Skírnir - 01.04.2011, Side 144

142
ATLI HARÐARSON
SKÍRNIR
stefnur geta aðlagast breyttum tímum og fylgismenn beggja geta
beitt sér fyrir nýjungum í skólamálum. Eins og tveir af þekktustu
talsmönnum húmanisma í menntamálum nú á síðustu árum, þau
Martha Nussbaum og Edward W. Said,62 hafa rökstutt af miklum
lærdómi, hlýtur menntun í anda þessarar stefnu að vera öðru vísi
núna en fyrir einni öld, meðal annars vegna þess að nú þarf að miðla
fjölbreytilegri menningararfi og tala til sundurleitari nemendahóps.
Sömuleiðis hlýtur menntun í anda upplýsingarinnar, þar sem
áhersla er lögð á víðtækan skilning á náttúru og mannlífi, að þróast
í takt við tímann. Það er til dæmis mikilvægara nú en fyrir einni öld
að læra ensku og upplýsingatækni svo eitthvað sé nefnt. Þrátt fyrir
þessa fyrirvara má segja að bæði húmanisminn og upplýsingin leggi
til námskrá sem er lítt háð stað og stund og hlýtur að breytast frem-
ur hægt. Húmanisminn gerir þetta einkum með áherslu sinni á að
nemendur kynnist (einhverju af) því besta sem menn hafa hugsað og
skapað og upplýsingin með því að halda fram gildi þess að þeir
öðlist víðtæka þekkingu á mannlífi og náttúru og skilning á sem
flestum greinum vísinda og fræða.
Sú málamiðlun á milli upplýsingar og húmanisma sem hér var
lýst er ekki sérstök fyrir Danmörku og ísland. Ég hygg að hægt sé
að segja svipaða sögu frá flestum löndum í okkar heimshluta, enda
eru námskrár víða líkar.63
Við námskrárgerð er óráðlegt að hugsa einungis um stundargildi og
stundarhag. Nú þegar verið er að endurskoða námsbrautir til stúd-
entsprófs og skrifa nýjar skólanámskrár, er ef til vill hollt að hafa í
huga að sú skipan sem fyrir er á sér djúpar rætur í menningu okkar.
Eigi að rökræða hana af einhverju viti þarf að horfa til langs tíma og
átta sig á umræðu sem staðið hefur lengi. Sum mikilvægustu rökin
sem þarf að taka afstöðu til er að finna í ritum sem eru meira en
aldargömul. Sjálfur held ég að eitt mikilvægasta umræðuefnið ætti
að vera hvort ekki hafi hallað fullmikið á bókmenntir, listir, menn-
62 Nussbaum 1998; Said 2004.
63 Carr 2003: 137-138; White 2005: 6.