Morgunblaðið - 16.11.2018, Qupperneq 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. NÓVEMBER 2018
SKRIFSTOFUHÚSGÖGN
Síðumúli 35 | 108 Reykjavík | S. 568 2828 | www.holmris.is
Bjóðum uppá húsgögn
eftir marga fræga
húsgagnahönnuði.
Mörg vörumerki.
Um langt árabil hef-
ur verið unnið að því að
endurbæta Reykjanes-
brautina, sem er að-
alleiðin milli Reykja-
víkur og Keflavíkur.
Hugmyndin var að
gera alla leiðina að
greiðbraut, með tveim
aðskildum akreinum í
hvora átt, og með eng-
um gatnamótum nema
með tengingu um vegbrýr (mislæg
gatnamót).
Sumir kaflar hafa verið endur-
bættir, en einn kafli hefur þó orðið
útundan, en það er leiðin þar sem
vegurinn liggur í gegnum Hafn-
arfjörð. Á þessari leið hafa orðið
mörg óhöpp og slys. Gerðar voru
teikningar af þessum kafla vegarins
fyrir 20 árum og fyrir 12 árum var
samþykkt, bæði af hálfu ríkisins og
bæjarstjórnar Hafnarfjarðar, að
ljúka við þennan kafla vegarins.
En ekkert varð úr neinum fram-
kvæmdum.
Það er þá spurningin, hvort hugs-
anlegt sé að fara aðra leið, í staðinn
fyrir veginn sem liggur í gegnum
Hafnarfjörð. Vil ég því stinga upp á
nýrri leið sem væri lögð frá gatna-
mótum núverandi Reykjanesbrautar
við Vífilsstaðaveg í áttina suður yfir
Elliðavatnsveg, þaðan áfram suður
fyrir alla byggð í Hafnarfirði, og það-
an liggi vegurinn áfram, beint í vest-
ur í átt að Hvassahrauni, þar sem
hann tengist við núver-
andi Reykjanesbraut.
Á þessari leið verði
vegurinn tvískiptur
með tveimur akreinum
í hvora átt. Þá verði
engin gatnamót, nema
með vegbrúm á viðeig-
andi stöðum. Brýrnar
þurfa ekki að vera
nema af einföldustu
gerð, ein akrein í hvora
átt yfir Reykjanes-
brautina. Sennilega
þarf ekki nema tvær eða þrjár brýr á
þessari leið, kannski fjórar eða fimm,
eftir kringumstæðum. Þessi nýi veg-
ur yrði um 18 til 20 kílómetrar, eftir
því hvar komið væri inn á veginn við
Hvassahraun. Þessi leið er sennilega
ekki nema um hálfum til einum kíló-
metra lengri en núverandi leið gegn-
um Hafnarfjörðinn, en yrði mun
greiðfærari og fljótfarnari en núver-
andi leið, og miðað við ákjósanlegar
aðstæður, þá yrði umferðartíminn
um 13 til 15 mínútur frá afleggj-
aranum við Hvassahraun að vega-
mótum við Vífilsstaðaveg.
Sagt er, að á þessari leið í gegnum
Hafnarfjörðinn fari um 20.000 bílar á
sólarhring. Gera má ráð fyrir að
flestir þessara bíla fari í gegnum
Hafnarfjörð, án þess að eiga erindi til
Hafnarfjarðar og ætli ekki að hafa
þar neina viðdvöl. Það er mín ágisk-
un að af þessum fjölda þá aki í gegn-
um bæinn, án viðkomu, um 17 til 18
þúsund bílar á dag. Það vill segja, að
með því að leggja nýjan veg þessa
leið, þá mun umferðin til Hafn-
arfjarðar detta niður í 2 til 3 þúsund
bíla á dag. Það er því ljóst að með því
að leggja Reykjanesbrautina þessa
leið út fyrir byggðina í Hafnarfirði,
þá er búið að leysa þetta vandamál
með nokkuð öruggum hætti.
Verkinu við þessa vegagerð mætti
skipta niður í nokkra hluta. Þar með
gætu fleiri en einn verktaki tekið þátt
í þessum framkvæmdum. Slíkt gæti
komið sér vel þar sem fyrirhugaðar
eru endurbætur og lagning nýrra
vega, svo sem Sundabrautar, Miklu-
brautar, Sæbrautar, Vesturlands-
vegar, Suðurlandsvegar og fleiri
vega.
Þegar Bandaríkin byrjuðu á því,
að leggja sitt þjóðvegakerfi 1956 –
vegina sem kenndir eru við Eisenho-
wer forseta – þá voru mörg hundruð
verktakar sem tóku þátt í því verk-
efni um landið þvert og endilangt.
Stórum hluta lauk á rúmlega tíu ár-
um, en 1992 var því lýst yfir að lagn-
Ný Reykjanesbraut sunnan Hafnarfjarðar
Eftir Tryggva
Helgason
»Með nýrri leið sunn-
an Hafnarfjarðar
mun mest umferð um
Reykjanesbrautina fara
þá leið, eða 18.000 bílar
á dag, en 2.000 bílar fara
áfram núverandi veg.
Tryggvi Helgason
Google Map
Nú líður að degi ís-
lenskrar tungu og er
þá hollt að minnast
Stefáns Gunnlaugs-
sonar landfógeta, sem
festi upp orðsendingu
til Reykvíkinga þegar
honum ofbauð vanvirð-
ingin við tunguna í höf-
uðstað þjóðarinnar. Á
seðilinn var þetta ritað:
„Íslensk tunga á best
við í íslenskum kaupstað, hvað allir
athugi“. Þetta var árið 1848 og hafa
margir vitnað til orða Stefáns á und-
anförnum árum. Og nú 170 árum
síðar fer þeim fjölgandi kaupstöð-
unum hér á landi sem þyrftu að
eignast sinn Stefán Gunnlaugsson
sem fyrst.
