Morgunblaðið - 18.08.2018, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. ÁGÚST 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Hvalveiðarhafa lengiverið um-
deildar í hvaða
mynd sem þær
hafa verið stund-
aðar og umræðan
oft orðið hávær. Í hita umræð-
unnar hefur rökum af ýmsu
tagi verið slengt fram, þar á
meðal að álitshnekkirinn yrði
slíkur að enginn ferðamaður
gæti hugsað sér að stíga fæti á
landið væri hvalveiðum haldið
til streitu. Þar með væri verið
að fórna meiri hagsmunum fyr-
ir minni. Ferðamönnum hefur
reyndar fjölgað svo um munar
og virðast hvalveiðarnar því
ekki hafa þau áhrif í þessum
efnum sem óttast var. Í þessari
umræðu hefur ekki verið deilt
um umfangið, heldur hvort
veiða eigi hvali yfirhöfuð.
Í maí setti Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir, þingmaður Við-
reisnar, fram fyrirspurn á Al-
þingi til umhverfis- og auð-
lindaráðherra um rannsóknir á
mengun í Hvalfirði vegna hval-
skurðar og vinnslu á lang-
reyðum í hvalstöðinni. Svar
Guðmundar Inga Guðbrands-
sonar barst á miðvikudag og
kemur þar fram að það hafi
ekki verið gert svo kunnugt sé
en ráðherra telji að ástæða
væri til þess verði áframhald á
hvalveiðum og starfseminni í
hvalstöðinni.
Ekki er ástæða til að slá
þessum þætti svarsins upp, en
svar ráðherrans við spurning-
unni hvort hvalveiðistefna Ís-
lendinga verði endurmetin er
öllu forvitnilegra. „Stefna Ís-
lands í hvalveiðimálum hefur
byggst á því að viðhalda rétti
til að nýta hvalastofna við
landið með sjálfbærum hætti
líkt og aðrar lifandi auðlindir
hafsins,“ segir í svarinu. „Um-
hverfis- og auðlindaráðherra
er ekki sannfærður um að um-
ræddar veiðar hér við land séu
sjálfbærar.“
Þetta er furðulegt innlegg í
umræðuna. Umfang hvalveið-
anna byggist á stofnmati Haf-
rannsóknastofnunar. Í mati
hennar frá því í
fyrra fyrir tímabil-
ið 2018 til 2025 er
ráðlagt að árlegar
veiðar á langreyði
verði ekki meiri en
161 dýr.
Í matinu kemur fram að
langreyði hafi fjölgað jafnt og
þétt við Ísland frá upphafi
hvalatalninga árið 1987 og
fjöldinn 2015 í síðustu talning-
unni áður en matið var gefið út
sá mesti frá því talningar hóf-
ust. Samkvæmt leiðréttu mati
var fjöldinn þá að segja má
með 95% vissu 40.788 lang-
reyðar. Almennt er miðað við
að veiðar teljist sjálfbærar sé
aflmark lægra en 1% af stofn-
stærð. Ráðgjöf Hafrannsókna-
stofnunar er vel undir því
marki.
Það er því ekki að furða að
Gísli Víkingsson, sjávarlíf-
fræðingur hjá Hafrannsókna-
stofnun, telji engan vafa leika
á um sjálfbærni hvalveiða Ís-
lendinga. Gísli er einn helsti
sérfræðingur okkar í hvölum. Í
samtali við mbl.is bendir hann
á að mikil úttektarvinna liggi
að baki hvalveiðikvótum stofn-
unarinnar og nefnir bæði vís-
indanefnd Alþjóðahvalveiði-
ráðsins og vísindanefnd
Norður-Atlantshafsspendýra-
ráðsins, Nammco. „Þetta er
mjög varfærnislegt módel þar
sem tekið er tillit til veikustu
forsendnanna í hverju tilvelli.
Af þeim stofnum sem við veit-
um ráðgjöf er þetta með því
varfærnislegasta sem við ger-
um,“ segir Gísli.
Það er því undarlegt að Guð-
mundur Ingi skuli hafa efa-
semdir um að veiðarnar skuli
sjálfbærar. Hann lætur þess í
engu getið á hverju hann bygg-
ir þetta mat sitt í svarinu, þótt
full ástæða hafi verið til fyrst
hann er ósannfærður um það
sem hingað til hefur verið óum-
deilt. Hann hlýtur hins vegar
að hafa svör á reiðum höndum,
því varla byggir hann efasemd-
ir sínar á tilfinningum, eða í
það minnsta að láta uppi hvað
þurfi til að sannfæra hann.
Þótt deilt hafi verið
um hvalveiðar hefur
ráðgjöf Hafró verið
óumdeild}
Ósjálfbær sannfæring?
