Morgunblaðið - 07.04.2018, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. APRÍL 2018
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Mannvirkjastofnun ráðleggur eig-
endum og forráðamönnum iðnfyrir-
tækja í stórum atvinnuhúsum að fara
yfir öryggismál sín í kjölfar stórbrun-
ans í Garðabæ á fimmtudaginn. Mik-
ilvægt sé að atvinnumenn, bruna-
hönnuðir, annist slíkar úttektir.
„Þetta er sérstaklega mikilvægt að
gera þar sem er mikið af brennanlegu
efni á framleiðslulager,“ segir for-
stjóri stofnunarinnar, Björn Karls-
son.
„Reynslan hefur sýnt að þegar al-
tjón verður þá dugir það oft ekki þótt
viðkomandi fyrirtæki séu með bruna-
tryggingar og rekstrarstöðvunar-
tryggingar. Þegar framleiðslan stöðv-
ast og vörulagerinn tapast vegna
bruna missa menn marga viðskipta-
vini og þetta leiðir oft til þess að fyr-
irtæki verða gjaldþrota,“ segir Björn
Karlsson.
Rannsókn á upptökum brunans er í
höndum lögreglunnar. Björn segir að
eldvarnasvið Mannvirkjastofnunar
rannsaki hins vegar slökkvistarf þeg-
ar stórbrunar verða. Hugað sé að því
hvernig það hafi gengið, hvernig
vatnsöflun hafi verið, hvort bruna-
hanar hafi virkað og hvort einhverjir
sérstakir hnökrar hafi verið á starf-
inu. Þá sé það verkefni stofnunarinn-
ar að skoða brunavarnir og bruna-
hönnun í viðkomandi húsnæði. Leiða
þurfi í ljós hvort húsið hafi verið
byggt samkvæmt fyrirliggjandi
gögnum og að ákvæðum laga og
reglugerða um brunavarnir hafi verið
fylgt.
Björn segir að athugun sem þessi
sé síðan dregin saman í skýrslu og
kynnt slökkviliðsstjórum á öllu land-
inu.
Forstjóri Mannvirkjastofnunar
kvaðst ekki getað svarað því að svo
stöddu hvort allt hefði verið með eðli-
legum hætti með tilliti til eldvarna í
byggingunni í Garðabæ sem heita má
að hafi brunnið til kaldra kola. Nú
væri verið að kalla eftir gögnum frá
byggingarfulltrúa og fleiri aðilum og
fundað yrði með þeim og farið yfir
málin. Eins væri verið að fara yfir
slökkvistarfið sem hefði verið mjög
flókin aðgerð og staðið yfir í meira en
20 klukkustundir.
Björn var spurður að því hvort
slökkviliðið þyrfti ekki á fullkomnari
tækjabúnaði að halda, til að mynda
róbótum sem hægt væri að senda inn
í brennandi byggingar þangað sem of
áhættusamt væri að senda slökkvi-
liðsmenn. Hann sagði að búnaður
slökkviliðs hér á landi miðaðist við
þann staðalbúnað sem algengastur
væri í nágrannalöndunum. Það nýj-
asta væru hitamyndavélar sem gerðu
slökkviliðinu fært að sjá hvar heitast
væri í brennandi byggingu og ákveða
hvar óhætt væri að fara inn. Algjört
forgangsatriði væri að passa upp á að
slökkviliðsmenn slösuðust ekki.
Björn segir að þegar ekki sé gerð
krafa um vatnsúðakerfi eins og
reyndin var í Garðabæ þegar húsið
var byggt árið 2005 sé gerð krafa um
brunahólf sem megi hvert vera mest
2.000 fermetrar að stærð. Eldvarna-
veggir þurfi að geta haldið eldi í 60
eða 90 mínútur. Eftir sé að skoða
brunahólfin í Garðabæ, en viðvörun-
arkerfi hafi verið í húsinu sem virkaði,
fór af stað og opnaði reyklúgur í þaki.
