Morgunblaðið - 29.11.2018, Qupperneq 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. NÓVEMBER 2018
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Tækninýjungar sem bera með sér
risavaxna byltingu í samfélögum, 5G
farnetið, internet hlutanna og gervi-
greind eru meðal viðfangsefna
næstu ára í tillögu að nýrri stefnu í
fjarskiptum fyrir
árin 2019-2033,
sem samgöngu-
ráðherra hefur
lagt fyrir Alþingi.
Sett er það mark-
mið að Íslend-
ingar verði meðal
forystuþjóða í
hagnýtingu
fimmtu kynslóðar
farneta, 5G.
Í fimm ára fjar-
skiptaáætlun, sem lögð var fram
samhliða, eru tiltekin verkefni næstu
ára um uppbyggingarþörf fastaneta
og senda í tengslum við 5G innviði.
Endurskoða á kröfur um útbreiðslu
farneta, m.a. í ljósi nettengdra tækja
og þjónustu sem verði aðgengileg á
5G netum.
Segja má að innleiðing 5G teng-
inga fyrir fjarskipti sé þegar hafin.
Fjarskiptafyrirtækið Ericsson held-
ur því fram í nýrri skýrslu að eftir
sex ár muni 40% jarðarbúa standa
þjónusta á 5G netum til boða. Fjögur
stærstu fjarskiptafyrirtæki Banda-
ríkjanna hafa lýst yfir að þau muni
bjóða 5G þjónustu undir lok þessa
árs og á fyrri helmingi næsta árs.
Uppboð fjarskiptatíðna fyrir 5G far-
net eru hafin í Evrópu og í skýrsl-
unni segir að boðið verði upp á fyrstu
viðskiptaáskriftir á 5G netum 2019.
Farin að smíða búnaðinn
,,Tæknin er að verða stöðluð og
fyrirtækin eru farin að smíða bún-
aðinn inn á 5G,“ segir Hrafnkell V.
Gíslason, forstjóri Póst- og fjar-
skiptastofnunar (PFS). Þetta er
hluti af þróun til langs tíma að sögn
hans, með fyrri kynslóðum farneta,
s.s. 3G og 4G farsímanetunum, en
farið er að kalla 4G netið 4,5G net
vegna þess að nú þegar er búið að
innleiða í þau ýmsa tæknilega getu
sem 5G netin eiga að uppfylla.
„Þannig að fjarskiptafélögin eru
sannarlega byrjuð að skoða þessa
tækni og hvernig hægt er að innleiða
hana, ekki síst hvaða viðskiptamódel
þau geta notað til að hafa upp í þann
kostnað sem sannarlega mun leiða af
uppbyggingu þessara neta.“
Hafnkell bendir á að með 4G net-
inu sem notað er í dag sé þegar búið
að leysa tæknileg vandamál varðandi
gagnaflutninga á milli internet-
tengdra tækja sem fólk notar en með
innleiðingu 5G tækninnar sé þróun-
inni haldið áfram fyrir allskonar net-
tengd tæki og tól. ,,Það er sagt að 5G
sé internet hlutanna og þar erum við
sem samfélag að fara inn á nýjar
brautir.“
Notkunarsvið 5G tækninnar eru
nokkur og útfærslurnar ólíkar, m.a.
áframhaldandi þróun á sífellt meiri
niðurhalshraða tenginga milli tækja
í farnetinu og tengingu allskonar int-
ernettengdra tækja sem þurfa ekki
endilega á mikilli bandbreidd að
halda. Að sögn Hrafnkels þarf að
setja upp þéttara sendanet fyrir mun
hærri tíðnisvið en notuð eru í dag
eða upp í allt að 26 gígarið. ,,Vega-
lengdin sem sendirinn dregur er
mældur í tugum eða örfáum hundr-
uðum metra. Það þarf að þétta
sendinetið og kannski verða send-
arnir settir á ljósastaura,“ segir
hann. Sendarnir eru aflminni og
skammdrægari en núverandi sendar
en geta boðið upp á alveg gríð-
arlegan hraða í gagnaflutningum.
Hrafnkell á von á að þegar innleið-
ing tækninnar fer í gang fyrir alvöru
geti hún orðið mjög hröð. ,,Við hjá
Póst- og fjarskiptastofnun erum
sannarlega byrjuð að huga að tíðni-
málunum og það mun ekki standa á
því að stjórnvöld muni geta veitt
réttar tíðnir fyrir þessar þjónustur.