Skólakerfið erlykill að því að
skapa þjóðfélag
þar sem allir eiga
jöfn tækifæri í líf-
inu. Stundum geta þó útgjöldin
verið meiri en foreldrar grunn-
skólabarna ráða við. Það getur
verið erfitt þegar foreldrar
geta ekki veitt börnum sínum
sömu tækifæri og jafnaldrarnir
búa við.
Hjálparstarf kirkjunnar
stendur nú fyrir söfnun undir
yfirskriftinni Ekkert barn út-
undan! Í fyrra var
söfnunin notuð til
að styrkja 300
börn.
Í frásögn af
söfnuninni í Morgunblaðinu í
gær er rætt við móður sem
lýstir því hvernig aðstoðin hafi
hjálpað henni að ná endum
saman vegna skólagöngu sonar
síns.
„Ef þessi aðstoð væri ekki til
staðar hefði strákurinn minn
ekki náð svona langt,“ segir
hún.
Safnað til að auð-
velda skólagöngu}Mikilvæg aðstoð
U
nnendur frjálsræðis glöddust
þegar haft var eftir Katrínu Jak-
obsdóttur forsætisráðherra að
hún fagnaði hamingjunni og
frelsinu. Flokkur hennar hefur
aldrei litið á sig sem fulltrúa frjálsræðis heldur
þvert á móti forsjárhyggju á flestum sviðum.
VG er til dæmis á móti fjölbreytilegu rekstr-
arformi í skólum og heilbrigðisþjónustu. Flokk-
urinn vill ekki að fólk fái sjálft að ráða því hver
hugsar um heilbrigði þess eða menntun og
leggur stein í götu vel menntaðra einstaklinga
sem vilja opna hér læknastofur. Þá er ekki
spurt um getu læknisins eða hag almennings
heldur boðað að ríkið eitt skuli leysa allan
mannanna vanda.
Nú leynist engum að forsætisráðherra er af-
ar vel máli farinn og íhugull stjórnmálamaður.
Því væri helst að vænta víðsýni úr þeim ranni VG og ekki
útilokað að framsækinn pólitíkus af þessum armi stjórn-
málanna gæti viljað söðla um, frá forsjá til frelsis. Því mið-
ur reyndist þetta tálsýn.
Að vísu boðaði ráðherrann að á Alþingi yrði lagt fram og
samþykkt frumvarp um „framsækið lagaumhverfi“ vegna
þess að Íslendingar hefðu „dregist aftur úr öðrum löndum
í Evrópu hvað varðar lagaleg réttindi“. Illu heilli var ráð-
herrann þó ekki að boða víðtækt frelsi á öllum sviðum,
þjóðfélag þar sem allir einstaklingar fengju að njóta sín án
þess að ríkið reisti stöðugt hindranir gegn framtaki þeirra.
Ræðan var nefnilega ekki um frelsi og hamingju al-
mennt heldur var aðeins rætt um að fólk skyldi hafa jöfn
réttindi á öllum sviðum, óháð kynhneigð, kyn-
vitund, kyneinkennum og kyntjáningu. Auðvit-
að er frábært að berjast fyrir því sjálfsagða
jafnrétti, en ræðan endurspeglar viðhorfið um
að á sumum sviðum eigi jafnrétti og frelsi að
ríkja, en annars staðar viti ríkið og VG hvað
öllum er fyrir bestu.
Flokkurinn hefur aldrei viljað frelsi almenn-
ings til þess að borða það sem hann vill og svík-
ur jafnvel gefin loforð um aukinn innflutning á
landbúnaðarvörum. Flokkurinn hefur aldrei
stutt frelsi í sjávarútvegi heldur þvert á móti
viljað sérmerkja „kvótapotta“ til valinna hópa.
Nú síðast hefur flokkurinn forystu um að
lækka gjöld á stórútgerðarmenn. Á leiðtoga-
fund NATO, sem í nær sjötíu ár hefur verið
brjóstvörn friðar í Evrópu, mættu tveir svarn-
ir andstæðingar bandalagsins: Katrín Jak-
obsdóttir og Donald Trump.
Katrín veit samt vel hver er kjarni málsins, en sér hann
bara þröngt:
„Það hefur líklega sjaldan verið mikilvægara en nú að
standa fast í fætur og taka áfram þátt í að ryðja brautina.
Réttindi hafa aldrei fengist án baráttu. Réttindi hafa aldr-
ei fengist gefins. Og á síðustu misserum höfum við séð
stjórnvöld í ýmsum ríkjum afnema réttindi sem lengi hef-
ur verið barist fyrir.“
Mikið væri gaman að fá VG í lið með frelsinu almennt og
setja svo á fulla ferð áfram.
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Frelsisstríðum lýkur aldrei
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
Í
búar Árborgar ganga til
íbúakosningar í dag um
breytingar á aðal- og deili-
skipulagi miðbæjar Selfoss
með misvísandi upplýsingar
um hvernig fylla eigi út kjörseðilinn.
