Morgunblaðið - 05.10.2017, Qupperneq 44

44 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. OKTÓBER 2017
Í fróðlegri grein
Halldórs Benjamíns
Þorbergssonar, fram-
kvæmdastjóra Samtaka
atvinnulífsins í Frétta-
blaðinu 20. september,
dregur hann upp
skuggalegar stað-
reyndir varðandi það,
hverja kerfið telur
breiðustu bökin, þegar
kemur að skatt-
greiðslum.
Í stefnu Sjálfstæðisflokksins
stendur, að hver maður skuli geta
lifað af launum sínum með sæmd.
Þannig er það ekki í dag. Lægstu
laun, sem hækkuðu í áföngum á
þremur árum upp í 300 þúsund,
hvernig sem á nú að skilja slíkt
vinnulag, er ekki hægt að skatt-
leggja, það liggur í augum uppi. Þeir
sem fjalla um þessi mál, hljóta að
geta sett sig í spor þeirra sem eiga
að lifa af rúmum 200 þúsund krón-
um, ef ekki, ættu þeir að ræða við þá
sem það gera.
Einhliða umræða er ekki til nokk-
urs gagns. Þegar rætt er um hærri
persónuafslátt, virðist aðalvandinn
sá, að þeir sem hafa hærri laun en
þau lægstu, njóta einnig góðs af.
Ef skattleysismörk launa eru 300
þúsund, mætti leggja um 20% skatt
á laun upp í 700 þúsund, 38% upp í
1.200 þúsund, 45% upp í 1.700 þús-
und og 52% á umfram það. Þá er
ekki greiddur skattur af þeim laun-
um sem hægt er að skrimta af, fólkið
með miðjulaunin, en barnafjölskyld-
ur tilheyra gjarnan þeim hópi, greið-
ir þá minna íþyngjandi skatt, en
greiddir eru háir skattar af ofur-
launum.
Áður en fólk reytir hár sitt yfir
því, að þeir með ofurlaunin greiði
ekki nóg, þar sem þeir njóta einnig
300 þúsund króna skattleysismarka,
skulu menn dunda sér við að reikna
út skatt þess sem hefur til dæmis 2
milljónir í laun og skoða þá krónu-
tölu.
Hár skattur á efsta þrep, gæti
kannski aðeins heft það ofurlauna-
skrið sem enn veður uppi. Ég átta
mig ekki á, af hverju tryggingar-
félögin hafa ekki boðið ofurfor-
stjórum áhættutrygg-
ingar. Ofurlaun hljóta
að fela í sér mikla
áhættu fyrir viðkom-
andi starfsmann. Ef
forstjóri stórfyrir-
tækis hefur tvenn árs-
laun þess lægstlaun-
aða, eða jafnvel meira,
í mánaðarlaun, vekur
það engar spurningar
um hæfi viðkomandi
fyrirtækis?
Framundan eru
kjaraviðræður. Flest
fyrirtæki hafa ekki möguleika á
miklum launahækkunum, sem færu
beint út í verðlagið og hefðu þar með
áhrif á blessaða verðbólguna.
Ríkisvaldið verður að koma að
þessum kjaraviðræðum með hækk-
un skattleysismarka á laun. Það er
næstum dapurt að lesa það að rík-
issjóður yrði af 130 milljarða
tekjum, með hækkun skattleysis-
marka. Hvað verður um hærri ráð-
stöfunartekjur. Setur fólk pening-
ana sína undir koddann eða geymir
þá í bankahólfi til mögru áranna.
Nei, þessar viðbótarráðstöfunar-
tekjur fara til kaupa á mat, þjónustu
og kannski ferðalaga, þannig að
óbeinu skattarnir, virðisaukaskatt-
urinn og beinu skattarnir, í formi
tekjuskatts starfsfólks fyrirtækj-
anna, skila sér innan nokkurra vikna
í ríkiskassann. Hærri ráðstöfunar-
tekjur leiða líka til betri heilsu með
betra mataræði, minna álags á heil-
brigðiskerfið og betra mannlífs,
þetta sýna merkilegar kannanir.
Þar sem virðist viðkvæmt mál að
ræða hærra fiskveiðigjald, jafnvel
þótt aðeins væri horft til útgerðar-
fyrirtækja sem skila milljörðum í
hagnað og greiða eigendum sínum
arð, sem venjulegt fólk kann ekki
einu sinni að nefna, þá mætti
kannski bjóða þeim að greiða nokkra
milljarða inn í til dæmis heilbrigðis-
kerfið. Og í leiðinni að greiða trygg-
ingagjaldið að hluta, sem fráfarandi
ríkisstjórn treysti sér ekki til að
lækka nema í áföngum. Enn ein und-
arlegheitin. Eitt ágætt og vel rekið
útgerðarfyrirtæki, sem skilar eig-
endum sínum dágóðum sjóði, hefur
verið örlátt á styrki og gjafir, sem
hafa komið sér vel í þeirra nærum-
hverfi. Því ekki að fleiri komi að
ákvörðunartöku þessa fyrirtækis um
slíkar velgjörðir!
