Fréttablaðið - 26.01.2019, Blaðsíða 106

Nafn Gunnlaugs Blön-dals er nú á allra vörum eftir að nekt í málverkum hans misbauð einhverj-um kvenkynsstarfs-
mönnum Seðlabankans sem þurftu
að hafa þau fyrir augum þegar þær
áttu fund með karlkynsyfirmönnum
á skrifstofu þeirra. Niðurstaðan var
sú að málverkunum var pakkað
niður og þeim komið fyrir í geymslu
svo þau myndu ekki valda frekari
andlegum sársauka en orðið var.
Þótt enginn íslenskur mynd-
listarmaður sé þessa stundina jafn
umræddur og Gunnlaugur, sem lést
árið 1962, þá er langt í frá að allir viti
hver hann var og hvaða áhrif hann
hafði á sínum tíma á íslenska mynd-
list.
Gunnlaugur fæddist árið 1893 á
Sævarlandi í Þistilfirði. Foreldrar
hans voru Björn Blöndal læknir
og Sigríður Möller. Gunnlaugur
stundaði teikninám og nam mál-
aralist í Kaupmannahöfn og Ósló.
Hann kynnti sér strauma og stefnur
í málaralist í Þýskalandi, Vín og á
Suður-Ítalíu. Árið 1923 fór hann til
Parísar og stundaði þar nám og varð
fyrir miklum áhrifum af franska
skólanum og þau áhrif enduróma í
list hans. Árið 1940 kom Gunnlaugur
alkominn til Íslands.
Það munúðarfulla og upphafna
Árið 2006 hélt Listasafn Íslands
sýningu á verkum hans og í tilefni
af því kom út bók um listamanninn
og þar skrifaði Harpa Þórsdóttir um
listamanninn. Harpa er nú safnstjóri
Listasafnsins en safnið á 38 verk eftir
listamanninn. Þær myndir Gunn-
laugs sem prýða þessa síðu eru allar
í eigu safnsins.
Spurð hvað einkenni verk Gunn-
laugs segir Harpa: „Þegar ferill hans
er skoðaður í heild sinni þá sést
ákveðinn rauður þráður í málverk-
um hans og tækni sem er það mun-
úðarfulla og upphafna, óljós mörk
forms, oft þunnmálaðir litafletir sem
tóna í bakgrunninum og á mynd-
efninu sjálfu. En einnig teikning.
Gunnlaugur var fær teiknari og port-
rettmálari. Það er mikil fjölbreytni í
málverkum hans, ólíkt myndefni
sem hann fékkst við og notkun
pastel lita var ríkjandi hjá honum
framan af. Landslagsmyndir hans eru
margar hverjar framan af hugljúfar
en þegar á líður kemur meiri hraði,
litir verða sterkari og pensilstrokurn-
ar kröftugri. Hann málaði myndir
frá Siglufirði þar sem síldarþemu
NEKTARMYNDIR HANS
VÖKTU HNEYKSLAN Á
SÍNUM TÍMA EN URÐU FLJÓT-
LEGA ÞÆR VINSÆLUSTU OG ERU
ENN Í DAG.
Verkið Frönsk leikkona er frá árinu
1933 og undir greinilegum áhrifum
frá franska skólanum.
Á þessari sjálfsmynd er listamaður-
inn með konu, sennilega fyrri konu
sinni, við trönurnar árið 1920.
Siglufjörður veitti Gunnlaugi innblástur og þaðan er þessi mynd frá 1940.
Heimslist og nýlunda Gunnlaugs
Gunnlaugur Blöndal fyrir framan eitt af sínum eftirsóttu listaverkum. Verk hans vekja enn athygli og viðbrögð.
Hann var einstakur
á sinn hátt, segir
Harpa Þórsdóttir,
safnstjóri Lista-
safns Íslands, um
málarann Gunn-
laug Blöndal en
nafn hans hefur
undanfarið verið á
allra vörum.
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrun@frettabladid.is
voru áberandi og málaði sömuleiðis
margar myndir af bátum í höfnum.
Hann fékk opinber verkefni, málaði
portrett af Alexandrínu drottningu á
skautbúningi og af Kristjáni X. 1938
og 1939 og árið 1944 var hann fengin
til að mála mynd af Þjóðfundinum
árið 1851.
Módelmyndir hans sköpuðu
honum síðan sérstöðu hér á landi
og hann málaði þær alla tíð. Nektar-
myndir hans vöktu hneykslan á
sínum tíma en urðu fljótlega þær
vinsælustu og eru enn í dag. Þær
seldust ekki bara upp á sýningum
heldur þótti eftirsóknarvert að sitja
fyrir hjá honum.“
Konumynd frá árinu 1942. Myndir eins og þessi eru mjög eftirsóttar.
Gunnlaugur er einn þeirra
íslensku listamanna sem hafa þessa
sterku tengingu við franska skólann.
Hann flutti þetta klassíska myndmál
til Íslands, bjó í París í um fjögur ár
á þriðja áratug síðustu aldar þegar
kaffihúsin á Montparnasse hýstu
skáld, listamenn og rithöfunda.
Bóheminn. Það var ekki verið að
mála módelmyndir, naktar fyrir-
sætur, hér á landi með sama hætti
og Gunnlaugur gerði. Nektarmyndir
hans voru heimslist og nýlunda hér á
landi. Hann var einstakur á sinn hátt.
Seinni eiginkona Gunnlaugs, Elísa-
bet, sagði að myndir hans hefðu
verið svo eftirsóttar að þær hefðu
ekki fengið að þorna á trönunum.
Honum barst mikið af myndapönt-
unum og var afkastamikill.“
Grunar að Gunnlaugi sé skemmt
Þegar Harpa er spurð hvort sú athygli
sem beinst hefur að verkum Gunn-
laugs sé ekki það besta sem geti hent
látinn listamann segir hún: „Mig
grunar að Gunnlaugi sé skemmt.
Sjálf tek ég fagnandi allri umræðu
um myndlist, og sú umræða má alveg
snúast um smekk. Ég held líka að
við höfum gott af því að taka þessa
umræðu og læra að horfa á myndlist.
Okkur má þykja ýmislegt um lista-
verk, þannig á það að vera. Mynd-
listin þarf að fá þetta óritskoðaða
rými, sem á þó sín mörk, en það er
ekkert ósæmilegt við myndir Gunn-
laugs Blöndals, þar er ekkert siðleysi
í gangi.“
2 6 . J A N Ú A R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R48 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING
2
6
-0
1
-2
0
1
9
0
4
:3
4
F
B
1
2
8
s
_
P
1
0
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
1
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
2
5
-B
0
8
0
2
2
2
5
-A
F
4
4
2
2
2
5
-A
E
0
8
2
2
2
5
-A
C
C
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
1
2
8
s
_
2
5
_
1
_
2
0
1
9
C
M
Y
K