Dagblaðið Vísir - DV - 25.01.2019, Blaðsíða 27

Veiðileyfi 201925. janúar 2019 KYNNINGARBLAÐ
Stutt er síðan laxeldi í opnum sjókvíum við strendur Íslands hófst aftur eftir langt hlé. Um 23
eldisfyrirtæki, auk þjónustu- og stoð-
fyrirtækja þeirra, hafa stofnað með sér
öflug hagsmunasamtök, Landssamband
fiskeldisstöðva. Ekki stunda öll þessi
fyrirtæki sjókvíaeldi á laxi en þar eru
umsvifin mest í dag og áætlanir um vöxt
hvað stórtækastar.
Varúðarreglur duga ekki til
Til varnar villtum laxastofnum í ám
landsins er sjókvíaeldi á laxi einungis
heimilt á Vestfjörðum, Austfjörðum og
í Eyjafirði. Nýlegar slysasleppingar á
eldislaxi hafa þó sýnt að varúðarregl-
ur duga ekki til að koma í veg fyrir að
strokulax úr sjókvíum ferðist um langan
veg og blandist hrygningarstofnum
villtra laxa. Þetta getur haft óafturkræf-
ar afleiðingar í för með sér.
Sérlega lúsugur eldislax
Laxalús er sníkjudýr sem lifir í sjó og
leggst einkum á laxfisk. Það er alls ekki
óalgengt að villtir laxfiskar séu með
laxalús í einhverjum mæli. En þegar
þúsundum laxa er komið fyrir í opinni
sjókví, myndast kjöraðstæður fyrir lúsina
til að fjölga sér. Nái hún að fjölga sér um
of étur hún fiskinn lifandi. Smávaxin sjó-
gönguseiði eru sérlega viðkvæm fyrir lús
og eru dæmi um að heilu stofnar villtra
laxfiska hafi nær þurrkast út vegna ná-
lægðar við opnar sjókvíar.
Mengun frá eldiskvíum
Einnig geta úrgangsefni sem enda í haf-
inu í nálægð við sjókvíar valdið miklum
breytingum á efnasamsetningu sjávar,
m.a. gert hann svo súrefnissnauðan að
einungis ákveðnar lífverur fái þar þrifist.
Strokulaxar veiðast víða
Þegar hafa veiðst strokulaxar úr kvíaeldi
í Vatnsdalsá í Húnavatnssýslu, Eyja-
fjarðará og Selá í Steingrímsfirði, auk
strokulaxa sem veiðst hafa í ám við Djúp
og á sunnanverðum Vestfjörðum. Eld-
islaxinn í Eyjafjarðará var meðal annars
kominn að hrygningu.
Lærum af nágrannaþjóðum!
Í Skotlandi hefur ástandið verið miður
gott. Tilkynnt hefur verið að minnsta
kosti 2.000.000 strokulaxa hafi slopp-
ið sl. tíu ár og 1,9 milljónir tíu árin þar á
undan. Árið 2016 var uppgefinn fjöldi
strokulaxa úr eldi í Skotlandi 311.000
fiskar. Viðurkennd viðmið um tölu á
strokulöxum eru þau að margfalda megi
töluna með fjórum til þess að fá raun-
tölu strokulaxa. Það þýðir að fyrir hvert
framleitt tonn 2016 hafi í raun sloppið
sjö til átta eldislaxar. Þetta hljómar ekki
mikið en í samhengi hlutanna er þetta
óviðunandi.
Til samanburðar hefur framleiðsla úr
norsku laxeldi verið um 1,2 milljónir tonna
á ári undanfarin ár og talið er að um-
fang slysasleppinga hafi minnkað veru-
lega síðustu ár. Opinberar tölur benda
til þess að umfang slysasleppinga sé
nú um 0,2 strokulaxar á hvert framleitt
tonn. Samkvæmt viðurkenndum viðmið-
um var strokufiskur árin 2014–2015 þó
meira en 10% af heildarfjölda kynþroska
laxa í 10–20% af rannsökuðum ám í
Noregi.
Ef strok eldislaxa við strendur Ís-
lands yrði með sama hætti og í Noregi,
gæti fjöldi laxa sem sleppur numið allt
að 56.000 löxum m.v. 70.000 tonna
framleiðslu, eða meira en nemur öllum
veiddum, villtum laxi á Íslandi. Ef strok
verður hér sambærilegt og í Skotlandi
verða strokulaxar margfalt fleiri en
allir veiddir villtir laxar úr náttúrulegum
íslenskum stofnum.
Viljum við í alvöru útrýma villtum
laxastofnum á Íslandi?
Þrátt fyrir þessar sorgarfréttir, þá er
lausn í sjónmáli! Ekki allar eldisaðferðir
eru jafn slæmar. Ýmist er talað um opin
eða lokuð kerfi í fiskeldi eftir því hvort
hægt er að stjórna innstreymi, afrennsli
og úrgangi frá eldinu. Lax sem alinn er
í lokuðum kerfum á landi eða í lokuð-
um kvíum/tönkum í sjó er heilbrigðari
en í opnum sjókvíum, lúsafaraldrar
heyra sögunni til og heildarmengun frá
eldinu er miklu minni. Lokaða leiðin í eldi
framleiðir betri matvöru, er ódýrust fyrir
umhverfið og hentar prýðilega á Íslandi
sem annars staðar. Þótt stofnkostnaður
fyrirtækjanna sé örlítið meiri skilar hann
sér í betri ávöxtun þegar fram í sækir.
Við skorum á stjórnvöld!
NASF á Íslandi, Verndarsjóður villtra
laxastofna, biður nú fólk um að skora
á stjórnvöld um að marka stefnu um
sjálfbært fiskeldi í sátt við náttúruna.
Því markmiði verður aðeins náð með
lokuðum kvíum í sjó eða landeldi. Fiskeldi
í opnum kvíum er ósjálfbær aðferð.
Fiskurinn sleppur reglulega og ógnar
villtum stofnum auk þess sem sníkjudýr,
mengun og úrgangur berst óhindraður
út í náttúruna.
Þá skaðar fiskeldi í opnum sjókvíum
orðspor, ímynd og náttúru Íslands.
Sýndu stuðning þinn með því að fara
inn á amotistraumnum.is/taktu-af-
stodu og skrifaðu undir. Það er til mikils
að vinna eða öllu að tapa!
Nánari upplýsingar má nálgast á
amotistraumnum.is n
Á MÓTI STRAUMNUM:
Framtíðin felst í lokuðum
sjókvíum og landeldi