Umhverfismálin hafa verið í ein-
hverjum undarlegheitum. Eitt af því
mikilvægasta sem hægt er að gera
til að vega upp á móti losun koldíox-
íðs, er skógrækt. Jú, um það eru
höfð stór orð á stórum stundum, en
þar við situr. Það á að styðja al-
mennilega við skógrækt í landinu.
Það á að hlusta á skógarbændur og
greiða götu þeirra við uppbyggingu
atvinnugreinarinnar skógrækt. Það
á hvetja bændur, til dæmis þá sem
vilja hætta í sauðfjárrækt, til að
snúa sér að skógrækt, ganga í lið
með Skógræktinni og hefja skóg-
rækt á faglegan hátt.
Það er margt hægt að gera til að
bæta mannlíf í okkar litla samfélagi.
Einfaldar aðgerðir, sem hafa góð
áhrif og enn betri árangur á einfald-
lega að framkvæma. Það er ekki
einu sinni skondið, þegar þeir sem
hafa völd og áhrif, fara að tala um að
einföldustu aðgerðir séu svo flóknar
og afdrifaríkar að ekki sé á þær lít-
andi, sem sagt við hin höfum ekki vit
á þessu. Svona tilsvör segja mér
bara að sá ekki þorir sem ekki kann.
Framundan eru kosningar. Ég
vona að kjósendur átti sig á að ófarir
okkar í stjórnmálum eru okkar að
kenna. Við kjósum fólk á þing.
Kannski mætti hvetja fólk til að
skoða hvern frambjóðanda vel og
vandlega og spyrja sig, mundi ég
treysta þessari manneskju fyrir
barninu mínu, heimilinu mínu, heil-
brigði mínu. Ef já, þá endilega að
merkja við frambjóðandann. Við
berum öll ábyrgð á því hverjir setj-
ast á næsta þing og að næsta ríkis-
stjórn axli ábyrgð, verði vel mönnuð
af samstiga og hæfu fólki.
Nóg fyrir alla
Eftir Maríu E.
Ingvadóttur » Í stefnu Sjálfstæðis-
flokksins stendur, að
hver maður skuli geta
lifað af launum sínum
með sæmd.
María E. Ingvadóttur
Höfundur er fv. formaður Hvatar, fé-
lags sjálfstæðiskvenna, fyrrv. vara-
þingmaður Sjálfstæðisflokksins og
skógarbóndi.
Framleiðsla naut-
gripakjöts á Íslandi
hefur aðeins annað
hluta innanlandseft-
irspurnar undanfarin
ár, það er óumdeild
staðreynd. Um 20-30%
innanlandsneyzlu hafa
verið flutt inn. Minna
hefur verið talað um
þá staðreynd að inn-
lend framleiðsla annar
alls ekki eftirspurn
eftir hágæða nautakjöti.
Í athyglisverðri umfjöllun í Morg-
unblaðinu 12. september síðastliðinn
kemur fram að verið sé að taka upp
nýtt, evrópskt kjötmatskerfi, kallað
EUROP. Haft er eftir Einari Kára
Magnússyni, kjötmatsformanni hjá
Matvælastofnun, að íslenskir naut-
gripir hafi ekki uppfyllt kröfur efstu
flokkanna í kjötmatskerfinu. Til að
byrja með verði því aðeins notaðir
11-13 flokkar af 15 í kjötmatskerfinu
hér á landi. „Það er vegna þess að
við höfum ekki gripi á pari við bestu
holdanautgripi í Evrópu,“ segir Ein-
ar Kári.
Costco telur vanta
upp á gæðin
Í seinustu viku sagði Steve Papp-
as, framkvæmdastjóri Costco í Evr-
ópu, að íslenzkt nautakjöt uppfyllti
ekki gæðakröfur verzlanakeðjunnar.
„Við sjáum gæði í svínakjöti, kjúk-
lingi og fiski en það sama gildir ekki
í nautakjöti. Við erum að vinna með
bændum til að bæta gæði þess og
framleiðslu,“ sagði Pappas á fjár-
málaþingi Íslandsbanka.
Þetta kemur þeim ekki á óvart,
sem hafa staðið í innflutningi nauta-
kjöts á undanförnum árum. Eftir-
spurn frá verzlunum og ört vaxandi
veitingahúsamarkaði eftir miklum
og jöfnum gæðum í nautakjöti fer
hraðvaxandi. Gífurleg fjölgun ferða-
manna ýtir undir eftirspurn eftir
gæðanautasteikum, sem íslenzkir
framleiðendur geta engan veginn
annað. Oft er því eina leiðin til að
svara þessari eftirspurn að flytja
kjötið inn. Í áðurnefndri Morgun-
blaðsgrein viðurkenndi Axel Kára-
son, framkvæmdastjóri Lands-
sambands kúabænda (LK), að
vandamál við að ná stöðugleika í
gerð íslenzka nautakjötsins yllu t.d.
veitingahúsum vandræðum.
