hyggst
gefa Alþingi skýrslu um stöðu
mála. „Við leggjum mjög mikla
áherslu á þann málaflokk, það er
geðheilbrigðisáætlun sem sam­
kvæmt stefnuyfirlýsingu ríkis­
stjórnarflokkanna á að fullfjár­
magna. Sú áætlun byggir á mjög
víðtækri vinnu og mér finnst
skipta máli að ég gefi Alþingi
skýrslu um þau mál án þess að
eftir því sé leitað sérstaklega. Ég
mun taka stöðuna á málaflokkn­
um í víðum skilningi, sjúkrahús­
þjónustunni og sálfræðiþjón­
ustu fyrir ungt fólk svo eitthvað sé
nefnt. Það er bráðavandi sem við
þurfum að horfast í augu við.
Andleg heilsa er ekki síður
mikil væg en líkamleg heilsa. Þarna
er oft um að ræða birtingarmynd
eftir mjög langan aðdraganda
sem við þurfum að vera meðvit­
uð um.
Aukinn hraði, auk­
in streita, krafa um
frammistöðu á öllum
sviðum, miklar kröf­
ur til útlits og pressa
frá staðalímyndum.
Það er flókið að vera
til. Því þurfum við að
leggja áherslu á and­
lega heilsu í okkar
heildrænu sýn.“
Til að byrja með á
að efla heilsugæsluna
sem fyrsta viðkomu­
stað í heilbrigðiskerf­
inu, meðal annars
með því að fjölga sál­
fræðingum í þverfaglegum teym­
um sem starfa á heilsugæslustöðv­
um. Þar að auki á að leggja áherslu
á fjölgun sálfræðinga innan fram­
haldsskólanna, mikil þörf sé á sál­
fræðiþjónustu á því aldursbili og
því sé mikilvægt að nemendur
geti gengið að sálfræðingi vísum
í skólunum. Til stendur að draga
úr greiðsluþátttöku sjúklinga, þar
á meðal verði skoðuð sálfræði­
þjónusta, tannlæknaþjónusta
fyrir aldraða og öryrkja og ferða­
og uppihaldskostnaður fyrir sjúk­
linga af landsbyggðinni. Þar sem
ekki er búið að leggja fram fjár­
lagafrumvarp fyrir næsta ár þá
getur Svandís ekki nefnt nein­
ar tölur í því samhengi.
Gæta þarf að verð-
mætamatinu í
samfélaginu
Stéttir heilbrigðis­
starfsmanna hafa
lengi talað um hækk­
andi meðalaldur,
skort á starfsfólki og
mikið álag. Svandís
segir að umræða
um lausn á þess­
um vanda sé
þegar hafin, með­
al annars við for­
stjóra Land­
spítalans. „Mjög
stór hluti af
þessu eru
kjaramál og
lýtur líka að starfs­
umhverfi fólks, það
eru margar byggingar
orðnar þreyttar. Svo
þarf að laga öryggis­
mál, sérstaklega á
geðdeildinni. Þetta
hangir allt saman,
starfsánægja hangir
á þessu öllu. Sem
betur fer eigum við
gríðarlegan fjölda af
öflugu fólki á svið­
um heilbrigðismála,
menntamála og vel­
ferðarmála, sem
leggur metnað sinn
í að vinna vel í þágu heildarhags­
munanna. Við þurfum að gæta að
verðmætamatinu í samfélaginu;
það að það sé ekki alltaf betur
borgað fyrir að passa peninga en
að passa fólk. Þar þurfum við líka
að horfa á kynbundinn vinnu­
markað og kynbundinn óútskýrð­
an launamun og kvennastéttir sem
eru stórar á þessum sviðum.“
Ekki svik við kjósendur
Vinstri grænna
Sem þingmaður Vinstri grænna
hefur Svandís, sem og fleiri, gagn­
rýnt Sjálfstæðisflokkinn harðlega í
ræðu og riti. Hefur Svandís meðal
annars talað um Bjarna Benedikts­
son, formann Sjálfstæðisflokksins,
sem „gangandi hagsmunaárekstur“.
Hvernig er að vera komin í
ríkis stjórn með Bjarna Benedikts-
syni og Sjálfstæðisflokknum?
„Það er pólitísk áskorun. Ég
tel að þessi ríkisstjórn geti orðið
mjög mikilvægt gæfuspor fyrir Ís­
lendinga á þessum tímapunkti.
Með þessum löngu stjórnarmynd­
unarviðræðum gátum við kom­
ið okkur saman um sameigin­
legan grunn til þess að sækja fram
í öllum þessum helstu þáttum ís­
lensks samfélags. Við þurftum að
tala okkur í gengum helstu mála­
flokkana og koma með sameigin­
legan texta á blað sem við gátum
öll verið sammála um. Við verð­
um ekki Sjálfstæðismenn við það,
Bjarni Ben verður ekki Vinstri
grænn, að minnsta kosti mjög
seint,“ segir Svandís og hlær.
Hún lítur ekki á samstarfið sem
svik við kjósendur Vinstri grænna.
„Glíman sem við höfum verið að
heyja við flokkana lengst til hægri,
hún er ekki búin, hún verður áfram
fyrir hendi. Málamiðlanir þurfum
við að gera, en um leið munum við
tala skýrt fyrir okkar stefnu. Ég er
í stjórnmálum til að ná árangri –
fyrir málin og fyrir samfélagið.
Ég er í stjórnmálum til að sjá
mín áherslumál og áherslu­
mál minnar hreyfingar ná
fram að ganga fyrir alla Ís­
lendinga, líka þá sem kjósa
Sjálfstæðisflokkinn. Og ef
við náum árangri til að
skapa betra samfélag
í samstarfi með Sjálf­
stæðisflokki og Fram­
sóknarflokki þá ger­
um við það.“ n
verður ekki einka-
vætt á minni vakt
Svandís Svavarsdóttir tók við sem
heilbrigðisráðherra fyrir rúmri viku. Heilbrigðismálin
hafa verið í deiglunni síðustu ár, málaflokkurinn
er gríðarlega stór og ljóst að mikið mun mæða
á nýjum heilbrigðisráðherra, þeim sjötta á tíu
árum, á þessu kjörtímabili. Blaðamaður DV
settist niður með Svandísi og ræddi við hana um
stöðuna í heilbrigðismálunum, samstarfið við
Sjálfstæðisflokkinn og verkefnin fram undan.
Ari Brynjólfsson
ari@pressan.is
„
Það er
pólitísk
áskorun
Ekki svik við kjósendur að
starfa með Sjálfstæðisflokknum
Svandís segir að hún sé í stjórnmálum til að
sjá sínar áherslur og áherslur Vinstri grænna
ná fram að ganga. Mynd SiGtryGGur Ari