Það þarf að skoða hvernig þjónustur
verða útfærðar í þessum netum og
allskonar þætti í kringum það, s.s.
varðandi sjálfkeyrandi bíla.“
Að sögn hans eru íslensk fjar-
skiptafyrirtæki þegar farin að inn-
leiða svonefnda Narrowband-IoT
tækni, sem nefnd hefur verið létt-
bandstækni, fyrir farsímakerfin,
sem tengja saman mæla og vökt-
unarbúnað fyrir internet hlutanna
inn í ákveðið kerfi. ,,Það má því
kannski segja að að mörgu leyti
séum við bara byrjuð á 5G. Þróun 5G
tækninnar sé því í raun og veru þeg-
ar farin að síast inn í fjarskiptakerf-
ið.“
Innleiðing 5G getur orðið mjög hröð
 „Það þarf að þétta sendinetið og kannski verða sendarnir settir á ljósastaura,“ segir forstjóri Póst-
og fjarskiptastofnunar  Endurskoða á kröfur um útbreiðslu farneta á næstu fimm árum
Morgunblaðið/Golli
Innleiðing 5G tenginga Þétta þarf sendinetið fyrir uppbyggingu 5G far-
neta og er talið ákjósanlegt að setja senda á ljósastaura með stuttu millibili.
Hrafnkell
V. Gíslason
Fóður með aukefni frá Kína sem
ekki hefur hlotið samþykki Evrópu-
sambandsins var notað í fiskeldi hér
á landi og í dýrafóður í löndum Evr-
ópu. Þegar Matvælastofnun fékk til-
kynningu frá ESB var búið að nota
fóðrið. Ekki þótti ástæða til að grípa
til sérstakra ráðstafana enda neyt-
endum ekki hætta búin.
Aukefnið er B2 vítamín sem fram-
leitt er úr erfðabreyttum bakteríum í
Kína. Framleiðslan hefur ekki farið í
gegn um öryggisprófun heilbrigðis-
yfirvalda í Evrópu og því ekki leyfi-
legt að nota hana í fóður.
Vítamínið er notað sem aukefni í
fóður. Tiltölulega lítið magn hefur
því áhrif á stóra farma, sennilega yf-
ir milljón tonn alls. Stórt fyrirtæki í
Hollandi sem blandar saman aukefn-
um og selur til fóðurframleiðanda
notaði þetta vítamín. Fóðrinu var
dreift víða um Evrópu. Þegar málið
kom upp voru birgðir innkallaðar.
Hingað kom sending frá norska
fóðurframleiðandanum Skretting og
var fóðrið notað við fiskeldi hjá
tveimur fyrirtækjum, samkvæmt
upplýsingum frá Matvælastofnun.
Valgeir Bjarnason fagsviðsstjóri
segir að tilkynning hafi nýlega borist
um þessar sendingar. Málið hafi ver-
ið kannað hjá fyrirtækjunum og þá
komið í ljós að búið væri að gefa fóðr-
ið og nýjar sendingar komnar þannig
að engar birgðir voru til. Annað hafi
ekki verið hægt að gera.
Ekki lagagildi hér
Valgeir segir ekki hægt að full-
yrða um hættuna af þessum aukefn-
um þar sem prófanir hafi ekki farið
fram. Hann segir að það dragi úr
hættunni að fóðrið hafi verið með-
höndlað í fóðurverksmiðjunni. Þá sé
fóðrið búið að fara í gegnum fiskinn
og skolast út. Telji Matvælastofnun
fátt hægt að gera, úr því sem komið
var, enda neytendum ekki hætta
búin.
Valgeir bætir því við að umrætt
aukefni sé bannað í Evrópusam-
bandinu með vísan til reglugerða um
erfðabreytt fóður og matvæli. Reglu-
gerðirnar hafi ekki verið innleiddar
hér og því hæpinn lagagrundvöllur
til aðgerða á grundvelli þeirra.
helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Sjókvíar Óprófuðu aukefnin reyndust vera í fiskeldisfóðri frá Skretting.
Ósamþykkt auk-
efni í fiskeldisfóðri
 Ekki talin ástæða til aðgerða
TINDUR
FÆST NÚ Í SNEIÐUM
„Ég tel að fjarskiptafélögin séu með nægjanlegar tíðniheimildir þannig
að þau geta farið af stað með þær prófanir sem þau vilja ráðast í og það
mun ekki standa á okkur að útvega tilraunaleyfi og annað sem þarf til að
fara út í prófanir. Ef fjarskiptafélögin vilja að við úthlutum frekari tíðni-
sviðum varðandi 5G þá munum við einfaldlega fara í það verkefni. Það
mun ekki standa á okkur,“ segir Hrafnkell V. Gíslason, forstjóri PFS.
Annað stórverkefni í fjarskiptamálum er að ljúka ljósleiðaratengingu
um landið þannig að allir landsmenn geti notið a.m.k. 100 Mbit/sek.
fastanetstengingar innan fárra ára. Í dag njóta um 50% þjóðarinnar þess
að hafa ljósleiðaratengingu, að sögn Hrafnkels.
„Ekki mun standa á okkur“
ÚTHLUTUN FREKARI TÍÐNISVIÐA FYRIR 5G-VÆÐINGUNA