Skírnir - 01.04.2011, Page 135

SKÍRNIR HÚMANISMINN, UPPLÝSINGIN OG ... 133
Á vef danska menntamálaráðuneytisins er saga danska skóla-
kerfisins sögð í stuttu máli. Þar segir um breytinguna 1903 að með
henni hafi: Skólakerfið fyrst myndað samfellu sem hófst með 5 ára
barnaskóla; Eftir barnaskólann tók við 4 ára miðskóli; Að miðskóla
loknum gátu nemendur lokið ársnámi til gagnfræðaprófs eða farið
í menntaskóla og tekið stúdentspróf að loknu 3 ára námi.29
Eins og í Danmörku var stúlkum hér á landi heimiluð innganga
í menntaskóla.30 Ekki var þó allt eins hér og þar því hér var skil-
greint 6 ára nám og skyldi það samsvara 4 ára miðskóla og 3 ára
menntaskóla í Danmörku. I stað þess eina árs sem á vantaði átti að
krefjast frekari inntökuskilyrða en við dönsku miðskólana.31
Meðan þessari sögu vatt fram tókust á ólíkar hugmyndir um
menntun og gildi hennar. Nefnt hefur verið að Madvig var hand-
genginn nýhúmanisma. Sú stefna reis sem andóf gegn upplýsingunni
og þeirri menntastefnu sem sótti einkum innblástur í rit Lockes.
Á átjándu öld komu fram hreyfingar í dönskum skólamálum
sem sóttu fyrirmyndir til Lockes og upplýsingarmanna. Þessar
hreyfingar vildu meðal annars auka veg náttúruvísinda en draga
heldur úr áherslu á fornmál og bókmenntir.32
Undir lok átjándu aldar lögðu þeir sem réðu ferðinni við æðri
menntastofnanir einnig vaxandi áherslu á menntun í náttúruvís-
indum. En þá var nýhúmanismi tekinn að styrkjast og eflast og átti
eftir að hafa mikil áhrif á stefnumótun í menntamálum Dana alla
nítjándu öld.33
Nýhúmanistar voru arftakar húmanisma endurreisnartímans á
fimmtándu og sextándu öld og ætluðu fornmálum og fornum bók-
menntum mikinn hlut, en bættu þó við nýrri áherslu á þjóðlegar
bókmenntir.
29 Upplýsingar sóttar 3. janúar 2010 á vefsíðuna http://sekr.uvm.dk/historie/teks-
ter_tidssoejle/latin_l 903.html.
30 Kristinn Ármannsson o.fl. 1975: 70.
31 Sama rit: 68.
32 Haue 2004: 16.
33 Sama rit: 17.