Bændur átta sig – kerfið kveik-
ir ekki
Bændur eru augljóslega byrjaðir
að átta sig á að þeir verða að bjóða
betri vöru til að þjónusta æ kröfu-
harðari markað. Í því skyni verða
t.d. fluttir inn fósturvísar úr norsk-
um Aberdeen Angus-gripum. Breyt-
ingar á innanlandsframleiðslu munu
hins vegar taka langan tíma. Þannig
áformar LK að eftir tíu ár verði sala
kjöts af holdagripum um 10-15% af
innanlandssölu.
Kerfið, sem byggt hefur verið upp
í kringum innflutning búvara, tekur
hins vegar ekkert mið af þessum
raunveruleika. Í augum kerfisins –
sem löngum hefur verið hannað til
að verja innlendan landbúnað fyrir
erlendri samkeppni – er
enginn munur á nauta-
kjöti í lágum gæða-
flokkum og úrvalskjöti.
Gæðakjötið vantar,
samt lækka
tollarnir ekki
Landbúnaðarráð-
herra ber skylda til
þess samkvæmt lögum
að lækka tolla ef skort-
ur er á vöru innanlands.
Undanfarin ár hafa því
verið opnaðir svokall-
aðir skortkvótar fyrir nautakjöt þeg-
ar innanlandsframleiðsla annar ekki
eftirspurn, það eru tímabundnar
heimildir til að flytja inn kjöt á lægri
tollum en ella. Kvótarnir eru alls
ekki tollfrjálsir; af kílói af nauta-
lundum þarf t.d. að greiða tæplega
660 króna magntoll og þannig er inn-
lend framleiðsla áfram varin fyrir
verðsamkeppni. Þrátt fyrir viðvar-
andi skort á kjöti í efstu gæðaflokk-
um allan ársins hring hafa skort-
kvótarnir eingöngu verið í gildi hluta
úr ári, eins og sjá má í meðfylgjandi
töflu.
Þetta þýðir að innflytjendur hafa
stóran hluta úr ári ýmist þurft að
flytja kjötið inn á fullum tollum –
sem gerir vöruna ekki samkeppn-
ishæfa í verði – eða reiða sig á toll-
kvóta samkvæmt samningum við Al-
þjóðaviðskiptastofnunina og
Evrópusambandið. Þeim innflutn-
ingsheimildum er úthlutað með upp-
boði og útboðsgjaldið, sem innflutn-
ingsfyrirtæki greiða fyrir þær, fer
sífellt hækkandi. Seinni hluta þessa
árs eru þannig greiddar að meðaltali
704 krónur á kíló fyrir „tollfrjálsan“
innflutningskvóta fyrir nautakjöt frá
ríkjum Evrópusambandsins.
Hagsmunaaðilar ráða
ákvörðunum stjórnvalda
Eins og áður segir er kerfinu
sama um gæði nautakjötsins sem er
til í landinu. Fyrir stuttu fóru inn-
flutningsfyrirtæki fram á að opn-
aður yrði skortkvóti á nautalundum
vegna vöntunar á gæðakjöti. Ráð-
gjafarnefnd um inn- og útflutning
landbúnaðarvara, sem gerir tillögur
til ráðherra um hvort opna eigi
skortkvóta, sendi fyrirspurn á
stærstu innlendu framleiðendur og
dreifingaraðila (sem hafa ríka hags-
muni af að erlend samkeppni sé sem
minnst) og fékk þau svör að nóg
væri til af nautakjöti. Nefndin synj-
aði því beiðni innflytjendanna á
fundi sínum 26. september. Þetta er
augljóslega fráleitt fyrirkomulag,
sem nauðsynlegt er að breyta.
Þótt jafnvel nautgripabændur
sjálfir viðurkenni að gæðakjötið sé
ekki til eru skilaboð kerfisins skýr:
Það er til íslenzkt nautakjöt. Það er
nógu gott handa ykkur.
Það er nógu
gott handa ykkur
Eftir Ólaf
Stephensen
Ólafur
Stephensen
» Þótt bændur sjálfir
viðurkenni að gæða-
kjötið sé ekki til eru
skilaboð kerfisins skýr:
Það er til íslenzkt nauta-
kjöt. Það er nógu gott
handa ykkur.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Félags atvinnurekenda.
olafur@atvinnurekendur.is
Opnir tollkvótar á nautakjöti gefnir
út vegna skorts á innanlandsmarkaði
Ár Tegund Gildistími Mánuðir
2017 Hakkefni 29.6.-30.9. 3
2016 Hryggir, lundir, hryggvöðvar 18.4.-30.9. 5,5
2015 Hryggir, læri, lundir, hryggvöðvar, lærisvöðvar, hakkefni 17.2.-30.9 7
2014 Hryggir, læri, lundir, hryggvöðvar, lærisvöðvar, hakkefni 3.3.-30.9. 7
2013 Hryggir, læri, lundir, hryggvöðvar, lærisvöðvar, hakkefni 1.10.-31.12. 3
Vertu viðbúinn vetrinum
LÉTTAR – STERKAR – TRAUSTAR
SNJÓKEÐJUR
Hafðu samband og kynntu þér
vöruúrvalið og þjónustuna
Atvinna