Íslenskan og ferðafyrirtækin
Einn slíkur kaupstaður er Húsa-
vík, en sagt er að þar megi fræðast
um landafundi forfeðranna og æf-
ingaferðir tunglfaranna í Ódáða-
hrauni á svonefndu Könnunarsögu-
safni. Þegar inn er komið kemur
hins vegar í ljós að
kynningar eru allar á
ensku eingöngu og
safnið því alls ekki ætl-
að þjóðinni, sem landið
byggir. Í Vík í Mýrdal
er nú auglýst svokallað
Icelandic Lava Show
en engin merki sjást
þess í kynningum á vef
og á prenti að þar sé
boðið upp á nokkurn
fróðleik á íslensku.
Norðlensk ferðafyr-
irtæki hafa búið til
ferðaleið milli náttúruundra sem þau
kalla The Diamond Circle og telja
sig líklega slá við sunnlenskum, sem
ekki hafa af neinu verðmætara að
státa en The Golden Circle. En þá
láta hin síðarnefndu krók koma á
móti bragði og auglýsa Diamond
Beach, sem mun vera nýnefni þeirra
á Breiðamerkursandi neðan Jökuls-
árlóns. Og fjara sú, sem á máli
landsmanna hefur heitið Reynis-
fjara, er nú oft kölluð The Black
Sand Beach á máli ferðaþjónust-
unnar. Heitið Westfjords í stað
Vestfjarða kemur æ oftar fyrir í
hvers kyns umfjöllun um þann
landshluta og á Vesturlandi er seld-
ur aðgangur að helli nokkrum sem á
máli seljenda er varla nefndur annað
en The Cave. Mun þar átt við helli
þann, sem heimamenn hafa um aldir
kallað Víðgelmi. Hópur fróðleiks-
fúsra Íslendinga sem keyptu skoð-
unarferð í hellinn fyrir örfáum árum
varð að láta sér lynda leiðsögn á
ensku og vefkynning öll er á því
tungumáli eingöngu.
Enskan á áningar- og
sögustöðum
Flestir þekkja dæmi þess hvernig
vegið er að þjóðtungunni í hvers
kyns upplýsingagjöf í höfuðborginni
og á viðkomustöðum meðfram þjóð-
vegum landsins. Á Lækjartorgi er
skilti sem sýnir kort af miðborginni
og er titill og skýringartextar ein-
göngu á ensku. Á bílaplani við hring-
veginn gegnt Hrauni í Öxnadal, fæð-
ingarstað Jónasar Hallgrímssonar,
stóð á liðnu sumri stórt spjald þar
sem fyrirhugaðri lagningu há-
spennulínu var mótmælt hástöfum –
að mestu leyti á ensku! Að auki er
þarna skilti með áletruninni „No
parking overnight“. Þannig er nú
aðkoman þegar ferðalangar staldra
við í Öxnadalnum til að virða fyrir
sér fæðingarstað listaskáldsins
góða.
Víkur nú sögunni að Reykholti í
Borgarfirði. Sá er þetta ritar kom
tvívegis á liðnu sumri í móttöku
Fosshótelsins til að leita sér upplýs-
inga og reyndist í hvorugt skiptið
unnt að fá nokkur svör á íslensku.
Mál Egils og Snorra gagnast því
ekki lengur þeim Íslendingum, sem
kynnu að vilja beiðast gistingar eða
kaupa veitingar á þessu höfuðbóli ís-
lenskrar menningar. Við aðstæður
sem þessar kemur auðvitað fyrir að
erlent starfsfólk afsaki sig kurteis-
lega, enda hlýtur það að blasa við
hverjum manni hversu fráleit og
raunar fáránleg staða er upp komin í
landinu: Að þjóðin sem landið byggir
eigi nú víða erfitt með að fá þjónustu
á sínu eigin tungumáli, sem þó á að
heita opinbert mál á Íslandi!
Vegavillt þjóð glatar
tungu sinni
Á hvaða vegferð er þjóðin þegar
tunga hennar telst varla nothæf
lengur á ýmsum helstu áningar- og
sögustöðum landsins? Getur hún í
raun kallað sig fullvalda menning-
arþjóð þegar vegið er að tungunni
með margvíslegum hætti án þess að
nokkur rönd sé við reist? Mikið er
talað um þátt ferðaþjónustunnar í að
reisa við þjóðarbúið eftir efnahags-
hrunið fyrir áratug. En verður sá
ávinningur ekki býsna dýru verði
keyptur ef þessi atvinnugrein og
aðrar henni tengdar ætla að ryðja
burt íslenskunni og gera enskuna að
aðal-samskiptamálinu hérlendis?
Svo spyr sá, sem eitt sinn vissi fátt
ánægjulegra en að ferðast um eigið
land en finnst hann nú stundum vera
sem útlendur gestur í landi þjóðar,
sem tapað hefur áttum í stjórnlausri
framvindu og stefnir óðum að því að
glata því sem henni er dýrmætast.
Eftir Þorstein
Þorsteinsson » Þjóðin sem landið
byggir á nú víða erf-
itt með að fá þjónustu á
sínu eigin tungumáli,
sem þó á að heita opin-
bert mál á Íslandi!
Þorsteinn Þorsteinsson
Höfundur er jarðeðlisfræðingur.
thorthor@internet.is
Erlend tunga í íslenskum kaupstað