Skírnir - 01.04.2011, Side 189

SKÍRNIR
STJÓ RNLAGARÁÐ í UMBOÐI HVERS ?
187
væri Alþingi í reynd að fella ákvörðun Hæstaréttar úr gildi og ganga þar með
inn á svið dómsvaldsins.11 I því fælist vanvirðing við þrískiptingu ríkis-
valdsins, sem er hornsteinn stjórnskipunarinnar samkvæmt stjórnarskrá,
og Alþingi hefði þar jafnframt ógilt eigin ákvörðun um að fela dómurum
Hæstaréttar úrslitaákvörðun í málinu.
í greinargerðum meirihluta og minnihluta allsherjarnefndar er ekki að
sjá að þeir sérfræðingar sem komu á fundi nefndarinnar hafi skilað sérstöku
skriflegu áliti um þetta efni eða verið beðnir um að leggja fram skýra tillögur
um það hvernig heppilegast væri fyrir stjórnvöld að leysa þann vanda sem
upp var kominn. Ekki er heldur að sjá að mjög ítarleg greining hafi verið
unnin á þeirri leið sem farin var eða hvernig best færi að útfæra hana í ljósi
ofangreindrar gagnrýni. Ekki er að finna ítarlega greiningu á því í hverju ná-
kvæmlega það er fólgið að sniðganga Hæstarétt eða vanvirða þrískiptingu
valdsins. Þó má ráða af gagnrýni Sigurðar Líndal að hann telji hana fyrst og
fremst felast í því að skipa nákvæmlega þann hóp til starfsins sem kosinn var,
þrátt fyrir að Alþingi væri aðeins að skipa ráðgefandi hóp og með því sé látið
eins og ógilding hafi ekki átt sér stað. I skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis
eru gerðar margvíslegar athugasemdir við það hvernig ákvarðanir voru
teknar í aðdraganda bankahrunsins, einkum að viðfangsefnin hafi ekki verið
greind til hlítar og né stuðst við mat sérfræðinga. Hér er þó vert að taka
fram að eigi álit sérfræðinga að liggja ákvörðun til grundvallar, gerir það
þær kröfur til sérfræðinganna að þeir taki afstöðu til álitaefnanna og
leiðbeining þeirra sé skýr. Vekur það óneitanlega spurningar að allsherjar-
nefnd skuli afgreiða þingsályktun sem hefur fengið þá gagnrýni að
sniðganga stjórnarskrána án þess að stuðst sé við mat helstu sérfræðinga á
þessu sviði.
í sjálfu sér er ekkert athugavert við að Alþingi bregðist við dómum
Hæstaréttar með breytingum á lögum eða að það skipi nefndir eða ráð og
feli þannig tilteknum einstaklingum ákveðið verkefni eins og að gera til-
lögur um endurskoðun stjórnarskrárinnar. Með því að skipa utanaðkom-
andi aðila í stjórnlagaráð kemur fram vilji Alþingis til að fela öðrum
aðkomu að þessu mikilvæga verkefni og vera því til ráðgjafar. Þegar Alþingi
skipar ráð og nefndir er venjan sú að lagður er fram listi yfir þá einstak-
linga sem tilnefndir eru og jafnframt hefur verið gengið úr skugga um að þeir
muni taka sætið — þeir fá því ótvírætt og persónulegt umboð Alþingis til
að taka verkefnið að sér.
11 Sigurður Líndal, „Stjórnlagaráð — til upprifunar", Fréttablaðið, 17. mars 2011.