Björn segir að eigendur og forráða-
menn beri ábyrgð á því að eldvarnir
séu ávallt í samræmi við þá starfsemi
sem er hverju sinni í atvinnuhúsnæði.
Sérfræðingar athugi eldvarnir
 Mannvirkjastofnun hvetur til
yfirferðar eldvarna í atvinnuhúsnæði
Morgunblaðið/Hari
Eldur Altjón varð í stórbruna í atvinnuhúsnæði í Garðabæ á fimmtudaginn.
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
Geymslueigendur í stórbrunanum í
Garðabæ hafa margir hverjir leitað
til tryggingafélaga sinna vegna
tjónsins sem þeir urðu fyrir sl.
fimmtudag.
„Okkur hafa borist tilkynningar og
við vinnum hratt og vel í því að bæta
tjón okkar fólks,“ segir Sigurjón
Andrésson hjá Sjóvá. Í sama streng
taka Sigurður Óli Kolbeinsson hjá
Verði og Kjartan Valdimarsson hjá
TM.
Erfitt er að henda reiður á því hver
er staða þeirra geymsluleigjenda
sem misstu eigur sínar í stórbrun-
anum og höfðu ekki keypt trygging-
ar. Þeir sem keypt hafa sértrygging-
ar ættu að fá allt bætt og þeir sem
eru með innbú tryggt geta fengið allt
að 15% af andvirði vátryggingarfjár-
hæðar innbús vegna eigna sem voru í
geymslu utan heimilis bætt.
Stenst ákvæði Geymslna?
„Það er ekki útilokað að Geymslur,
sem rekstraraðili geymsluhúsnæðis-
ins í Miðhrauni, séu bótaskyldar
gagnvart því tjóni sem þjónustu-
þegar urðu fyrir í brunanum,“ segir
Guðni Haraldsson hæstaréttarlög-
maður sem telur að leiga á geymslu-
húsnæði falli undir lög um þjónustu-
kaup. Sé það rétt leikur hugsanlega
vafi á því hvort ákvæði í samningi
sem Geymslur gera við viðskiptavini
sína, þar sem fram kemur að leigj-
endum beri að tryggja eigur sínar
þar sem um húsaleigusamning sé að
ræða en ekki þjónustusamning,
standist.
Nokkur geymslufyrirtæki gera
húsaleigusamninga við leigjendur og
taka það sérstaklega fram að um sé
að ræða húsaleigusamning en ekki
þjónustusamning og því sé það á
ábyrgð leigutaka að tryggja þær
eignir sem geymdar eru í leiguhús-
næðinu. Það stangast á við hug-
myndir Guðna Haraldssonar sem
segir hugsanlegt að leiga á
geymslum geti fallið undir lög um
þjónustukaup.
Lögmaður sem rætt var við segir
það áhugaverða spurningu hvort
leiga á geymsluhúsnæði falli undir
lög um húsaleigusamninga eða lög
um þjónustusamninga. Hann segir
það skipta máli hvernig húsaleiga sé
skilgreind í lögum. Það skipti einnig
máli hvort einhver beri ábyrgð á
brunanum og það geti flækt málið
þegar rekstraraðili sé ekki sami og
eigandi hússins.
Réttarstaðan óljós
Hrannar Már Gunnarsson, lög-
maður hjá Neytendasamtökunum,
segir að á meðan réttarstaða þeirra
sem eiga hagsmuna að gæta vegna
brunans sé enn óljós vilji samtökin
fara varlega í að tjá sig. Samtökin
muni fylgjast með framvindu mála.
„Við munum að sjálfsögðu taka
mál okkar félagsmanna til skoðunar
ef til okkar verður leitað. Í öllu falli
ætti fólk að byrja á því að hafa sam-
band við sitt tryggingafélag,“ segir
Hrannar Már.
Sigurður Óli Kolbeinsson, fram-
kvæmdastjóri vátryggingasviðs
Varðar, segir umræðuna um hvort
leiga á geymslum falli undir lög um
þjónustusamninga ekki koma sér á
óvart.