Í kynningarbæklingi um íbúa-
kosninguna sem dreift var á Árborg-
arsvæðinu kemur fram að til þess að
kjörseðill teljist gildur þurfi kjós-
andi að svara báðum spurningum á
kjörseðli og þurfi þar af leiðandi að
að taka bæði þátt í atkvæðagreiðslu
um deiliskipulag miðbæjar Selfoss
og aðalskipulag miðbæjar Selfoss. Á
heimasíðu Árborgar hefur nú verið
sett leiðrétting þar sem fram kemur
að kjósendur þurfi ekki að svara
báðum spurningunum til þess að
kjörseðill teljist gildur.
Kröfðust íbúakosninga
Bæjarstjórn Árborgar sam-
þykkti á fundi sínum 13. júlí sl. að
efna til íbúakosninga um skipulag
miðbæjarins á Selfossi eftir að rúm-
lega 29% íbúa kröfðust þess. Íbúa-
kosningin fer fram í dag í sex kjör-
deildum og stendur yfir frá kl. 09.00
til 18.00. Einnig er hægt að kjósa ut-
ankjörfundar hjá sýslumönnum. All-
ir íbúar Árborgar 18 ára og eldri á
kjördag geta tekið þátt í kosning-
unum.
Ef kjörsókn verður meiri en
29% verður niðurstaða kosninganna
bindandi fyrir bæjarstjórn en verði
hún minni verða niðurstöður hennar
leiðbeinandi fyrir bæjarstjórnina.
Helsta breytingin á að-
alskipulaginu sem kosið er um er
breytt landnotkun við Sigtúnsgarð,
fjölgun tenginga úr hringtorgum við
Tryggvatorg og breyting á þróun
þéttbýliskjarna á miðbæjarsvæði
Selfoss.
Gert ráð fyrir menningarhúsi
Meðal breytinga á deiliskipu-
lagi í miðbæ Selfoss sem kosið er um
er ný skilgreining á lóðamörkum og
að nýbyggingar í miðbænum verði
áberandi dráttur í bæjarmynd Sel-
foss sem marki jafnframt jaðar mið-
bæjarins. Byggingarnar verði vand-
aðar í útliti og hafi fjölbreytt
yfirbragð hvað varðar form, lögum,
hæð og efnisval. Byggingar skuli að-
laga sig vel að gróðri og opnu svæði
við bæjargarð.
Ekki er gert ráð fyrir í nýju
deiliskipulagi að hús við Eyrarveg 3,
5 og 7 standi áfram, né Kirkjuvegur
11 og spennistöð.
Heimilt verður að byggja
menningarhús sem ætlað er að
tengja saman starfsemi á miðbæj-
arsvæðinu við bæjargarðinn í því
skyni að hvetja til aukins mannlífs á
svæðinu.
35 metra turn og tvö torg
Nýja skipulagið gerir ráð fyrir
tveimur torgum sem ætluð eru sem
samkomustaður og dvalarsvæði fyr-
ir bæjarbúa og gesti. Einnig er gert
ráð fyrir 35 m háum útsýnisturni
sunnan Tryggvatorgs.
Kosið um miðbæjar-
skipulag Selfoss í dag
Í íbúakosningum um aðal- og deili-
skipulag miðbæjar Selfoss verður
kosið í sex kjördeildum
Kjördeildir eitt til fjögur eru í
Vallaskóla á Selfossi.
Kjördeild fimm í Barnaskólanum
á Eyjarbakka en það er nýr kjör-
staður.
Kjördeild sex er í Barnaskól-
anum á Stokkseyri.
Til stóð að bjóða íbúum sem búa
„utan ár“ akstur á kjördag ef Ölf-
usárbrú yrði lokuð en fram-
kvæmdum við brúna lauk fyrr en
áætlað var. Akstur verður því ekki í
boði á kjördag.
Kosningarétt hafa allir íslenskir
ríkisborgarar sem náð hafa 18 ára
aldri á kjördag og skráðir eru með
lögheimili í Árborg þremur vikum
fyrir kjördag. Íslenskir ríkisborg-
arar sem hafa þurft að flytja lög-
heimili sitt til Norðurlanda vegna
ákvæða samnings þeirra um al-
mannaskráningu halda kosninga-
rétti sínum vegna kosninganna.
Íslenskir ríkisborgarar 18 ára
og eldri mega kjósa í Árborg
ÍBÚAKOSNING
Gildandi deiliskipulag
Mörk
deiliskipulags
Ný tillaga
Austurvegur
Tr
yg
gv
ag
at
a
Vallaskóli
Sundhöll
Selfoss
Eyr
ave
gu
r
Kirkjuvegur
Tillaga að nýju deiliskipulagi miðbæjar á Selfossi