„Það er ekkert sem ætti að koma í
veg fyrir að þjónustufyrirtæki geti
tryggt lausafjármuni viðskiptavina.
En við þyrftum að fá verðmætalista
frá eigendum viðkomandi lausa-
muna,“ segir Sigurður Óli.
Flækjustig í bótaskyldu
 Óljóst hvort lög um þjónustukaup eða lög um húsaleigu gilda um geymslu lausa-
fjármuna  Margir geymslueigendur leita til tryggingafélaga vegna stórbrunans
Morgunblaðið/RAX
Stórbruni Stórtækar vinnuvélar unnu við það í gær að rífa rústir húsnæðisins í Miðhrauni 4 í Garðabæ. Rannsókn á eldsupptökum er hafin.
Ekkert bendir til þess að sak-
næmt athæfi hafi átt sér stað í
tengslum við eldsvoðann við
Miðhraun í Garðabæ.
Rannsókn Lögreglunnar á höf-
uðborgarsvæðinu á upptökum
brunans sem varð á fimmtudag
er skammt á veg komin en þar
ræður mestu að hrunhætta er á
brunavettvangi og því hefur
tæknideild lögreglu ekki enn
getað athafnað sig þar eins og
vera skyldi, segir í tilkynningu
frá lögreglunni í gær.
Rannsókn annarra þátta máls-
ins er þó í fullum gangi og strax
á fimmtudag hófst vinna við öfl-
un gagna, m.a. úr eftirlitsmynda-
vélum og með skýrslutökum af
vitnum. Brunavettvangur er lok-
aður af og vaktaður.
Eldsupptök
enn ókunn
BRUNI Í GARÐABÆ
Erna Ýr Öldudóttir
ernayr@mbl.is
„Í húsinu voru upprunalegar upp-
tökur og heimildamyndir af Latabæ í
eldtraustum skápum. Ég hef ekki
hugmynd um hvort þær hafa eyði-
lagst eða ekki, þær gætu hafa bráðn-
að í hitanum. Það
á eftir að koma í
ljós, við höfum
auðvitað ekki
fengið að fara til
að athuga það
enn,“ segir Magn-
ús Örn Scheving,
höfundur og fyrr-
verandi eigandi
hinna heims-
frægu Latabæjar-
sjónvarpsþátta. Þeir eru nú í eigu
Turner Broadcasting í Bandaríkj-
unum. Upptökur o.fl. vegna þátta-
gerðar fyrstu 16 árin voru í geymsl-
unum hjá Geymslum ehf. sem
brunnu í stórbrunanum í Garðabæ,
en í húsinu var Latibær einnig með
myndverið sitt í mörg ár.
Menningarslys í uppsiglingu
„Saga stærstu sjónvarpsfram-
leiðslu Íslandssögunnar gæti því
hafa horfið í brunanum,“ segir
Magnús og bætir við að til hafi staðið
að nota efnið í heimildarmynd.
Þegar Latabæjarupptökuverið var
í húsinu hafi verið hugað sérstaklega
vel að eldvörnum og haldnar slökkvi-
liðsæfingar þrisvar á ári.
„Við pössuðum sérstaklega vel
upp á allt efnið okkar, það var geymt
á þremur stöðum, allar kynningar og
upprunalegar upptökur, í upp-
tökuverinu og úti í bæ, í eldtraustum
skápum og eldtraustum bankahólf-
um, en eftir að Turner Broadcasting
tók við hef ég ekki hugmynd um
hvernig þessu var háttað,“ segir
Magnús og kveðst ekki vita hvort
eða hvernig þetta hafi verið tryggt,
enda sé erfitt að tryggja eitthvað
sem verður ekki bætt með fé.
„Við erum spennt að vita hvort
eldtraustu skáparnir héldu og þökk-
um fyrir að ekki varð mannskaði.“
Morgunblaðið/Ómar
Latibær Gamla myndverið brann.
Latibær
í logunum
 Óvíst um upptökur
Magnús Scheving